OTTAWA- အင်္ဂါနေ့က သူ့ရဲ့ Mar-a-Lago သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ကနေဒါကို ပြည်နယ် ၅၁ ခုမြောက်အဖြစ် စီးပွားရေးအင်အားသုံးပြီး သိမ်းပိုက်မယ်လို့ စဉ်းစားနေတယ်လို့ ကနေဒါ ၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်း Justin Trudeau က ပြောဆိုပြီးနောက် လူမှုကွန်ရက်မှာ “ ကနေဒါဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာဖို့ဆိုတာ လုံးဝ မဖြစ်နိုင်ဘူး” လို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သို့သော် Trudeau က သူဦးဆောင်နေတဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီက သူ့ရဲ့ နောက်ဆက်ခံသူကို ရွေးချယ်ပြီးသည်နှင့် ၀န်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ နုတ်ထွက်မယ်လို့ တနင်္လာနေ့က ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် Trump ရဲ့ ကနေဒါကို သိမ်းပိုက်ဖို့ ကြိုးစားမှုနဲ့ ကနေဒါက တင်ပို့တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေအပေါ် ၂၅% အခွန်ကောက်မယ့် ကြေညာချက်တွေကို ကနေဒါရဲ့ လူဦးရေအများဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်တဲ့ Ontario ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက အကြီးမားဆုံး တုံ့ပြန်ခဲ့တာပါ။
၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက Ontario ပြည်နယ်ရဲ့ ၂၆ ယောက်မြောက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်ဟောင်း နဲ့ Trump လိုပဲ လူတန်းစားက တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Doug Ford က Digital နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုမှာ သမ္မတရွေးချယ်ခံရသူရဲ့ ကနေဒါကို ပစ်မှတ်ထားတာဟာ “ တော်တော်မိုက်မဲတယ်” နဲ့ “ ရယ်စရာကောင်းတယ်” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
သူက နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို “ အားကောင်း” စေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပြီး ကနေဒါအစိုးရက နှစ်ဖက် ကုန်သွယ်ရေး ဆက်ဆံရေးလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို “ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါကို ကမ္ဘာ့ ချမ်းသာ ကြွယ်ဝဆုံး နယ်မြေဖြစ်အောင်” ပြုလုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Trudeau နုတ်ထွက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တနင်္လာနေ့က Toronto သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ Ford က Trump ကို “ တန်ပြန်ကမ်းလှမ်းချက်” ပေးခဲ့ပါတယ်။
“ ကျွန်တော်တို့က Alaska ကို ၀ယ်ပြီး Minnesota ကို ထည့်ပေးရင် ဘယ်လိုလဲ?” လို့ Ontario ပြည်နယ် ဥပဒေပြုလွှတ်တော် Queen’s Park မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောခဲ့ပါတယ်။
Ford က Digital ကို သူ့ရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေ ပြုလုပ်ပြီးနောက် ကနေဒါလူမျိုးတွေက “ Florida ဒါမှမဟုတ် California လို နေရာနွေးနွေးတစ်ခုကို ရွေးချယ်သင့်တယ်” လို့ ပြောကြတယ်လို့ ကြည်လင်စွာ ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ California က သူ့ကို ဘယ်တော့မှ မမဲပေးဘူး” လို့ သူက ထပ်ပြောပါတယ်။
သူ့ရဲ့ တနင်္လာနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ Ontario ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက “ ကျွန်တော် တာဝန်ယူတဲ့ ကာလအတွင်း” ကနေဒါကို သိမ်းပိုက်တာ “ ဘယ်တော့မှ မဖြစ်ဘူး” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
