ယခုအပတ်အတွင်း သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့် က ၎င်း၏ ဆန္ဒကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ခြင်းက လုံခြုံရေး ကဏ္ဍတွင် မျက်ခုံး ပင့်တင်စရာ ဖြစ်စေခဲ့သည်။ သမ္မတဟောင်း လုံခြုံရေး အကြံပေးတစ်ဦး က ထရမ့်အား အာယာတိုလာနှင့် ကင်မ်ဂျုံအွန်း နှင့်တူသော ဆက်ဆံရေး မထူထောင်ရန် သတိပေးခဲ့သည်။
ထရမ့်က ကင်မ်နှင့် ၎င်း၏ ဆက်ဆံရေးကို “ ချစ်ခြင်း” ဟု ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ပထမသက်တမ်းတွင် သြဇာခံနိုင်ငံနှင့် သံတမန်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများ ကျရှုံးခဲ့ပြီး မြောက်ကိုရီးယား နျူကလီးယား လုပ်ငန်းစဉ် တိုးတက်မှုကို တားဆီးနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။
“ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲ စောင့်ကြည့်ကြမယ်” ဟု ဒစ်ခ်ချေနီ၏ လုံခြုံရေး အကြံပေးဟောင်းနှင့် ယခု ဂျူး နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေး สถาบัน (JINSA) ၏ Randi & Charles Wax အကြီးတန်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် John Hannah က ပြောကြားခဲ့သည်။
Hannah က ထရမ့်၏ အီရန်နှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု စီမံကိန်းသစ်နှင့် ပတ်သက်၍ JINSA က ၀ါရှင်တန် ဒီစီတွင် ကျင်းပသော ဆွေးနွေးပွဲတွင် ကြာသပတေးနေ့ ညနေ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
“ ထရမ့်နှင့် ကင်ဂျုံအွန်း – အဲဒါက အဆိုးဆုံး [အခြေအနေ] ပါ – သူက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြောဆိုပြီး ပါဝင်လာတယ်။ သူက ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုမှာ ပိတ်မိသွားတယ်။ . . သူ့ရဲ့ သမ္မတ သက်တမ်းတလျှောက်လုံး ဆွဲထားတယ်” ဟု Hannah က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အဲဒါက မြောက်ကိုရီးယား နျူကလီးယား အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းဖို့ သို့မဟုတ် ပျက်ပြယ်အောင် လုပ်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ အောင်မြင်မှု မရှိဘူး။
“ အဲဒါက ကြောက်စရာ ကိစ္စပါ။”
ထရမ့်က ၎င်း၏ Truth Social လူမှုကွန်ရက် ပလက်ဖောင်းတွင် နျူကလီးယား အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းရန် အီရန်နှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့ပြီး “ အတည်ပြု နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်” တစ်ရပ် ရရှိရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ ကျွန်တော်တို့ ချက်ချင်းစ လုပ်သင့်တယ်၊ လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ပြီးစီးသွားရင် မြောက်အရှေ့အလယ်ပိုင်း ကြီးမားတဲ့ ပျော်ရွှင်ပွဲ လုပ်သင့်တယ်” ဟု ၎င်းက ရေးသားခဲ့သည်။ “ ဘုရားသခင် မြောက်အရှေ့အလယ်ပိုင်းကို ကောင်းချီးပေးပါ!”
