တရားစွဲဆိုမှု ရုပ်သိမ်းခံရပြီးနောက် တောင်ကိုရီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟန်ဒက်ဆူကို ယာယီသမ္မတအဖြစ် ပြန်လည်ခန့်အပ်

(SeaPRwire) –   တောင်ကိုရီးယား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးသည် ဝန်ကြီးချုပ် ဟန်ဒက်ဆူကို စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်းကို ပယ်ချခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာလတွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ရုတ်တရက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သီးခြားစီရင်ချက်ကို မဆုံးဖြတ်ရသေးသော်လည်း နိုင်ငံ၏ နံပါတ် ၂ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တနင်္လာနေ့တွင် ပြန်လည်ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

လေ့လာသူများစွာက ဟန်၏အမှုကို ၇-၁ ဖြင့် အနိုင်ရရှိခြင်းသည် ယွန်၏အပေါ် အဓိက အချက်အချာမကျသောကြောင့် ယွန်နှင့်ပတ်သက်၍ လာမည့်စီရင်ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ များစွာ အချက်ပြခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် အဆိုပါစီရင်ချက်သည် ယွန်အား ထောက်ခံသူများကို အားပေးနိုင်ပြီး အတိုက်အခံအပေါ် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေးထိုးစစ်ကို မြှင့်တင်နိုင်သည်။

ပြန်လည်ခန့်အပ်ခြင်းခံရပြီးနောက် သတင်းထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် ဟန်က တရားရုံး၏ “ ပညာရှိသော ဆုံးဖြတ်ချက်” ဟုခေါ်ဆိုသည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်းပြောကြားပြီး Trump အစိုးရ၏ ပြင်းထန်သော အခွန်မူဝါဒကို ရည်ညွှန်းပုံရသည့် လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲနေသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေးပတ်ဝန်းကျင်အပါအဝင် “ အရေးပေါ်ကိစ္စရပ်များကို” ဖြေရှင်းရန် အာရုံစိုက်မည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ သူက “လက်ဝဲရယ်လို့မရှိဘူး၊ ညာရယ်လို့မရှိဘူး—အရေးကြီးတာက ငါတို့နိုင်ငံရဲ့ တိုးတက်မှုပဲ” ဟုပြောဆိုကာ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးကိုလည်း တောင်းဆိုခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသည် ကွန်ဆာဗေးတစ်ဝါဒီ ယွန်သည် ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်တွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ကြေညာပြီး လစ်ဘရယ်အတိုက်အခံများ ထိန်းချုပ်ထားသည့် အမျိုးသားလွှတ်တော်နှင့် ဆိုးလ်ရှိ အခြားနေရာများသို့ တပ်ဖွဲ့ဝင်ရာနှင့်ချီ စေလွှတ်ခဲ့ချိန်မှစ၍ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများထဲသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ယွန်၏ အမိန့်သည် ဥပဒေပြုအမတ်အလုံအလောက်သည် လွှတ်တော်ခန်းမတစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး အမိန့်ကို လျင်မြန်စွာ ပယ်ချနိုင်သောကြောင့် ခြောက်နာရီသာ ကြာမြင့်ခဲ့သည်။

လွှတ်တော်သည် စည်းဝေးပွဲလှုပ်ရှားမှုများကို ဖိနှိပ်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခြင်းဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် အခြားဥပဒေများကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲကာ ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် ယွန်အား စွပ်စွဲပြစ်တင်ခဲ့သည်။ ယွန်အား စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်းသည် ဟန်အား ဒီဇင်ဘာနှောင်းပိုင်းတွင် စွပ်စွဲပြစ်တင်ခံရသည်အထိ သမ္မတအဖြစ် ဆောင်ရွက်စေခဲ့သည်။

နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းအရာရှိနှစ်ဦးကို ဆိုင်းငံ့ထားသည့် သမိုင်းမရှိသော ဆက်တိုက် စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုများသည် ပြည်တွင်းကွဲလွဲမှုကို ပြင်းထန်စေပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေသည်။

ဟန်အား စွပ်စွဲပြစ်တင်ရန် အတိုက်အခံများ၏ တွန်းအားအတွက် အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံး၏ အဖွဲ့ဝင်ကိုးဦးပါဝင်သည့် ခုံရုံးရှိ လစ်လပ်နေရာ သုံးနေရာကို ဖြည့်ရန် ငြင်းဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ယွန်အား စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုကို အတည်ပြုရန်အတွက် တရားသူကြီးအနည်းဆုံး ခြောက်ဦးထံမှ ထောက်ခံမှု လိုအပ်ပြီး ၎င်း၏ လစ်လပ်နေရာများကို ဖြည့်ခြင်းသည် ထိုသို့သော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပိုမိုဖြစ်နိုင်စေနိုင်သောကြောင့် အလွန်အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ကိစ္စရပ်ဖြစ်သည်။

ဟန်အား ဆိုင်းငံ့ပြီးနောက် သမ္မတအဖြစ် ဆက်ခံသူ ချွိုင်ဆန်မော့ခ်က တရားသူကြီးအသစ်နှစ်ဦးကို ခန့်အပ်ခဲ့သော်လည်း နဝမမြောက်နေရာကို လစ်လပ်ထားခဲ့သည်။

ဟန်အား ယွန်၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာချက်ကို အားပေးအားမြှောက်ပြုခြင်းနှင့် ယွန်၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်နှင့် ဆက်စပ်၍ သူ၏ ပုန်ကန်မှုဟု စွပ်စွဲခံရခြင်းအပေါ် လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ဟန့်တားခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုတွင် ပါဝင်သည်။

