ကနေဒါတွင် ဂျူးလူမျိုးများအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ မြင့်တက်လာခြင်း Skyrocketing antisemitism ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ “ `

(SeaPRwire) –   ဟားမတ်စ်အဖွဲ့၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုအပြီး ကနေဒါနိုင်ငံတွင် ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော အပြုအမူများသည် ယမန်နှစ်က စံချိန်တင်အရေအတွက်အထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဧပြီ ၂၈ ရက်တွင် ကျင်းပမည့် ဖက်ဒရယ်ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ နိုင်ငံ၏ဂျူးလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အဓိကပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က ဝန်ကြီးချုပ် Mark Carney ၏ အဓိကပြိုင်ဘက်ဖြစ်သည့် Conservative Party ခေါင်းဆောင် Pierre Poilievre သည် ဟားမတ်စ်လိုလားသော ဆန္ဒပြသူများသည် “ အမုန်းတရားလမ်းလျှောက်ပွဲများ” ကို စီစဉ်နေသည်ဟု စွပ်စွဲကာ ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော နိုင်ငံခြားသားများကို ကနေဒါမှ ပြန်ပို့မည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ရဲ့လမ်းတွေပေါ်မှာ တွေ့မြင်နေရတဲ့ ရမ်းကားမှုတွေ၊ ဘုရားကျောင်းတွေနဲ့ ဂျူးကျောင်းတွေကို အမုန်းတရား၊ ဖျက်ဆီးမှု၊ အကြမ်းဖက်မှု၊ မီးရှို့ဗုံးတွေနဲ့ ပစ်မှတ်ထားတာတွေ… ဒါတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်က မကြားဖူးတဲ့အရာတွေပါ” ဟု Poilievre က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

သူသည် နိုင်ငံခြားမှ လှုံ့ဆော်သူများအတွက်လည်း သတိပေးချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ “ ဧည့်သည်ဗီဇာနဲ့ ဒီကိုရောက်လာပြီး ဥပဒေချိုးဖောက်တဲ့ ဘယ်သူ့ကိုမဆို ဒီနိုင်ငံကနေ ပြန်ပို့ပစ်မယ်” လို့ Poilievre က ပြောပါတယ်။

“ ကနေဒါနိုင်ငံရဲ့ ဂျူးလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် Poilievre က ဆက်ပြောပါတယ်၊ မင်းတို့တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး၊ မင်းတို့မှာ မိတ်ဆွေတွေရှိတယ်။ ကနေဒါလူမျိုးတွေက မင်းတို့နဲ့အတူ ရပ်တည်နေတယ်။ မင်းတို့မှာ Star of David ကို ဝတ်ဆင်ပိုင်ခွင့်၊ မင်းတို့ရဲ့ kippah ကို ဝတ်ဆင်ပိုင်ခွင့်၊ မင်းတို့ရဲ့ mezuzah ကို မင်းတို့ရဲ့တံခါးမှာ တင်ထားပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ မင်းတို့ ဂျူးလူမျိုးဖြစ်ရတာကို ဂုဏ်ယူသင့်ပြီး လုံခြုံဖို့အတွက် မင်းတို့ရဲ့ဂျူးဖြစ်ခြင်းကို ဘယ်တော့မှ ဖုံးကွယ်ထားစရာမလိုပါဘူး” ။

သောကြာနေ့တွင် Poilievre သည် Montreal Jewish Community Council ၏ ဂျူးမဲဆန္ဒရှင်များအား သူ့ကို ထောက်ခံရန် တောင်းဆိုမှုကို ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။ ဗီဒီယိုထဲတွင် အဖွဲ့၏အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Rabbi Saul Emanuel က Poilievre ၏ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ထောက်ခံမှုကို ရည်ညွှန်းပြီး “ အရေးကြီးဆုံးအချိန်မှာ ငါတို့နဲ့အတူ ရပ်တည်ခဲ့တဲ့သူကို ငါတို့မှတ်မိတယ်၊ အခု ငါတို့အားလုံးက ခြားနားမှုကို ဖန်တီးနိုင်ပြီ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Emanuel က ဂျူးမဲဆန္ဒရှင်များသည် ကနေဒါရှိ ခရိုင် ၁၄ ခုအထိတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နိုင်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ “ ငါတို့ရဲ့မဲက အရေးပါတယ်၊ ငါတို့ရဲ့အသံက အရေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ငါ Pierre Poilievre ကို ထောက်ခံရတာ ဂုဏ်ယူပြီး မင်းတို့ကိုလည်း အတူတူလုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းတယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်။

