ဗြိတိသျှ-အစ္စရေး လွတ်မြောက်သူ Emily Damari လွတ်မြောက်ပြီးနောက် သူမနှင့် သူမ၏မိခင် Mandy တို့က Emily ကို ဂါဇာရှိ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် လုပ်ငန်းများအေဂျင်စီ (UNRWA) ဗဟိုဌာနတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိုနေရာသည် Hamas လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ဗြိတိသျှဝန်ကြီးချုပ် Keir Starmer နှင့် ဖုန်းပြောဆိုစဉ် Emily (အသက် ၂၈ နှစ်) နှင့် Mandy တို့က Emily ကို UNRWA ၏ ကျောင်းတစ်ခုတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားစဉ် သင့်တော်သော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို ငြင်းပယ်ခံခဲ့ရပုံကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ထိုနောက် အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (IDF) က တူးမြောင်းများနှင့် Hamas နှင့် ဆက်စပ်သော ခဲယမ်းများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။
Emily ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တွင် လက်နှင့် ခြေထောက်ကို ပစ်ခတ်ထားသူများက ပြန်ပေးဆွဲခဲ့ပြီး ကုသမှုခံယူခွင့်မရခဲ့ဘဲ ဟောင်းနွမ်းနေသော ယိုဒင်းဆေးပုလင်းတစ်ပုလင်းသာ ကျန်းမာရေးအကူအညီအဖြစ် ရရှိခဲ့သည်။ IDF က UNRWA အဆောက်အအုံများအောက်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော Hamas အခြေခံအဆောက်အအုံများ (အကြမ်းဖက်လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် ဆက်စပ်သော တူးမြောင်းများ ပါဝင်သည်) ကြောင့် ဂါဇာရှိ အေဂျင်စီ၏ บทบาทအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ ပိုမိုတိုးပွားလာခဲ့သည်။
Emily နှင့် Mandy တို့က ကျန်ရှိသော လူ ၈၂ ဦးကို International Committee of the Red Cross (ICRC) သို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရန် Hamas နှင့် UNRWA တို့အပေါ် နိုင်ငံတကာ ဖိအားပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။
“ ကျွန်မတို့က ICRC ကို ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရန် Hamas နှင့် UNRWA တို့အပေါ် အမြင့်ဆုံးဖိအားပေးဖို့ တောင်းဆိုနေပါတယ်” ဟု Mandy Damari က Starmer ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဖမ်းဆီးခံထားရသူများအတွက် ဒုက္ခသည် ယခုတိုင် မပြီးဆုံးသေးပါဘူး။ သူတို့ထဲမှာ အများအပြားဟာ အသက်ကြီးသူများ သို့မဟုတ် ပြင်းထန်စွာ ဒဏ်ရာရသူများ ဖြစ်ပါတယ်”
ယင်းသည် ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကျင့်ဝတ်မရှိသော ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီကို ဆက်လက်ထောက်ပံ့နေသည်ဆိုသော ဖွင့်ချချက်များနောက် လိုက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် တစ်ပတ်က သူ၏ အစိုးရ၏ UNRWA အပေါ် သဘောထားကို ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီသို့ အမေရိကန်ရန်ပုံငွေ ပိတ်ပင်ထားမှုကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အတည်ပြုခဲ့သည်။ Trump ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် သူ၏ ပထမသက်တမ်းတွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး အေဂျင်စီ၏ Hamas နှင့် ဆက်စပ်မှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်သည်။ ယခုလုပ်ရပ်သည် UNRWA ၏ နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့်အညီ ကြားနေမှုနှင့် တာဝန်ခံမှု လိုက်နာမှု ကျရှုံးမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ တိုးပွားလာခြင်းကို สะท้อนပြသည်။
UNRWA ဌာနများကို Hamas က လူပြန်ပေးဆွဲရန်အသုံးပြုသည်ဆိုသော စိုးရိမ်စရာ စွပ်စွဲချက်များသည် အကျပ်အတည်းအစောပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော်လည်း ကုလသမဂ္ဂနှင့် UNRWA တို့က စွပ်စွဲချက်များကို အစပိုင်းတွင် ပယ်ချခဲ့သည်။ သက်သေအထောက်အထားများ တိုးပွားလာသော်လည်း နှစ်ဖက်စလုံးသည် တုံ့ပြန်မှုနှေးကွေးသည်ဟု ဝေဖန်ခံခဲ့ရသည်။
စွပ်စွဲချက်များ ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ကုလသမဂ္ဂက “ ကြီးမားသော စွပ်စွဲချက်များ” ဟု ပယ်ချခဲ့ပြီး တိကျသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ပြည်သူ့ဖိအား သိသိသာသာ တိုးလာမှသာ UNRWA က ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက်တွင် တွစ်တာတွင် ထိုစွပ်စွဲချက်များကို အသိအမှတ်ပြုကာ “ အလွန်အမင်း စိုးရိမ်စရာကောင်း” ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