တနင်္လာနေ့တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးမှ တရားသူကြီးရှစ်ဦးအနက် ခုနစ်ဦးက ဟန်အား စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုကို ပယ်ချရန် သို့မဟုတ် ပယ်ချရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ သူ၏ စွပ်စွဲခံရသော လုပ်ရပ်များသည် ဥပဒေနှင့်ဆန့်ကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားရန် လုံလောက်သည်အထိ မပြင်းထန်ခြင်း သို့မဟုတ် သူ၏ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုအဆိုသည် လွှတ်တော်မှ အတည်ပြုသည့်အခါ လိုအပ်သော အင်အားစုကိုပင် မပြည့်မီခဲ့ကြောင်း ၎င်းတို့က ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးက ဟန်၏ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုကို ထောက်ခံခဲ့သည်။

အဓိက လစ်ဘရယ်အတိုက်အခံ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက တရားရုံး၏ ဟန်အား ပြန်လည်ခန့်အပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး ယွန်အား လျင်မြန်စွာ ပယ်ချရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ယွန်၏ရုံးက တနင်္လာနေ့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြိုဆိုခဲ့ပြီး အတိုက်အခံများ၏ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုအဆိုများကို ထပ်ခါထပ်ခါ အသုံးပြုခြင်းသည် “ ရမ်းကားသော၊ မသမာသော နိုင်ငံရေးထိုးစစ်” ဖြစ်ကြောင်း ထပ်မံပြသနေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

လေ့လာသူများက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးသည် မတ်လလယ်တွင် ယွန်၏အမှုကို စီရင်ချက်ချမည်ဟု ယခင်က ခန့်မှန်းခဲ့သော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည့် အကြောင်းရင်းများနှင့် ပတ်သက်၍ အမျိုးမျိုးသော ခန့်မှန်းချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး မပြုလုပ်ခဲ့ပေ။

ဝါရှင်တန်ရှိ Center for a New American Security မှ အကြီးတန်းလေ့လာသုံးသပ်သူ Duyeon Kim က “ယနေ့ရဲ့ စီရင်ချက်က ယွန်ရဲ့ ထောက်ခံသူတွေကို အလားတူကံကြမ္မာအတွက် မျှော်လင့်ချက်ပေးပြီး ယွန်ရဲ့ ပြိုင်ဘက်တွေကို သူ့ကို ဖြုတ်ချဖို့ မျှော်လင့်ချက်ပေးလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ယွန်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ တရားရုံးရဲ့ စီရင်ချက်ကို ခန့်မှန်းဖို့ စောလွန်းပါသေးတယ်၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အမှုနှစ်ခုနဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေက မတူညီကြဘူး။”

ဟန်အား ပြန်လည်ခန့်အပ်ခြင်းသည် သူ၏ သမ္မတအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သောအခါနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက တောင်ကိုရီးယားသို့ ပိုမိုတည်ငြိမ်မှုရရှိစေမည်ဟု Kim က ပြောကြားခဲ့သည်။

ယွန်အား ထောက်ခံသော သို့မဟုတ် ရှုတ်ချသော ကြီးမားသော ပြိုင်ဘက် စည်းဝေးပွဲများသည် ဆိုးလ်နှင့် အခြားနေရာများ၏ လမ်းများကို ပိုင်းခြားထားသည်။ ယခင်စစ်တမ်းများအရ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသားအများစုသည် ယွန်၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ဝေဖန်ခဲ့ကြသော်လည်း ယွန်အား ထောက်ခံသူ သို့မဟုတ် စာနာသူများသည် နောက်ပိုင်းတွင် အားကောင်းလာခဲ့သည်။

ယွန်က သူ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို မိတ်ဆက်ခြင်းသည် သူ၏ အစီအစဉ်ကို ဟန့်တားပြီး အကြီးတန်းအရာရှိများကို စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုအဆိုများစွာကို တင်သွင်းခဲ့သည့် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၏ “ ယုတ်မာမှု” ကို အာရုံစိုက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ယွန်က ငြင်းဆိုသည်။ ယွန်၏ဝေဖန်သူများက သူနှင့် သူ၏ဇနီးတို့ပါဝင်သော အရှုပ်တော်များကို အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများကို တားဆီးရန် စစ်တပ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အသုံးပြုရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပုံရသည်ဟု တန်ပြန်ပြောဆိုကြသည်။

လွှတ်တော်သို့ စေလွှတ်ခဲ့သည့် စစ်ဘက်နှင့် ရဲအရာရှိကြီးများသည် သူ၏အမိန့်ကို ပယ်ဖျက်ရန် ကြမ်းပြင်မဲခွဲမှုကို တားဆီးရန်အတွက် ဥပဒေပြုအမတ်များကို ဆွဲထုတ်ရန် ယွန်က ၎င်းတို့ကို အမိန့်ပေးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ယွန်က တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဖြန့်ကျက်ချထားခြင်းသည် စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရားရုံးက ယွန်၏ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုကို ထောက်ခံပါက တောင်ကိုရီးယားသည် သူ၏ဆက်ခံသူကို ရွေးချယ်ရန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပရမည်ဖြစ်သည်။ ထောက်ခံပါက ယွန်သည် သူ၏ သမ္မတအာဏာကို ပြန်လည်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။

ယွန်သည် ပုန်ကန်မှုကို ဦးဆောင်မှုဖြင့် သီးခြား တရားစွဲဆိုခံထားရပြီး ပြစ်မှုထင်ရှားပါက သေဒဏ် သို့မဟုတ် တစ်သက်တစ်ကျွန်းဒဏ် ချမှတ်ခံရနိုင်သည်။

“ `