ယူကရိန်းနိုင်ငံရှိ ချာနိုဘီလ် နျူကလီးယား ဓာတ်အားပလန့်ကို ကာကွယ်ထားတဲ့ ကာကွယ်မိုးလုံချောင်းကို ဒရုန်းတစ်စီး တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံရပြီး ယူကရိန်းသမ္မတ ၦ႒လိုဒီမာ ဇီလင်စကီးက ရုရှားကို တရားခံအဖြစ် စွပ်စွဲထားပါတယ်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) က X ပေါ်မှာ ကြာသပတေးနေ့ ညဘက်မှာ ချာနိုဘီလ် နေရာမှာရှိတဲ့ IAEA အဖွဲ့က New Safe Confinement ကနေ ပေါက်ကွဲသံကို ကြားခဲ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနေရာဟာ ၁၉၈၆ ခုနှစ် ချာနိုဘီလ်မှာ ပေါက်ကွဲခဲ့တဲ့ နျူကလီးယား ဓာတ်ပေါင်းရုံ ကျန်ရစ်တဲ့ အပိုင်းတွေကို ကာကွယ်ထားတာဖြစ်ပြီး လူမဲ့လေယာဉ် (UAV) က NSC ခေါင်မိုးကို တိုက်ခိုက်ပြီး မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့တယ်လို့ သတင်းရရှိပါတယ်။ ဇီလင်စကီးက ပထမဦးဆုံး ခန့်မှန်းချက်တွေအရ “ မိုးလုံချောင်းကို ပျက်စီးမှု အတော်လေး သိသာပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“ ရုရှားတိုက်ခိုက်ရေး ဒရုန်းတစ်စီးဟာ ပေါက်ကွဲစွမ်းအား မြင့်မားတဲ့ ခေါင်းပစ် လက်နက်နဲ့ မိုးလုံချောင်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်” လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
သူ့ရဲ့ ပို့စ်တွေကနေ ကြည့်ရှုရတဲ့ စောင့်ကြည့်ကင်မရာ ဗီဒီယိုမှာ ဒရုန်းက ခေါင်းလောင်းကို တိုက်ခိုက်ပြီး ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားတဲ့ အချိန်ကို ပြသထားပါတယ်။
“ ချာနိုဘီလ် NPP ရဲ့ မိုးလုံချောင်းဟာ မီးလောင်မှုကို ငြိမ်းသတ်နိုင်ခဲ့ပါပြီ။ လက်ရှိအချိန်ထိ လေထုထဲက ဓာတ်ရောင်ခြည် ပမာဏ မြင့်တက်မလာဘဲ စဉ်ဆက်မပြတ် စောင့်ကြည့်နေပါတယ်” လို့ ဇီလင်စကီးက ထပ်ပြောပါတယ်။ “ ပထမဦးဆုံး ခန့်မှန်းချက်တွေအရ မိုးလုံချောင်းကို ပျက်စီးမှု အတော်လေး သိသာပါတယ်။”
လက်ရှိမှာ ဖြစ်ရပ်ကို စစ်ဆေးနေဆဲ ဖြစ်ပေမယ့် ဇီလင်စကီးက တိုက်ခိုက်မှုဟာ တိုင်းပြည်အတွက် ကြောက်ရွံ့စရာ ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ ဒီမိုးလုံချောင်းကို ယူကရိန်းနဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေ၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ၊ အမေရိက စတဲ့ လူသားတွေအတွက် လုံခြုံရေးအစစ်အမှန်ကို ကတိပြုထားတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ တူတူ တည်ဆောက်ခဲ့တာပါ” လို့ ဇီလင်စကီးက သူ့ရဲ့ ပို့စ်မှာ ပြောပါတယ်။ “ ဒီလို နေရာတွေကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံ၊ နျူကလီးယား ဓာတ်အားပလန့်တွေကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဘာရလဒ်မှ မရှိဘဲ စစ်ပွဲ စတင်တဲ့ နိုင်ငံက ဒီကနေ့ ရုရှားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးအတွက် ကြောက်ရွံ့စရာ ခြိမ်းခြောက်မှုပါ။ ချာနိုဘီလ် NPP ရဲ့ မိုးလုံချောင်းကို ဒီဒရုန်းက ပျက်စီးစေခဲ့တာပါ။”
ရုရှားက ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို ငြင်းဆိုထားပါတယ်။
IAEA က သူတို့ရဲ့ မီးဘေး လုံခြုံရေး ၀န်ထမ်းတွေဟာ မိနစ်ပိုင်းအတွင်း တုံ့ပြန်နိုင်ခဲ့ပြီး NSC ရဲ့ အတွင်းပိုင်း ကာကွယ်မှုမှာ ချို့ယွင်းမှု မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
အေဂျင်စီက လက်ရှိမှာ ထိခိုက်သေဆုံးမှု မရှိသေးဘူးလို့လည်း ဖော်ပြပြီး အခြေအနေနဲ့ ဓာတ်ရောင်ခြည် ပမာဏတွေကို စောင့်ကြည့်နေပြီး အတွင်းနဲ့ အပြင် ဓာတ်ရောင်ခြည် ပမာဏတွေက ပုံမှန်နဲ့ တည်ငြိမ်နေတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။
ပေါက်ကွဲမှုဟာ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ ဂျာမနီနိုင်ငံ မြူးနစ်မှာ သောကြာနေ့မှာ မြူးနစ် လုံခြုံရေး ညီလာခံ တက်ရောက်နေချိန်မှာ ဖြစ်ပွားတာဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ ရုရှားနဲ့ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ပွဲဟာ အစီအစဉ်ရဲ့ အဓိက အကြောင်းအရာ ဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။