ကနေဒါနှင့်တရုတ်နိုင်ငံအကြား တင်းမာမှုများမြင့်တက်နေချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ယခုနှစ်အတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံသား ၄ ဦးကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်ဟု ကနေဒါက ပြောကြား “ `

တရုတ်နိုင်ငံသည် မကြာသေးမီလများအတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံသားလေးဦးကို ကွပ်မျက်ခဲ့ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ အနောက်တိုင်းသားများကို ယခုကဲ့သို့ ကွပ်မျက်ခြင်းသည် ရှားပါးသည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mélanie Joly နှင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Justin Trudeau တို့သည် မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်ပတ်သက်သော စွပ်စွဲချက်များတွင် နိုင်ငံသားနှစ်ဦးဖြစ်သူများအတွက် သက်ညှာခွင့်တောင်းခံခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အော့တဝရှိ တရုတ်သံရုံးက ယင်းကွပ်မျက်မှုများသည် မူးယစ်ဆေးဝါးမှုခင်းများကြောင့်ဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံသားနှစ်ခုကို အသိအမှတ်မပြုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုကွပ်မျက်မှုများကို ပြင်းထန်စွာရှုတ်ချသည်” ဟု Joly က အော့တဝရှိ သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ကျွန်မကိုယ်တိုင် သက်ညှာခွင့်တောင်းခဲ့ပါတယ်… သူတို့အားလုံးဟာ နိုင်ငံသားနှစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။”

နိုင်ငံခြားတွင် သေဒဏ်ရင်ဆိုင်နေရသော ကနေဒါနိုင်ငံသားများအတွက် ကနေဒါနိုင်ငံသည် အမြဲတစေ သက်ညှာခွင့်တောင်းခံကြောင်း Joly က ပြောကြားခဲ့သည်။ မိသားစုများသည် လူလေးဦး၏ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်များကို အစိုးရက ထုတ်ဖော်မပြောရန် တောင်းဆိုထားကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

Global Affairs ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Charlotte MacLeod က ၎င်းတို့သည် မိသားစုများကို ကောင်စစ်ဝန်အကူအညီ ဆက်လက်ပေးအပ်နေပြီး မီဒီယာများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာလွတ်လပ်ခွင့်ကို လေးစားရန် တောင်းဆိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ အော့တဝသည် မူးယစ်ဆေးဝါးမှောင်ခိုမှုဖြင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခံထားရသော ကနေဒါနိုင်ငံသား Robert Schellenberg အတွက် သက်ညှာခွင့်ရရှိရေး ဆက်လက်တောင်းဆိုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

“ တရုတ်နိုင်ငံသည် မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်ပတ်သက်သော ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် ပြင်းထန်သော ပြစ်ဒဏ်များကို အမြဲချမှတ်လေ့ရှိသည်” ဟု တရုတ်သံရုံးမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ယင်းအမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သော ကနေဒါနိုင်ငံသားများ ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇ၀တ်မှုများ၏ အချက်အလက်များသည် ရှင်းလင်းပြီး သက်သေအထောက်အထားများ ခိုင်လုံလုံလောက်လောက်ရှိသည်။”

တရုတ်နိုင်ငံသည် တစ်နှစ်လျှင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအားလုံးပေါင်း ကွပ်မျက်သည်ထက်ပင် ပိုများသော အကျဉ်းသားများကို ကွပ်မျက်သည်ဟု ယူဆရသော်လည်း စုစုပေါင်းအရေအတွက်သည် နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက်ဖြစ်သည်။ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ရိုးရာဓလေ့အရ သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြစ်သော်လည်း မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အဆိပ်ထိုးသွင်းခြင်းကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

သံရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဘေဂျင်းသည် “ သက်ဆိုင်ရာ ကနေဒါနိုင်ငံသားများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို အပြည့်အဝအာမခံသည်” ဟုပြောကြားခဲ့ပြီး ကနေဒါအစိုးရအား “ တာဝန်မဲ့သောမှတ်ချက်များပေးခြင်းကို ရပ်တန့်ရန်” တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံစလုံးတွင် တင်းမာမှုအချို့ရှိသည်။ ကနေဒါနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံထုတ် လျှပ်စစ်ကားများနှင့် သံမဏိနှင့် အလူမီနီယမ်ထုတ်ကုန်များအပေါ် အောက်တိုဘာလတွင် အခွန်စည်းကြပ်ပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံသည် ယခုလအစောပိုင်းက ကနေဒါလယ်ယာနှင့် စားသောက်ကုန်အချို့အပေါ် လက်တုံ့ပြန်သည့် အခွန်များ ကောက်ခံခဲ့သည်။ အခွန်များသည် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ကနေဒါနှင့် မက္ကဆီကိုတို့မှ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှုများကို တိုးမြင့်စေသည်။

“ တရုတ်နိုင်ငံသည် ဆက်ဆံရေးတိုးတက်စေလိုလျှင် ကျွန်ုပ်တို့သည် အရေးယူဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့အား သတင်းစကားပေးပို့နေသည်” ဟု တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကနေဒါသံအမတ်ဟောင်း Guy Saint-Jacques က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Stephen Harper ၏ ဝန်ထမ်းအကြီးအကဲဟောင်း Ian Brodie က လူမှုမီဒီယာတွင် “ စိုက်ပျိုးရေးအခွန်များသည် EV အခွန်များအပေါ် PRC ၏ တုံ့ပြန်မှု၏ အဆိုးဆုံးအပိုင်းမဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။

အတိုက်အခံ Conservative လွှတ်တော်အမတ် Michael Chong က “ ကနေဒါနိုင်ငံသားအများအပြားကို မကြာမီကွပ်မျက်ခြင်းသည် သမိုင်းတွင်မရှိဖူးဘဲ ဘေဂျင်းသည် ဆက်ဆံရေးတိုးတက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြသနေသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ကနေဒါ၏ ဒုတိယအကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်က လိမ်လည်မှုဖြင့် စွဲချက်တင်ထားသော Huawei အမှုဆောင်အရာရှိဟောင်းတစ်ဦးကို ကနေဒါအာဏာပိုင်များက ဖမ်းဆီးပြီးကတည်းက ဆက်ဆံရေးမှာ မကောင်းခဲ့ပေ။

ကနေဒါနိုင်ငံသည် U.S. extradition တောင်းဆိုချက်အရ ကုမ္ပဏီတည်ထောင်သူ၏သမီး Meng Wanzhou ကို ဖမ်းဆီးပြီးမကြာမီ တရုတ်နိုင်ငံသားနှစ်ဦးကို အကျဉ်းချခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် Meng အမှုတွင် U.S. အာဏာပိုင်များနှင့် သဘောတူညီချက်ရရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြန်သွားသည့်နေ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ကနေဒါသို့ ပြန်ပို့ခြင်းခံခဲ့ရသည်။

နိုင်ငံအများအပြားက တရုတ်၏လုပ်ရပ်ကို “ ဓားစာခံနိုင်ငံရေး” ဟုခေါ်ဆိုကြပြီး တရုတ်နိုင်ငံက Huawei နှင့် Meng အပေါ် စွဲချက်များသည် နိုင်ငံရေးအရ လှုံ့ဆော်ထားသည့် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

Amnesty International က ကွပ်မျက်မှုများကို ရှုတ်ချပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် လူထောင်ပေါင်းများစွာကို ကွပ်မျက်ခဲ့ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

“ တရုတ်အာဏာပိုင်များက ကနေဒါနိုင်ငံသားများအား ဤအလွန်တုန်လှုပ်ချောက်ချားဖွယ်ကောင်းပြီး လူမဆန်သော ကွပ်မျက်မှုများသည် ကနေဒါနိုင်ငံအတွက် နိုးကြားစေသင့်သည်” ဟု အဖွဲ့၏ အင်္ဂလိပ်စကားပြော ကနေဒါနိုင်ငံဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Ketty Nivyabandi က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။