ယခုအပတ်အတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဒရမ်မာတို့သည် ယခင်နှစ်ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ထိုနိုင်ငံကြုံတွေ့ခဲ့ရသော ကြောက်မက်ဖွယ်ရာများကို သတိပေးခြင်းဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် သမိုင်းတွင် အဓိကအချိန်အချို့တွင် တည်ရှိခဲ့ပါသည်-
ဘာရှားအယ်လ်အက်ဆက်၏ ဖခင် ဟာဖက်ဇ်အယ်လ်အက်ဆက်၏ ဈာပန။ သူ၏ “ ထွက်ခွာခြင်း” သည် ယခုအပတ်အတွင်း သူ၏သား ဆုတ်ခွာခြင်းထက် ပိုမိုခြေရာခံနိုင်သည်။ နှစ် ၃၀ ခန့်ကြာအောင် သူသည် ဆီးရီးယားကို သံမဏိလက်မောင်းဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအရ ဆူပူသောနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေခဲ့သော်လည်း ယုတ်မာသောနည်းလမ်းဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဟာမာမြို့တွင် အစ္စလာမ်မစ် သူပုန်များနှင့် ပစ်ခတ်မှုတွင် ติดอยู่သူများကို ဖိနှိပ်ခြင်းဖြင့် လူ ၄၀,၀၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည် (ယနေ့ သူပုန်များသည် လွတ်မြောက်ရေးလမ်းကြောင်းတွင် လွယ်ကူစွာဖြတ်ကျော်သွားခဲ့သည်)။
အခမ်းအနားကြီး (ထိုအချိန်က အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာဒလင်းအယ်လ်ဘရိုက် တက်ရောက်ခဲ့သည်) ကျွန်ုပ်တို့ ကြည့်ရှုခဲ့ရာတွင် ဈာပနသည် ကောင်းမွန်စွာ စီမံခန့်ခွဲခဲ့ပြီး ဈာပနလာသူတစ်ဦးသည် “ လူအားလုံးသည် သူ့ကိုချစ်ကြသည်” ဟု ကျွန်ုပ်တို့အား ပြောကြားခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်၏ သတင်းထုတ်လွှင့်မှုတွင် “ သူ၏အမွေအနှစ်သည် ကောင်းကျိုး သို့မဟုတ် ဆိုးရွားခြင်းအတွက် ဆက်လက်ရှင်သန်နေမည်” ဟု ကျွန်ုပ် မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ ယခုအပတ်တွင် ဆိုးရွားခြင်းဖြစ်သည်။ သူ၏သင်္ချိုင်းနှင့် သင်္ချိုင်းကို သူပုန်များက ဖျက်ဆီးရှို့ကြသည်။
ဆယ်တစ်နှစ်အကြာတွင် လူထုအရေးတော်ပုံ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် မြောက်အာဖရိကတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အာရပ်နွေဦး တော်လှန်ရေး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ သူ၏အစိုးရသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူများကို ဖိနှိပ်ရန် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ စစ်တပ်အသုံးပြုခြင်းအထိ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ခုခံသူပုန်များကို ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ခြင်း။ ခုခံသူပုန်များကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခြင်း။
ကျွန်ုပ်တို့သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် သွားရောက်ခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က အနောက်တိုင်းမီဒီယာအဖွဲ့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဟိုမ်းမြို့၏ ပျက်စီးနေသောမြို့ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည် (ယခု သူပုန်များသည် ခုခံမှုနည်းပါးစွာဖြင့် ဖြတ်သန်းသွားခဲ့သည်)။ ဆီးရီးယားစစ်တပ်လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုများကို ကြည့်ရှုနေစဉ် ကျွန်ုပ်၏ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းတွင် “ သင်တို့သည် ကိုယ်တိုင်နှင့် စစ်ပွဲဖြစ်နေသော နိုင်ငံကို ကြည့်နေကြခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