UNRWA ၏ အထွေထွေ ကော်မရှင်နာ Philippe Lazzarini က သူ၏ ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက် တွစ်တာတွင် Emily လွတ်မြောက်မှုကို ကျေနပ်မှုဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း စွပ်စွဲချက်များ၏ ပြင်းထန်မှုကို ဆက်လက် လျှော့ချခဲ့သည်။
“ လူပြန်ပေးဆွဲခံထားရသူများ UNRWA နေရာတွင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသည်ဆိုသော စွပ်စွဲချက်များသည် အလွန်စိုးရိမ်စရာကောင်းပြီး တုန်လှုပ်ဖွယ်ကောင်းပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုကဲ့သို့သော စွပ်စွဲချက်များကို အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ပါသည်” ဟု Lazzarini က ရေးသားခဲ့သည်။
သို့သော် Lazzarini က UNRWA သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်တွင် ဂါဇာမြို့ပါဝင်သော ဂါဇာမြောက်ပိုင်း ဌာနများမှ ထွက်ခွာရန် ပြင်းထန်စွာ တွန်းအားပေးခံခဲ့ရပြီး စစ်ရေး ဖယ်ရှားရေး အမိန့်များ ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် ထိုနေရာများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိတော့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
သူက “ UNRWA သည် လူပြန်ပေးဆွဲမှုနှင့် ပတ်သက်သော ညှိနှိုင်းမှုများတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိပါ။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ တာဝန်ဝတ္တရား နယ်ပယ်အတွင်း မပါဝင်ပါ” ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူဟောင်း Peter Gallo က ၎င်း၏ ပြောကြားချက်ကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။
“ ဒါဆို ဘယ်သူက ထိန်းချုပ်တာလဲ။ UNRWA က ဂါဇာမှာ ၀န်ထမ်း ၁၂၀၀၀ လောက်ရှိပြီး အေဂျင်စီက သူတို့နေရာမှာ ခိုလှုံနေသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ငွေကြေးနဲ့ အကူအညီတောင်းနေတာ။ UNRWA က နှစ်ဖက်စလုံး လိုချင်တာလား။ ဟုတ်တယ်၊ သူတို့က ဌာနတွင်းရှိ လူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ရန်ပုံငွေလိုချင်ပေမယ့် သူတို့အတွင်းမှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲဆိုတာကိုလည်း တာဝန်မယူဘူးလို့ ပြောတယ်” ဟု Gallo က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ တစ်ယောက်ယောက်က ဖြန့်ဝေနေရမယ် – လူ ၁၀၀၀ လောက်ကို ပြောင်းဖူးနှစ်အိတ်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်။ UNRWA လုပ်ငန်းဆောင်တာနဲ့အတူ တစ်ယောက်ယောက်က ဌာနတွင်း အခြေအနေ၊ လူဦးရေတွေကို တင်ပြနေရမယ်။ ပြီးတော့ သေနတ်ဒဏ်ရာရတဲ့ အစ္စရေးအမျိုးသမီးငယ်လေးအကြောင်း ဘယ်သူမှ မသိဘူးလို့ ပြောနေတာလား။ သူမ ဘယ်ကလာလဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ မသိဘူးလား?” ဟု Gallo က UNRWA ၏ ရပ်တည်ချက်၏ ကွဲလွဲမှုကို အလေးပေး ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
စွပ်စွဲချက်များအပေါ် ကုလသမဂ္ဂနှင့် UNRWA တို့၏ တုံ့ပြန်မှုတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှု ဆက်လက် လိုအပ်ချက်ကြောင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဝေဖန်မှုများ ခံခဲ့ရသည်။ Gallo က UNRWA က ပြုလုပ်ခဲ့သော ภายใน စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို “ မျက်နှာပြင်” ဟု ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ခဲ့သည်။
“ ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုက သူတို့ထဲက တစ်ယောက်ယောက်မှ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိကြောင်း သက်သေပြနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ” ဟု Gallo က ပြောကြားခဲ့သည်။
