ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြန်လည်ချမှတ်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်

(SeaPRwire) –   နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းက တီဟီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုဖြေလျှော့ခြင်းကို သက်တမ်းတိုးရန် ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းကို ပယ်ချခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ (UNSC) က အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုဖြေလျှော့ခြင်းကို ခြောက်လသက်တမ်းတိုးရန် တောင်းဆိုသော မော်စကိုနှင့် ပေကျင်းတို့၏ ကမကထပြုထားသော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မဲခွဲပယ်ချခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်အပေါ် ကန့်သတ်ချက်များကို ပြန်လည်ချမှတ်ရန် လမ်းဖွင့်ပေးလိုက်သည်။

သောကြာနေ့ မဲခွဲဆုံးဖြတ်မှုအတွင်း အဆိုပါမူကြမ်းသည် တရုတ်၊ ရုရှား၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အယ်လ်ဂျီးရီးယားတို့ထံမှ ထောက်ခံမဲ လေးမဲ၊ ကန့်ကွက်မဲ ကိုးမဲနှင့် ကြားနေမဲ နှစ်မဲ ရရှိခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် အဓိက ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် သဘောတူညီခဲ့သော Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) အောက်တွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့သော အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုများသည် စနေနေ့ GMT သန်းခေါင်ယံမှစ၍ ပြန်လည်စတင်မည်ဖြစ်သည်။

ဤဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုသည် လွန်ခဲ့သောတစ်လက JCPOA လက်မှတ်ရေးထိုးသူများဖြစ်ကြသော ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနှင့် ဗြိတိန်တို့၏ ကြေညာချက်ကို လိုက်နာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် တီဟီရန်၏ “သိသာထင်ရှားသော စာချုပ်မလိုက်နာမှု” နှင့် သဘောတူညီချက်ချိုးဖောက်မှုများကို ကိုးကား၍ ခေါ်ဆိုသော “snapback mechanism” ကို စတင်ခဲ့သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ရုရှားသံအမတ်ကြီး Dmitry Polyansky က UNSC အစည်းအဝေးအတွင်း မော်စကိုသည် ပါရီ၊ ဘာလင်နှင့် လန်ဒန်တို့၏ snapback ယန္တရားကို စတင်ရန် အခွင့်အရေးရှိသည်ဆိုသော ထုတ်ပြန်ချက်များကို “ပြတ်ပြတ်သားသား ပယ်ချကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

ပိတ်ဆို့မှုဖြေလျှော့ခြင်းကို သက်တမ်းတိုးခြင်းအား ဆန့်ကျင်ပြောဆိုခြင်းဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများသည် “နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင် အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကိစ္စအတွက် သံတမန်နည်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် အာရုံစိုက်ကြောင်း ၎င်းတို့၏ အာမခံချက်အားလုံးမှာ အချည်းအနှီးသာဖြစ်ကြောင်း ပြတ်ပြတ်သားသား သရုပ်ပြခဲ့သည်” ဟု ၎င်းက အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန် ဒုတိယကိုယ်စားလှယ် Dorothy Shea က မဲခွဲဆုံးဖြတ်မှုရလဒ်ကို ကြိုဆိုခဲ့ပြီး၊ အဆိုပါ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းကို “အီရန်၏ နျူကလီးယားကတိကဝတ်များကို ဆက်လက် သိသာထင်ရှားစွာ မလိုက်နာခြင်းအတွက် မည်သည့်တာဝန်ယူမှုမှ လွတ်ကင်းအောင် ပြုလုပ်ရန် အချည်းနှီး ကြိုးပမ်းခြင်း” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

ဇွန်လတွင် အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့သည် အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများကို ဗုံးကြဲခဲ့ကြပြီး၊ တီဟီရန်အား အဏုမြူဗုံးရရှိခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ အီရန်ကမူ ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် လုံးဝငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်သာဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Abbas Araghchi က ၎င်း၏နိုင်ငံအပေါ် ပိတ်ဆို့မှုများ ပြန်လည်ချမှတ်ခြင်းသည် “အန္တရာယ်ရှိသော ထုံးတမ်းစဉ်လာတစ်ခု” ကို ချမှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း သောကြာနေ့တွင် သတိပေးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် UNSC ၏ ယုံကြည်ကိုးစားရမှုကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

အနောက်နိုင်ငံများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ၎င်းက “ဥပဒေအရ ပျက်ပြယ်ပြီး၊ ပေါ့ဆကာ၊ ပျက်ပြယ်သည်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ တီဟီရန်သည် “ခြိမ်းခြောက်မှုများ သို့မဟုတ် ဖိအားများကို မည်သည့်အခါမျှ တုံ့ပြန်မည်မဟုတ်” ဟု အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် Araghchi က အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးမှုများအတွက် အသင့်ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “သံတမန်ဆက်ဆံရေးသည် မည်သည့်အခါမျှ မသေဆုံးသော်လည်း ပိုမိုခက်ခဲလာပြီ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။