လန်ဒန်တိုင်းမ်စ်မှ အမေရိကန်သတင်းထောက် မာရီကိုလ်ဗင် သေဆုံးခဲ့သော ပျက်စီးနေသောလမ်းများပေါ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့ လမ်းလျှောက်ခဲ့သည်။ ဆေးရုံနားတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများမှ หลบหนีခဲ့ရသည်။ အစိုးရစစ်သွေးကြွတပ်စခန်းတွင် စစ်ဆေးခံခဲ့ရသည်။ ကင်မရာသမား Pierre Zakrzewski ၏ ကင်မရာကို တိုတိုတောင်းတောင်း သိမ်းယူခဲ့သည်။ ဒေသတစ်ဝိုက်တွင် သေစေသော ပစ်ခတ်မှုများကို တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး တစ်ခုမှာ နိုင်ငံပိုင် ရုပ်မြင်သံကြား ဌာနကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး နောက်တစ်ခုမှာ ဒမတ်စကပ်မြို့လယ်ရှိ လမ်းဆုံတွင် ဖြစ်သည်။
ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘာရှားအယ်လ်အက်ဆက်ကိုယ်တိုင်နှင့် နှင့် အတူ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သော သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းပွဲတွင် ဤအရေးအခင်းများနှင့် ပတ်သက်သော မေးခွန်းများကို နောက်တစ်နှစ်တွင် ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ယခု သူပုန်များနှင့် စိတ်ဝင်စားသူများက သိမ်းပိုက်ထားသော ကြီးမားသော နန်းတော်တွင် ပြောဆိုခဲ့ကြသည် (သို့သော် သူသည် ဒမတ်စကပ်ရှိ အပေါ်ထပ်တွင် အများအားဖြင့် နေထိုင်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ကြားသိရသည်)။
ဤသွေးထွက်သံယို အုပ်ချုပ်ရေးကို ဦးဆောင်နေသော လူသည် ပျော့ပျောင်းသော စရိုက်ရှိသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ အံ့အားသင့်ခဲ့သည်။ သူသည် ဓာတုလက်နက်များရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သော်လည်း သုံးစွဲခြင်းမရှိကြောင်း ဆက်လက်ငြင်းဆိုခဲ့သည် (အစိုးရသည် တစ်လအလိုတွင် ဓာတုလက်နက်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် တာဝန်ရှိပြီး လူတစ်ထောင်ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်)။
သူသည် လူထုအရေးတော်ပုံသည် ယခုအခါ “ အယ်လ်ကိုင်ဒါ ၈၀-၉၀%” က ဦးဆောင်နေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုပမာဏကို ငြင်းခုံခဲ့ပြီး တိုးတက်လာသော တော်လှန်ရေးသည် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြည့်စုံစေသော ပရောဖက်ရှိခြင်းလားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။ အစိုးရက ပိုပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်လေ၊ ဆိုးသွမ်းသော လူများ ပိုများလေဖြစ်သည်။ သူ၏ဖခင် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဆီးရီးယားအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော လမ်းကြောင်းသို့ ဦးတည်သွားရန် လူများစွာ၏ စိတ်ပျက်မှုကို သူဝေမျှသလားဟု ကျွန်ုပ်တို့ မေးမြန်းခဲ့သည်။ “ ကျွန်တော် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား တစ်ယောက်ပါ” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။ နန်းတော်၏ ထူထပ်သော နံရံများ၏ နောက်ကွယ်မှ သူပုန်များ၏ သေနတ်ပစ်သံများ ကြားနေရသည်။