Carney သည်လည်း ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော အပြုအမူများကို ရှုတ်ချရန် သုံးနှုန်းခဲ့သည်။ ဂျူးကနေဒါလူမျိုးများအား ပျော်ရွှင်ဖွယ် အီစတာပွဲတော်ဖြစ်ပါစေကြောင်း ဆုတောင်းသော တွစ်တာတွင် သူသည် တိုးပွားလာသောဖြစ်ရပ်များကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး “ အတူတကွ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော အပြုအမူများ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ကနေဒါတစ်ဝန်းရှိ လူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ဂျူးလူမျိုးများ၏ အသက်အန္တရာယ်နှင့် လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေခြင်းကို ရင်ဆိုင်ပြီး ရှုတ်ချရမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော အပြုအမူများကို ဆန့်ကျင်သည့် သူ့ရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့စကားတွေရှိနေသော်လည်း Carney သည် မကြာသေးမီက ကယ်လ်ဂရီတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးပွဲတစ်ခုအပြီး ဝေဖန်မှုများခံခဲ့ရပြီး ထိုပွဲတွင် တစ်စုံတစ်ယောက်က Liberal Party ခေါင်းဆောင်အား “ ပါလက်စတိုင်းမှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတယ်” ဟု အော်ဟစ်ပြောဆိုခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော် သိပါတယ်” လို့ Carney က ပြန်ဖြေပါတယ်။ “ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့မှာ လက်နက်ပိတ်ဆို့မှု [အစ္စရေးအပေါ်] ရှိနေတာပါ” ။

နောက်တစ်နေ့တွင် မတ်လအတွင်းက ရာထူးသက်တမ်းကြာရှည်သော သူ၏နေရာတွင် အစားထိုးဝင်ရောက်လာသော Carney က သူသည် အစ္စရေးကို ဆန့်ကျင်သော ဆန္ဒပြသူကို မှန်ကန်စွာမကြားခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သူ၏ နောက်ဆုတ်သွားမှုက အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် Benjamin Netanyahu ကို စွက်ဖက်ခြင်းမှ မတားဆီးနိုင်ခဲ့ပါ။ သူက X တွင် “ ကနေဒါသည် အမြဲတမ်း ယဉ်ကျေးမှုဘက်တွင် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ Mr. Carney လည်း အတူတူပဲ ရပ်တည်သင့်တယ်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။

“ ဒါပေမဲ့ အစ္စရေးကို ထောက်ခံမယ့်အစား ဟားမတ်စ်ရဲ့ရိုင်းစိုင်းတဲ့လူတွေကို တရားမျှတတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ တရားမျှတတဲ့စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောဂျူးနိုင်ငံကို သူက တိုက်ခိုက်နေတယ်” လို့ Netanyahu က ရေးသားခဲ့သည်။

B’nai Brith Canada မှ ယခုလတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော နှစ်ပတ်လည် စစ်ဆေးမှုတစ်ခုအရ နိုင်ငံအတွင်း၌ ဂျူးမုန်းတီးမှုဆိုင်ရာ အမှုပေါင်းအရေအတွက်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၆,၂၁၉ အထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်ထက် ၇.၄% တိုးလာကာ ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တမ်းစတင်ချိန်မှစ၍ အမြင့်ဆုံးအရေအတွက်ဖြစ်သည်။

ကနေဒါရှိ ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော ဖြစ်ရပ်များသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှစ၍ ၁၂၄.၆% မြင့်တက်ခဲ့သည်။

“ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၈ လအတွင်း ကနေဒါမှာ ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူအတွက် အခြေခံအဆင့်သစ်တစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဂျူးလူမျိုးတွေရဲ့ဘဝအပေါ် ဆိုးရွားတဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်” လို့ B’nai Brith Canada မှ သုတေသနနှင့် ထောက်ခံရေးဒါရိုက်တာ Richard Robertson က ပြောပါတယ်။ “ အချို့သော ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူတွေ၊ အထူးသဖြင့် ဇီယွန်ဝါဒကို ဆန့်ကျင်တဲ့အပြုအမူတွေ တိုးလာတာကို တွေ့နေရတယ်” ။