Ford က Trump ရဲ့ အခွန်ကောက်မယ့် ခြိမ်းခြောက်မှုကို လေးနက်စွာ ယူဆပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ လက သူ့ရဲ့ တိုးတက်ရေး ကွန်ဆာဗေးတစ်အစိုးရက တီဗွီနဲ့ စီးပွားရေး app တွေမှာ Ontario ကို “ မဟာမိတ်” အဖြစ် တင်ဆက်တဲ့ ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းများစွာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ အမေရိကန် ကြော်ငြာ စီမံကိန်းတစ်ခုကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ “ လုပ်သား ပိုများစေရန်၊ ကုန်သွယ်မှု ပိုများစေရန်၊ ကြွယ်ဝမှု ပိုများစေရန်၊ လုံခြုံရေး ပိုများစေရန်” ဖြစ်ပါတယ်။
“ သင်တို့ရဲ့ တိုးတက်နေတဲ့ စီးပွားရေးအတွက် စွမ်းအင်နဲ့ နည်းပညာသစ်တွေအတွက် အရေးပါတဲ့ သတ္တုတွေကို Ontario က ယုံကြည်စွာ အားကိုးနိုင်ပါတယ်” လို့ စက္ကန့် ၆၀ ကြာ ကြော်ငြာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
Trump က ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့မှာ သူ့ရဲ့ တာဝန် စတင်တဲ့နေ့မှာ လုပ်ဆောင်မယ့် ကိစ္စကို Ford က ပြောပြီး အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါ လုပ်သား သန်းပေါင်းများစွာကို ထိခိုက်စေမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ အမေရိကန် ကိုးသန်းက Ontario တစ်ခုတည်းအတွက် နေ့စဉ် ကုန်ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်ပေးနေတယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်။ “ ပြဿနာကတော့ တရုတ်က ကုန်ပစ္စည်းတွေကို Mexico ကို တင်ပို့ပြီး Mexico က Made-in-Mexico စတစ်ကာ ကပ်တာပါ” လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန် အခွန်တွေ ကောက်ခံတာကို တုံ့ပြန်ဖို့ Ontario က “ အမေရိကန်ကို တကယ်ပဲ သတင်းစကား ပေးပို့မယ့်” ပြန်လည် တုံ့ပြန်မှုတွေ လုပ်ဖို့ အသင့်ဖြစ်နေပြီလို့ Ford က ပြောပါတယ်။ သူဟာ Trump အစိုးရ ပထမ သက်တမ်းမှာ North American Free Trade Agreement ကို ပြန်လည် ညှိနှိုင်းရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့ပေမယ့် ကနေဒါဟာ အမေရိကန်နဲ့ Mexico နဲ့ သီးခြား သဘောတူညီချက်တွေ လုပ်သင့်တယ်လို့ ယခု လိုချင်နေပါတယ်။
“ နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် မကောင်းတဲ့ ပြန်လည် တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်လို့ စိတ်မကောင်းဘူး” လို့ သူက ပြောပြီး Ontario ဟာ ပြည်နယ် ၁၇ ခုကို တင်ပို့မှု အများဆုံးနဲ့ ပြည်နယ် ၁၁ ခုကို ဒုတိယ အများဆုံး တင်ပို့မှု ပြုလုပ်တယ်လို့ သတိပြုပါတယ်။
“ ကျွန်တော် အဲဒီလူတွေကို ထိခိုက်စေချင်တာ မဟုတ်ဘူး” လို့ Ford က ပြောပါတယ်။ “ အမေရိကန်မှာ အလုပ်အကိုင် ပိုများစေချင်တယ်၊ ကနေဒါမှာ အလုပ်အကိုင် ပိုများစေချင်တယ်။ တရုတ်လို နေရာတွေမှာ အခွန်တွေ တင်းကြပ်စွာ ကောက်ခံခြင်းဖြင့် ဒါကို လုပ်နိုင်ပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
ဥပမာအဖြစ် သူက “ Texas မှာ တစ်ယောက်ယောက်က Oshawa [Ontario] မှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ GM pickup truck တစ်စီး ၀ယ်ရင် ဒေါ်လာ 50,000 ကနေ 60,000 အထိ ပေးရနိုင်တယ်” လို့ ပြောပြီး အခွန်နဲ့ဆိုရင် “ ဒေါ်လာ 70,000 ကျော် ပေးရလိမ့်မယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
“ အဓိပ္ပာယ် မရှိဘူး” လို့ Ford က ပြောပါတယ်။
