ထရမ့်၏ ဒေသဆိုင်ရာ သံတမန်ရေး ပြန်လည်စတင်ခြင်းနှင့်အတူ အစ္စရေး-ဆီးရီးယား ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အရှိန်အဟုန်မြင့်တက်လာ

(SeaPRwire) –   ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားများသည် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းတောင်းဆိုနေကြသည်။ Digital နှင့်အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ဒမတ်စကတ်မှ ဂျာနယ်လစ် Furat Alali က “ ကျွန်တော်တို့ စစ်ပွဲတွေမရှိတဲ့ အနာဂတ်ကို လိုချင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ အသက်ရှင်ချင်တယ်။ လူတွေက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ မကြောက်တော့ဘူး” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

သူမ၏ပြောကြားချက်သည် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးရှုခင်းတွင် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်နေပြီး ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားအများအပြားသည် အစ္စရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရန် မျှော်လင့်ချက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးလာကြသည်။ ဤအပြောင်းအလဲသည် Syria နှင့် Israel တို့သည် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ပါဝင်နေချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေပြီး Reuters က အင်္ဂါနေ့တွင် ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာကြာမြင့်ခဲ့သော ရန်လိုမှုမှ သိသိသာသာ ထွက်ခွာလာခြင်းဖြစ်သည်။

Israel နှင့် Syria တို့သည် မကြာသေးမီက ၎င်းတို့၏နယ်စပ်တစ်လျှောက် လုံခြုံရေးကိစ္စရပ်များကို အဓိကထားဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ဤဆွေးနွေးပွဲများသည် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ရန်ဘက်ဖြစ်ခဲ့သော နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတွင် အဓိကခြေလှမ်းတစ်ရပ်ကို ကိုယ်စားပြုပါသည်။

ဆွေးနွေးမှုများနှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သူများ၏ အဆိုအရ အမေရိကန်သည် ဤဆွေးနွေးပွဲများကို အထောက်အကူပြုရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားခေါင်းဆောင်သစ်ကို အစ္စရေးနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန် တိုက်တွန်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အမေရိကန်သမ္မတသည် ဆီးရီးယားယာယီသမ္မတ Ahmed al-Sharaa နှင့် ယခုလအစောပိုင်းက တွေ့ဆုံပြီးနောက် အမေရိကန်၏ မူဝါဒအပြောင်းအလဲများအရ ဆွေးနွေးပွဲများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါတွေ့ဆုံမှုသည် ဆီးရီးယား၏ Assad အစိုးရအပေါ် အမေရိကန်၏ ဆယ်စုနှစ်ချီ ရန်လိုမှုမှ ဖောက်ထွက်မှုကို အချက်ပြခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားနှင့် အစ္စရေးအကြား ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးရရှိရန် အလားအလာများကို ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။

ဆွေးနွေးပွဲများသည် အစောပိုင်းအဆင့်တွင်သာ ရှိသေးသော်လည်း Trump ၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုသည် ဆီးရီးယားခေါင်းဆောင်ပိုင်းနှင့် နောက်ဆုံးတွင် အစ္စရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ပုံမှန်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်နိုင်ခြေကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သော်လည်း ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် အချိန်ယူရဖွယ်ရှိသည်။

Furat Alali က “ ကျွန်မတို့က Axis of Resistance ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု မဖြစ်ချင်တော့ဘူး။ ပါလက်စတိုင်းအရေးက ကျွန်မတို့ကို ဖိနှိပ်ဖို့အတွက် အသုံးချခံခဲ့ရတယ်။ ပါလက်စတိုင်းတွေကို သနားပေမယ့် အခု ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆီးရီးယားနဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့ အနာဂတ်ကိုပဲ အာရုံစိုက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု ရှင်းပြသည်။

