ဥရောပနိုင်ငံများက အီရန်အပေါ် ကုလသမဂ္ဂ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ပြန်လည်ချမှတ်

(SeaPRwire) –   တေဟီရန်က ‘snapback’ ဟုခေါ်သော ပြန်လည်အရေးယူမှုသည် ဥပဒေကြောင်းအရ အခြေအမြစ်မရှိကြောင်းနှင့် မည်သည့်နိုင်ငံမှ ထိုကန့်သတ်ချက်များကို လိုက်နာရန် တာဝန်မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနှင့် UK တို့သည် အီရန်အပေါ် UN ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့ပြီး တေဟီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ကန့်သတ်ရန် ကတိကဝတ်များကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ အီရန်က ထိုလုပ်ရပ်ကို တရားမဝင်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး မည်သည့်နိုင်ငံမှ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို လိုက်နာရန် တာဝန်မရှိကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပူးတွဲကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရာ၌ ဥရောပအစိုးရသုံးရပ်က အခြေအနေတင်းမာမှု လျှော့ချရန် ရက် ၃၀ အချိန်ပြည့်ပြီးနောက် snapback ကို စတင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး IAEA ၏ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့် အဆင့်မြင့် ကြွယ်ဝမှုရှိသော ယူရေနီယမ်များကို စာရင်းမပြနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

“ဝမ်းနည်းစရာမှာ အီရန်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ စိုးရိမ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို မလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါ” ဟု E3 က ပြောကြားခဲ့ပြီး UN အဖွဲ့ဝင်အားလုံးကို ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့ကာ ဤလုပ်ရပ်သည် “သံတမန်ရေးရာ၏ အဆုံးသတ်မဟုတ်ပါ” ဟု အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်ုပ်တို့သည် အီရန်အား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်စေသည့် မည်သည့်လုပ်ရပ်မျိုးကိုမဆို ရှောင်ရှားရန်နှင့် ၎င်း၏ ဥပဒေအရ ချုပ်ကိုင်ထားသော အကာအကွယ်ပေးရေး တာဝန်ဝတ္တရားများကို လိုက်နာရန် ပြန်လာရန် တိုက်တွန်းပါသည်” ဟု ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ပြန်လည်ကျင့်သုံးသည့် အစီအမံများသည် သမားရိုးကျ လက်နက်ပိတ်ဆို့မှု၊ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်များနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကန့်သတ်ချက်များ၊ သတ်မှတ်ထားသော ပုဂ္ဂိုလ်များအပေါ် ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်မှုနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှု ထိန်းချုပ်မှုများ၊ နျူကလီးယားနှင့်သက်ဆိုင်သော ထိခိုက်လွယ်သည့် ကုန်သွယ်မှုအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ် နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်အောက်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ရုတ်သိမ်းခဲ့သည့် ပြစ်ဒဏ်များဖြစ်သည်။

တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့သည် ဤလုပ်ရပ်ကို ပိတ်ဆို့နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းယန္တရားကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် မပယ်ဖျက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ဤလအစောပိုင်းတွင် ထိုနှစ်နိုင်ငံသည် အီရန်အတွက် အရေးယူမှုလျှော့ပေါ့မှုကို ခြောက်လသက်တမ်းတိုးရန် UN ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အတည်ပြုရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း လိုအပ်သောမဲအရေအတွက်ကို ရရှိခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Abbas Araghchi က ထိုလုပ်ရပ်သည် “လုံးဝအခြေအမြစ်မရှိ၊ တရားမဝင်၊ နှင့် အကျုံးမဝင်ပါ” ဟု ပြန်လည်တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက အီရန်ရော အခြားနိုင်ငံများပါ ဥပဒေအရ လိုက်နာရန် တာဝန်မရှိကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

မော်စကိုက snapback ကို မတည်ငြိမ်စေသည့်အရာအဖြစ် ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး ဥရောပနိုင်ငံကြီးများက အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေးယန္တရားကို တမင်တကာ ကျော်လွှားခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ “နိုင်ငံတကာဥပဒေရှုထောင့်ကကြည့်ရင် ဒါက လက်လှည့်ပညာနဲ့တူပါတယ်” ဟု ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Maria Zakharova က ပြောကြားခဲ့သည်။ “အနောက်နိုင်ငံတွေဟာ နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်မှာ သူတို့ရဲ့အပိုင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မဖြည့်ဆည်းခဲ့ကြပါဘူး… အခုတော့ အီရန်ကို အပြစ်ပေးဖို့အတွက် ညံ့ဖျင်းတဲ့ ဥပဒေရေးရာ နည်းဗျူဟာတွေကို သုံးဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်” 

ဝါရှင်တန်က ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်မှ နုတ်ထွက်ပြီးနောက် တေဟီရန်သည် သဘောတူထားသည့် ကန့်သတ်ချက်များထက် ကျော်လွန်၍ ၎င်း၏ ယူရေနီယမ်ကြွယ်ဝမှု တိုးချဲ့ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဇွန်လတွင် ၎င်း၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများအပေါ် အစ္စရေးနှင့် US တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများအပြီးတွင် ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို စစ်ဆေးမှုများကို ကန့်သတ်ခဲ့သည်။ အီရန်က နျူကလီးယားလက်နက်များ ရယူရန် ဘယ်သောအခါမှ မကြိုးပမ်းခဲ့ကြောင်း ထိန်းသိမ်းထားသည်။