သူက Trump နဲ့ တွေ့ဆုံချင်ပြီး အဲဒါကို ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့ အမေရိကန် 參議院議員တွေနဲ့ ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို ဆက်သွယ်ထားပြီလို့ ပြောပါတယ်။ SpaceX နဲ့ Tesla CEO Elon Musk နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့လည်း Ford ရဲ့ ဆန္ဒစာရင်းမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ Musk ကို Trump က လူတန်းစား ဟောင်း Republican သမ္မတ လောင်း Vivek Ramaswamy နဲ့အတူ “ အစိုးရ ထိရောက်မှုဌာန” ကို တာဝန်ပေးခဲ့တာပါ။
Ford က Trump က Ontario ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ကုန်သွယ်ရေး ပူးပေါင်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက် အမှတ် သုံးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ဒေါ်လာ ၃၄၄ ဘီလီယံ ရှိတယ်ဆိုတာ “ သိမထားဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။
Ontario ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက အမေရိကန်ကို လျှပ်စစ်နဲ့ အရေးပါတဲ့ သတ္တုတွေ ပိုပို့ချင်ပြီး “ သူတို့က ကျွန်တော်တို့ကို လိုအပ်သလို ကျွန်တော်တို့ကလည်း သူတို့ကို လိုအပ်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ သူ့ရဲ့ ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်တဲ့ အစ်ကို Rob (အဲဒီအချိန်တုန်းက Toronto မြို့တော်ဝန်) တို့ဟာ Trump နဲ့ သူ့သမီး Ivanka တို့နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး သူတို့ဟာ Trump International Hotel and Tower ကို ဖွင့်ဖို့ လာခဲ့ကြတာပါ။ ယခုအခါ The Trump Organization နဲ့ မသက်ဆိုင်တော့ဘဲ The St. Regis Toronto လို့ ခေါ်ပါတယ်။
၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ မြို့တော် ကောင်စီအဖြစ် မြို့ပြ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ခြင်းမပြုမီ Toronto အခြေစိုက် မိသားစု လုပ်ငန်း Deco Labels & Flexible Packaging ကို လုပ်ကိုင်ခဲ့တဲ့ Ford က Trump ကို “ အရမ်း ပိန်ပါးတဲ့ လုပ်သား” နဲ့ “ ကျွမ်းကျင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်” လို့ ယူဆပါတယ်။
လာမယ့် သမ္မတက “ Ontario ကို သိတယ်” လို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောပါတယ်။
“ 參議院議員 တစ်ယောက်မှ၊ ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး တစ်ယောက်မှ၊ ကွန်ဂရက် တစ်ယောက်မှ ဒါမှမဟုတ် လုပ်ငန်းရှင် တစ်ယောက်မှ ကနေဒါက ပြဿနာလို့ မပြောဘူး” လို့ Ford က ပြောပါတယ်။ သူက ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှာ Chicago မှာ Deco ဌာနခွဲ တစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။
သူက Trump က အခြားနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ နဲ့ France တို့ကို မပစ်မှတ်ထားဘဲ အမေရိကန်ရဲ့ “ နီးစပ်ဆုံး သူငယ်ချင်း” ကနေဒါကို “ ပစ်မှတ်ထားချင်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“ Trudeau ကို ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ တိုက်ခိုက်တာလား မသိဘူး၊ ဒါပေမယ့် Trudeau က ထွက်သွားတော့မှာမို့ စကားပြောကောင်းကောင်း ပြောနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” လို့ Ontario ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောပါတယ်။ သူက နောင်အနာဂတ်မှာ ဖက်ဒရယ် နိုင်ငံရေးမှာ ၀င်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ စဉ်းစားမယ်လို့ ထပ်ပြောပါတယ်။