Latakia မှ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ် ဆေးဝါးပညာရှင် Lina Ali က Digital သို့ “ ကျွန်မတို့ ဂါဇာကလူတွေကို ခံစားပေးတယ်။ လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေကို ကျွန်မတို့ ရှုတ်ချပေမယ့် ကျွန်မတို့ အခြေအနေက မတူပါဘူး။ အခု ကျွန်မတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားအကြောင်းကို တွေးတောနေပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်းအရေးကို အသုံးချပြီး ဆီးရီးယားပြည်သူတွေကို ဖိနှိပ်တဲ့အယူအဆကို ပယ်ချလိုက်ပါပြီ။ ကျွန်မတို့ ဒီအရာတွေနဲ့ ပင်ပန်းနေပါပြီ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

Pan-Arab မီဒီယာ outlet တစ်ခုဖြစ်သော Jusoor News နှင့် အင်တာဗျူးခဲ့သော အခြားအမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦးကလည်း အလားတူအတွေးများကို မျှဝေခဲ့သည်။ “ ကျွန်မတို့နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို အထောက်အကူပြုမယ့် ဘယ်အရာကိုမဆို ကျွန်မတို့ ထောက်ခံပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ခက်ခဲတဲ့အချိန်တွေကို ဖြတ်သန်းခဲ့ရတယ်။ နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးက အလွန်အားနည်းနေပါတယ်။ လူတွေနေထိုင်ဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

သက်ကြီးရွယ်အို ဆီးရီးယားအမျိုးသားတစ်ဦးက Jusoor သို့ “ ကျွန်တော်တို့ အာရပ်ဝါဒကို ဟောပြောပြီး ပါလက်စတိုင်းကို လွတ်မြောက်အောင် ၄၀-၅၀ နှစ်လောက် ကြိုးစားခဲ့ကြပြီး ဘာရလဒ်ထွက်လာလဲ။ ဘာမှမရှိဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေးရယူဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ” ဟုရှင်းပြသည်။

ဆီးရီးယား၏ အစ္စရေးအပေါ် ရပ်တည်ချက်ပြောင်းလဲမှုသည် အထူးသဖြင့် နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေးကို ထောက်ရှုပါက အရေးကြီးသည်။ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင် ဆီးရီးယားနှင့် အစ္စရေးတို့သည် ပဋိပက္ခများတွင် နစ်မွန်းနေခဲ့ပြီး ၁၉၆၇ စစ်ပွဲအတွင်း အစ္စရေးက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့် ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ဒေသ၏ အခြေအနေသည် အဓိက အငြင်းပွားဖွယ်အချက်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။ အစ္စရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် အီရန်နှင့် ဟစ်ဇဘိုလာတို့နှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ဆီးရီးယား၏ Axis of Resistance တွင် ပါဝင်မှုသည် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ၏ အုတ်မြစ်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။

သို့သော် မကြာသေးမီက ယာယီသမ္မတ Ahmed al-Sharaa ပေါ်ထွက်လာမှုသည် စိုးရိမ်မှုများအပြင် ဖြစ်နိုင်ခြေအသစ်များကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။

Furat Ali က “ Assad အစိုးရ မပြိုလဲခင်က Jabhat al-Nusra ရဲ့ ချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ထုတ်ခဲ့တဲ့ ဂျာနယ်လစ်တွေထဲက ကျွန်မတစ်ယောက်အပါအဝင်ဖြစ်ပြီး Al-Qaeda ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Al-Jolani အဖွဲ့ထွက်ပေါ်လာတာကို ကျွန်မကောင်းကောင်းသိပါတယ်။ သူတို့ဘာတွေလုပ်ခဲ့လဲဆိုတာ ကျွန်မအတိအကျသိတယ်။ ဒါကြောင့် Al-Jolani က သူ့ကိုယ်သူ Ahmed al-Sharaa လို့ ပြောင်းပြီး Assad ကို စိန်ခေါ်တယ်ဆိုတာ ပထမဆုံးကြားတုန်းက ကျွန်မ အရမ်းကြောက်ခဲ့ပါတယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