လစ်ဘရယ်ပါတီအတွက် ယခင်တရားရေးဝန်ကြီးနှင့် အထူးသံတမန်ဖြစ်သူ Irwin Cotler က သတင်းမီဒီယာအား ဆန့်ကျင်ရေးဆန်သော အပြုအမူသည် နိုင်ငံရေး၊ လူကြိုက်များ၊ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ၊ မီဒီယာ၊ ဖျော်ဖြေရေးနှင့် အားကစားယဉ်ကျေးမှုများတွင် ပုံမှန်ဖြစ်လာပြီး တရားဝင်ဖြစ်လာကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဒါတွေအားလုံးဟာ ဒေါသထွက်ခြင်းမရှိဘဲ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာပါ” လို့ သူက ပြောပါတယ်။

“ ဘယ်ပါတီပဲ ရွေးကောက်ခံရပါစေ အမုန်းတရားမှုခင်း၊ အမုန်းစကားပြောဆိုမှု၊ နှောင့်ယှက်မှု၊ တိုက်ခိုက်မှု၊ ဖျက်ဆီးမှုနဲ့ [B’nai Brith] နှစ်ပတ်လည်အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားတဲ့အရာအားလုံးကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ အကောင်အထည်ဖော်မှုတွေကို တွေ့ရမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့အတွေ့အကြုံအရ အဲဒီစာရင်းအင်းတွေတောင် အမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို အကုန်မပြောနိုင်သေးပါဘူး။ သူတို့က လျှော့ပြီးအစီရင်ခံထားတာပါ” ။

“ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ စုပေါင်းလွတ်လပ်ခွင့်ရဲ့ လုံခြုံရေးဟာ အန္တရာယ်ရှိနေလို့ ဒီမိုကရေစီအသိုင်းအဝိုင်းက ဆောင်ရွက်ရမယ်” လို့ Cotler က သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ကနေဒါဆိုင်ရာ အစ္စရေးသံအမတ်ကြီး Iddo Moed က ဒေသခံဂျူးအများအပြားဟာ “ အားနည်းတယ်၊ မလုံခြုံဘူးလို့ ခံစားရပြီး ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူတွေက အကျပ်အတည်းအဆင့်ကို ရောက်နေချိန်မှာ ဥပဒေစိုးမိုးရေးအဖွဲ့တွေ၊ အစိုးရတွေနဲ့ ပညာရေးစနစ်တွေက ဘေးကရပ်ကြည့်နေလို့ အကာအကွယ်မရဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။ 

ဂျူးလူမျိုးတွေရဲ့ဇာတိမြေဖြစ်တဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံဟာ ဂျူးတွေဒုက္ခရောက်နေချိန်မှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ဖို့ တာဝန်ရှိတယ်လို့ သူက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

“ ဆရာတွေကို ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူနဲ့ ဟိုလိုကော့စ်အကြောင်း သင်ကြားနိုင်ဖို့ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့ ပြင်ဆင်ပေးတာဟာ အနာဂတ်မျိုးဆက်တွေက အမုန်းတရားရဲ့အန္တရာယ်ကို နားလည်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး၊ သည်းခံမှုနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုကို ဆက်လက်လက်ခံကျင့်သုံးဖို့အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်” လို့ သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူစစ်တမ်းက Quebec နေ့စဉ်ထုတ် La Presse က Netanyahu ကို Nosferatu အဖြစ် သရုပ်ဖော်တဲ့ ကာတွန်းပုံနှိပ်ထုတ်ဝေတာကနေစပြီး တိုရွန်တိုတက္ကသိုလ်မှာ ဟားမတ်စ်လိုလားတဲ့ ဆန္ဒပြသူတစ်ဦးက ဂျူးကျောင်းသားတစ်ဦးကို ဟစ်တလာက “ မင်းတို့ကို အားလုံးသတ်ပစ်သင့်တယ်” လို့ အော်ဟစ်ပြောဆိုခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်များစွာကို ဖော်ပြထားပါတယ်။