တစ်နှစ်အကြာတွင် တော်လှန်ရေးသည် တကယ်ကို ထိန်းမနိုင် သိမ်းမရဖြစ်လာသောအခါ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဆီးရီးယား-တူရကီ နယ်စပ်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ယခုမှ ပေါ်ပေါက်လာသော်လည်း အလွန်အန္တရာယ်ရှိသော ISIS ကြောက်မက်ဖွယ်အဖွဲ့သည် ဒေသခံ ကုရ်ဒ်လက်နက်ကိုင်များနှင့် တိုက်ပွဲဝင်နေပြီး အမေရိကန်လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ကိုဘနီမြို့တွင် ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်နေသည်ကို ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများမှ ကြီးမားသော မီးခိုးများကို မိနစ်အနည်းငယ်စီ တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ ကုရ်ဒ်များနှင့် အမေရိကန်၏ အောင်မြင်မှုသည် တွင် လှည့်ကွက်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ ထိုအချိန်တွင် စစ်ပွဲသည် ISIS နှင့် အယ်လ်ကိုင်ဒါနှင့် အခြား ဂျီဟတ်အဖွဲ့များက ဆီးရီးယားနိုင်ငံမှ လုယူနိုင်သမျှ လုယူရန် ၀င်ရောက်လာခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့စစ်ပွဲအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ အက်ဆက်အစိုးရကို ရုရှား၊ အီရန်နှင့် ၎င်း၏ ကိုယ်စားလှယ် ဟီဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က တိုက်ပွဲအများစုကို လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ကယ်တင်ခဲ့သည် (တစ်ချိန်တွင်)။ သုံးနိုင်ငံမဟာမိတ်များ ယုတ်လျော့သွားသောအခါ သူပုန်များက တိုက်ခိုက်ကာ နိုင်ငံကို လွတ်မြောက်စေပြီး အက်ဆက်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။
ယခုအပတ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအချိန်က ဆီးရီးယားရှိ ကျွန်ုပ်တို့၏ အရေးကြီးသော ဆက်သွယ်ရေးတစ်ခုနှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ သူက အီးမေးလ်တွင် “ အံ့သြဖွယ်ကောင်းသော အချိန်တစ်ခုဖြစ်သည်… ယခုအထိ ကောင်းမွန်သည်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။ ဆီးရီးယားပြည်သူများသည် 獨裁政治၏ အဆုံးသတ်ကို ကြည်နူးဝမ်းမြောက်ကြသည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် ထွက်ပြေးခဲ့ရသော နေအိမ်များသို့ ပြန်လာကြသည်။ သူတို့၏ နိုင်ငံသားများကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး နှိပ်စက်ခံခဲ့ရသော ထောင်များတွင် ပျော်ရွှင်စွာ သို့မဟုတ် စိတ်ပျက်စွာ ရှာဖွေကြသည်။ ပြီးခဲ့သော ၁၃ နှစ်အတွင်း လူ သိန်း ၅၀၀ သေဆုံးခဲ့သည်။ သန်းပေါင်းများစွာ ဒဏ်ရာရပြီး နေရာရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်။ စီးပွားရေးသည် ပျက်စီးနေသည်။
သို့သော် ကျွန်ုပ်၏ မိတ်ဆွေသည် “ ဖြစ်လာနိုင်သော အရာများအပေါ် ကျွန်တော် တော်တော်လေး သတိထားမိပါတယ်…နှင့် လွတ်သွားသော နေရာကို ဖြည့်စွက်မည်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။ ဤတော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့သော HTS အဖွဲ့သည် အယ်လ်ကိုင်ဒါနှင့် ယခင်က ဆက်နွယ်မှုရှိပြီး အမေရိကန် ကြောက်မက်ဖွယ်စာရင်းတွင် တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ခေါင်းဆောင် အာမက်အယ်လ်ရှာရာ (သို့မဟုတ် ၎င်း၏ နာမည် Abu Mohammed al-Golani) သည် ဂျီဟတ်တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ သူနှင့် အဖွဲ့သည် ယခုအချိန်အထိ ကောင်းမွန်သော စကားလုံးများကို ပြောဆိုနေကြသည်။ သို့သော် လွတ်လပ်သော ဆီးရီးယားသစ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေရန်အတွက် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရမည့် အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ၊ ဘာသာရေးအုပ်စုများနှင့် ခွဲထွက်အုပ်စုများ များစွာရှိသည်။ ကြီးမားသော တာဝန်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့ နှစ်အတော်ကြာ သိကျွမ်းခဲ့သော နိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ယူသော ပြည်သူများအတွက် ၎င်းသည် ကြိုးစားကြည့်သင့်သည်။
“ `