“ ဒါပေမယ့် အချိန်တွေကြာလာတာနဲ့အမျှ သူက သူ့ကိုယ်သူ Ahmed al-Sharaa လို့ ပြောင်းလဲပြီး ဦးတည်ချက်အသစ်တစ်ခုကို ကတိပြုတဲ့အခါ သူတော်တယ်ဆိုတာကို ကျွန်မသိလိုက်တယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေကို စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ရုပ်သိမ်းဖို့နဲ့ သူ့ကိုဆက်ဆံဖို့ သူ့ဘက်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားအတွက် နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြုမှုကို ပြန်လည်ရရှိစေခဲ့တယ်။ ကျွန်မတို့ သံသယရှိပြီး သတိထားနေရဆဲပေမယ့် Sharaa ဆီကနေ ကျွန်မတို့ မြင်တွေ့နေရတဲ့ ပြည်တွင်းရေးကိစ္စတွေဟာ လက်ရှိအချိန်အထိ လက်ခံနိုင်စရာဖြစ်နေပါတယ်” ဟု သူမက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

Center for Peace Communications ၏ တည်ထောင်သူနှင့် ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Joseph Braude က ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွင်း ပြည်သူ့ဆန္ဒပြောင်းလဲမှု၏ အရေးပါမှုကို အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဆီးရီးယားနဲ့ လက်ဘနွန်ကလူတွေဟာ ပါလက်စတိုင်းကိစ္စကို အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို တရားမျှတအောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ အာဏာရှင်တွေနဲ့ ဆက်စပ်လေ့ရှိပါတယ်။ လူအများအပြားက သူတို့နိုင်ငံတွေကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ရည်ရွယ်တဲ့ မိတ်ဖက်အသစ်တွေကို အာရုံစိုက်ပြီး စာမျက်နှာသစ်တစ်ခုကို လှန်လှောဖို့ ဆန္ဒရှိနေကြတာကြောင့် ပါလက်စတိုင်းလိုလားတဲ့ စစ်သွေးကြွမှုကို ငြင်းပယ်မှုတွေ တိုးများလာနေပါတယ်” ဟု သူက မှတ်ချက်ပြုသည်။

“ အစ္စရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးက စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ တိုးတက်မှုတွေကို ဆောင်ကြဉ်းပေးမယ်ဆိုရင် ဒီအရာကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ဆီးရီးယားမှာ အများစုက ယူဆနေကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်နဲ့ သူ့ရဲ့စစ်သွေးကြွအဖွဲ့တွေက လွှမ်းမိုးထားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ သာမန်ပြည်သူတွေက အဲဒီအဖွဲ့တွေက ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ထိခိုက်မှုတွေကို အရှင်းလင်းဆုံး နားလည်ကြတယ်လို့လည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။ Braude က “ သူတို့တွေဟာ မတူတဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုကို အလိုလားဆုံးသူတွေထဲက တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးကို တောင်းဆိုမှုတွေ တိုးမြင့်လာနေပါတယ်” ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

Jusoor News နဲ့ အင်တာဗျူးခဲ့တဲ့ အမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်မှာ “ ကျွန်တော်တို့ဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖိနှိပ်ခံခဲ့ရပြီး စစ်ပွဲတွေကို ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ။ လူတိုင်းနဲ့ ငြိမ်းချမ်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု ဆီးရီးယားအမျိုးသားတစ်ဦးက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်မှာ “ အစ္စရေး၊ ဒါမှမဟုတ် အမေရိက၊ ဒါမှမဟုတ် ဘယ်သူနဲ့ဖြစ်ဖြစ် ဆက်ဆံရေးပုံမှန်ဖြစ်သွားရင် သက်သာရာရနိုင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်က သန်းနဲ့ချီပြီး ထောက်ခံပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုပဲ လိုချင်ပါတယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

“ `