မေလမှာ မီးရှို့သူတစ်ဦးက ဗန်ကူးဗားမြို့ရှိ Schara Tzedeck Synagogue ရဲ့အဝင်ဝမှာ ဆုတောင်းပြီးချိန်မှာ မီးရှို့ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလမှာပဲ တိုရွန်တိုမြို့ရှိ Bais Chaya Mushka မိန်းကလေးကျောင်းကို သေနတ်နဲ့ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာလည်း သေနတ်နဲ့နှစ်ကြိမ်ထပ်ပစ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ သြဂုတ်လမှာ ဗုံးခွဲမယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်မှုက နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဂျူးအဖွဲ့အစည်းတွေကို ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလမှာ မီးရှို့ဗုံးက မွန်ထရီယယ်မြို့ရှိ Congregation Beth Tikvah ကို ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နောက်ပိုင်း ဒုတိယအကြိမ် တိုက်ခိုက်ခံရခြင်းဖြစ်သည်။

အဲဒီနောက် သတင်းမီဒီယာက ကနေဒါအစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူကို “ အမြစ်ဖြတ်ဖို့” ဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ 

“ ကမ္ဘာကြီး နိုးထရမယ်။ စကားလုံးတွေက မလုံလောက်ဘူး။ ဘုရားကျောင်းတွေကို မီးရှို့တယ်။ ဂျူးတွေကို တိုက်ခိုက်တယ်။ ဘယ်တော့မှ နောက်ထပ်မဖြစ်စေရဘူးဆိုတာ အခုပဲ” လို့ ဟိုလိုကော့စ်ကို နောက်ထပ်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ဖို့ ကတိကဝတ်ပြုတဲ့စကားကို သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Anthony Housefather ဟာ Mount Royal မှာရှိတဲ့ အောက်လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်ပြီး ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက လစ်ဘရယ်တွေသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ဂျူးလူဦးရေအများအပြားရှိတဲ့ဒေသတစ်ခုဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းဘယ်မှာရပ်တည်တယ်ဆိုတာအတွက် အရေးပါတဲ့နေရာတစ်ခုလို့ ရှုမြင်ခံရပါတယ်။

“ [ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူဖြစ်ရပ်တွေရဲ့] စိုးရိမ်ဖွယ်ရာကောင်းတဲ့ အရေအတွက်တွေက ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလက တရားရေးကော်မတီအစီရင်ခံစာနဲ့ မတ်လက ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူဆိုင်ရာ အမျိုးသားထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ကတိကဝတ်တွေမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို နိုင်ငံအတွင်းက အစိုးရအဆင့်တိုင်းက အတူတကွအကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ဘာကြောင့်လိုအပ်သလဲဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိသာစေပါတယ်” လို့ Housefather က သတင်းမီဒီယာကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဆန့်ကျင်ရေးဆန်တဲ့အပြုအမူ အရှိန်အဟုန်ကို လုံလောက်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာမှာ ပျက်ကွက်မှုအတွက် ဝေဖန်ခံခဲ့ရတဲ့ Trudeau ဟာ Herzog ရဲ့ ရှုတ်ချမှုပြီး နာရီပိုင်းအတွင်း အစည်းအဝေးကို ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

Housefather နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ Conservative Party ရဲ့ကိုယ်စားလှယ်လောင်း Neil Oberman က Mount Royal မှာ “ ကိုယ့်ရဲ့လုံခြုံမှုနဲ့ လုံခြုံရေးဟာ အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတွေဖြစ်လာတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

“ အမုန်းတရားတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့နဲ့ အားနည်းတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေကို ကာကွယ်ဖို့ အစည်းအဝေးတွေနဲ့ ရပ်တည်ချက်စာတမ်းတွေကို စုစည်းပြီး တခြားသူတွေကို အပြစ်တင်မယ့်အစား ဆောင်ရွက်မှုတွေကို အကောင်အထည်ဖော်မယ့် လူကြီးတွေပါဝင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရတစ်ရပ်ကို အရေးပေါ်လိုအပ်နေတာကို ဒါက ပြတ်ပြတ်သားသား သတိပေးလိုက်တာပါ” လို့ Oberman က ပြောပါတယ်။