၎င်း၏ ပို့စ်သည် ထရမ့်က ဘဏ္ဍာရေးဌာနသို့ အီရန်၏ 석유 တင်ပို့မှုများကို ပစ်မှတ်ထားသော ပိတ်ဆို့မှုများမှတစ်ဆင့် “ အမြင့်ဆုံး ဖိအား” ကမ်ပိန်း စတင်ရန် ညွှန်ကြားသည့် အမိန့် တစ်ရပ် လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးနောက် တစ်ရက်တွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
သို့သော် အမိန့် ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် သတင်းထောက်များအား ၎င်းသည် ညွှန်ကြားချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရာတွင် “ ခွဲခြား” နေကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်းသည် “ မကျေနပ်” ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ထရမ့်အစိုးရက ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများကို ဦးဆောင်မည့်သူ၊ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ကြိုးပမ်းခဲ့သော ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများနှင့် မည်သို့ ကွာခြားမည်၊ သဘောတူညီချက်သစ်တွင် Obama အစိုးရလက်ထက်တွင် ပူးတွဲ ပြည့်စုံ လုပ်ငန်းစီမံချက် (JCPOA) ၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တွင် မပါဝင်ခဲ့သော အချက်အလက်များ ပါဝင်မည် စသည်တို့ကို ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိပါ။ ယင်းသဘောတူညီချက်ကို ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီ၏ အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင် ငါးနိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်၊ ပြင်သစ်၊ ရုရှား၊ ယူကေနှင့် အမေရိကန်တို့က ပြီးမြောက်ခဲ့သည်။
ထရမ့်က 2018 ခုနှစ်တွင် ဖျက်သိမ်းခဲ့သော အီရန် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက် ဟုခေါ်သော သဘောတူညီချက်တွင် ဂျာမနီနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂ တို့ကလည်း လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။
Hannah က အီရန်နှင့် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက် ရရှိရေးတွင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ဗျူဟာ တစ်ခု ဖြစ်နိုင်သော်လည်း “ အီရန် နျူကလီးယား အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ နှစ် 25 ကြာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများသည် နျူကလီးယား လက်နက် ကိုင်ဆောင်ရန် အလားအလာ အနီးဆုံး အီရန် တစ်နိုင်ငံသာ ရရှိခဲ့သည်” ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
အီရန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလား အတွက် အထူး ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း သံအမတ် Elliott Abrams နှင့်အတူ လုံခြုံရေး အကြံပေးဟောင်းက အီရန်နှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်ရာတွင် ထရမ့်အစိုးရသည် စိုးရိမ်စရာ သတ်မှတ်ရက် နီးစပ်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
အောက်တိုဘာလရောက်ရင် အီရန်၏ အဓိက မဟာမိတ်ဖြစ်သော ရုရှားက ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီ၏ ဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ကို တစ်လ ထမ်းဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းက လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
သို့သော် JCPOA တွင် ကျန်ရှိနေသော နိုင်ငံများအနေဖြင့် တီဟီရန်အပေါ် “ snapback” ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်နိုင်မည့် စွမ်းရည်သည် 2025 ခုနှစ် အောက်တိုဘာ 18 ရက်တွင် ကုန်ဆုံးမည်ဖြစ်သည်။
“ ထရမ့်နှင့် [အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် Benjamin] Netanyahu တို့ကြားတွင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ဘယ်လောက်ကြာအောင် စောင့်ကြည့်ရမလဲ ဆွေးနွေးရမယ်” ဟု Abrams က ဘိုင်ဒင် အစိုးရက ကြိုးပမ်းခဲ့သော နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာသော ဆွေးနွေးမှုများ ကျရှုံးခဲ့ခြင်းကို ကိုးကားပြီး ပြောကြားခဲ့သည်။
“ အီရန်တွေက snapback [ပိတ်ဆို့မှု] ချမယ်ဆိုရင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုတွေ ပြီးသွားပြီ၊ နျူကလီးယား ပြန့်ပွားမှု တားဆီးရေး စာချုပ်ကနေ ထွက်သွားမယ်လို့ ပြောမှာ သေချာတယ်။”
အီရန်သည် နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် စာချုပ်ကို တစ်ကြိမ်ထက် ပို၍ ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း နျူကလီးယား သဘောတူညီချက် ထောက်ခံသူများက တီဟီရန်အား နျူကလီးယား ပြန့်ပွားမှု တားဆီးရေး ဆွေးနွေးမှုများတွင် ပါဝင်ရန် အသုံးဝင်သော ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း ငြင်းခုံကြသည်။
သို့သော် Abrams က အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့သည် နျူကလီးယား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပြုလုပ်ပါက အီရန် ကြုံတွေ့ရမည့် အရာများကို သတိပေးရန် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်သင့်ကြောင်းလည်း သတိပေးခဲ့သည်။
အစ္စရေး ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း Yaakov Amidror က ယင်းအမြင်ကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပြီး အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ်၏ တရားဝင် အချက်အလက်များကို စီးပွားရေး တည်ငြိမ်မှုအတွက် အားထားသောကြောင့် အမေရိကန်-အစ္စရေး တိုက်ခိုက်ရေး စွမ်းရည်များ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကို လုံးဝ လျစ်လျူရှုမည် မဟုတ်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်၏ တန်ခိုးအကြီးဆုံး ခေါင်းဆောင် Ayatollah Ali Khamenei က သောကြာနေ့တွင် ထရမ့်အစိုးရနှင့် နောက်ထပ် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် အလားအလာကို ပယ်ချခဲ့သည်။
“ `