တနင်္လာနေ့က Trump က မှာ “ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ ကနေဒါရဲ့ ကုန်သွယ်ရေး နစ်နာမှုတွေနဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးတွေကို ဆက်လက် ခံစားနေလို့ မရတော့ဘူး” လို့ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
“ Justin Trudeau က ဒါကို သိတယ်၊ ဒါကြောင့် နုတ်ထွက်တယ်” လို့ အမေရိကန်ရဲ့ နောက်ထပ် သမ္မတ ၄၇ ယောက်မြောက် သမ္မတက ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် Trudeau က ၀န်ကြီးချုပ် ဖြစ်နေဆဲပါ။ Ford နဲ့ ပြည်နယ် ၉ ခုနဲ့ ပြည်နယ် ၃ ခုရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက Trump အခွန်ကိစ္စကို ဆွေးနွေးဖို့ နောက်လာမယ့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ Ottawa မှာ Trudeau နဲ့ တွေ့ဆုံကြမှာပါ။
လစ်ဘရယ် ခေါင်းဆောင် တစ်ယောက်ကို ရွေးချယ်ပြီး နောက်နှစ်လအတွင်း ၀န်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ နုတ်ထွက်မယ့်အချိန်မှာ “ သူ လွတ်မြောက်သွားပြီ” လို့ မထင်သင့်ဘူးလို့ Ford က ပြောပါတယ်။ ကနေဒါ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက Trump အစိုးရရဲ့ ကုန်သွယ်ရေး ပြစ်ဒဏ် တွေကို ကနေဒါ တုံ့ပြန်ဖို့ အသင့်ဖြစ်အောင် သူ့ကို “ တာဝန်ခံစေမယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
သူက ကနေဒါ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ စုဝေးတဲ့ Council of the Federation ကို ဦးဆောင်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကနေဒါ-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးကို အဓိကထားပြီး အမေရိကန် အခွန်တွေကို ရှောင်ရှားဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ လက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
“ ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန်ဟာ ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံး ပေါင်းစပ်ဈေးကွက် တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းထားပြီး နေ့စဉ် ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ၀န်ဆောင်မှု ဒေါ်လာ ၃.၅ ဘီလီယံ [အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂.၄ ဘီလီယံ] ကျော် နယ်စပ် ဖြတ်ကျော် သွားလာနေပါတယ်။ အမေရိကန်က တရုတ်၊ ဂျပန်နဲ့ ဂျာမနီ ပေါင်းထက် ကနေဒါကို ပိုများတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ၀န်ဆောင်မှုတွေ တင်ပို့ပါတယ်။”
Trump ရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို လျော့ပါးစေဖို့ Ford ရဲ့ အစိုးရက တနင်္လာနေ့မှာ “ Operation Deterrence” ကို စတင်ခဲ့ပြီး တရားမ၀င် ကျော်ဖြတ်မှုတွေ၊ စွပ်စွဲမှုတွေနဲ့ သေနတ်တွေကို နှိမ်နင်းဖို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါတွေရဲ့ ၉၀% ဟာ အမေရိကန်က Ontario ကို ၀င်ရောက်လာတာလို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက Digital ကို ပြောပါတယ်။
မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့ရဲ့ အစိုးရက fentanyl ပါဝင်ပစ္စည်းတွေရဲ့ အရင်းအမြစ်ကို သိရှိဖို့ အမေရိကန် Drug Enforcement Administration (DEA) နဲ့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နေပြီး “ တရုတ် ဒါမှမဟုတ် Mexico ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်က လာတာလား” ဆိုတာကိုလည်း စုံစမ်းနေပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ လက Trudeau အစိုးရက နယ်စပ် လုံခြုံရေး အစီအစဉ်ကို ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
“ `