သူက အောက်တိုဘာ ၇ ရက် သတ်ဖြတ်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ကြောင်း ကင်မရာများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ကုလသမဂ္ဂ ၀န်ထမ်းများကို ကုလသမဂ္ဂက “ ထုတ်ပယ်” ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့ကို လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ပြစ်မှုကြောင့် ထုတ်ပယ်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ လုပ်သက်ရပ်စဲခြင်း ခံခဲ့ရပြီး ထောက်ပံ့ကြေးများ ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ ကုလသမဂ္ဂ ၀န်ထမ်းများ ပြစ်မှုများ ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး ICC က လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ပြစ်မှုများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားသော ပြစ်မှုများ ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂက ၎င်းတို့၏ ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခြင်းခံရသောကြောင့် ထောက်ပံ့ကြေးပေးမည်ဟု ပြောကြားခြင်းဖြစ်သည်” ဟု Gallo က ပြောကြားခဲ့သည်။
UNRWA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက Gallo ၏ စွပ်စွဲချက်များအပေါ် Digital ၏ မေးခွန်းများကို တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိသော်လည်း Lazzarini က သောကြာနေ့တွင် ဝေဖန်သူများအား တုံ့ပြန်သည့် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
“ UNRWA တွင် ကြားနေမှုကို လိုက်နာရန်အတွက် အခြား ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် အထိရောက်ဆုံး စနစ်များ ရှိပါသည်” ဟု Lazzarini က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ၎င်းသည် အေဂျင်စီ၏ ၀န်ထမ်းများနှင့် ဒေသတစ်လျှောက် ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ နှစ်ခုစလုံးတွင် သက်ဆိုင်ပါသည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့သော လွတ်လပ်သော သုံးသပ်ချက်ဖြင့် အတည်ပြုထားပါသည်။
“ အေဂျင်စီ၏ ကြားနေမှုကို ကာကွယ်ခြင်းသည် ဂါဇာတွင် အသက်ကယ် ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို ဆက်လက်ပေးအပ်နိုင်ရန်အတွက် အဓိကကျပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အေဂျင်စီများထဲမှ တစ်ခုအနေဖြင့် UNRWA သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ တန်ဖိုးများနှင့် သဘောတရားများကို လိုက်နာရန် ကတိကဝတ်ပြုထားပြီး ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများ၏ သမိုင်းတွင် အခက်ခဲဆုံး ကာလတစ်ခုအတွင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ တုံ့ပြန်မှုကို ပိုမိုခိုင်မာစေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဆက်လက်နေထိုင်ပြီး ပေးအပ်ရန် စွမ်းအားရှိနေပါသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
NGO Monitor ၏ သုတေသနဒါရိုက်တာ Yona Schiffmiller က Hamas ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ကူညီထောက်ပံ့မှု လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်မှုကို ထပ်မံရှင်းပြခဲ့သည်။
“ Hamas က လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာန (MOSD) ကို အကူအညီဖြန့်ဝေရေး လမ်းညွှန်ရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ မကြာသေးမီက အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဌာနက Hamas ခေါင်းဆောင်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသော MoSD ၏ ဦးခေါင်း Ghazi Hamad သည် Hamas ၏ အကျိုးစီးပွားများကို တိုးတက်အောင် ကုလသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူများနှင့် နိုင်ငံတကာ NGO များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်” ဟု Schiffmiller က ရှင်းပြခဲ့သည်။
“ MoSD မှ ဒေတာများက အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးတွင် အကူအညီဖြန့်ဝေမှုကို လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး ဂါဇာ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီကို Hamas က ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ တာဝန်ရှိသူများ၏ ဓာတ်ပုံများ ရှိပြီး နောက်ခံတွင် သေချာကြည့်ပါက ၎င်းတို့တွေ့ဆုံနေသော နံရံပေါ်ရှိ မြေပုံတွင် Hamas ၏ တံဆိပ်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေး Knesset က အစ္စရေးတွင် လည်ပတ်ခြင်းမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလကုန်တွင် တရားဝင် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ အစ္စရေး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက UNRWA နှင့် အကြမ်းဖက်ဝါဒ ဆက်စပ်မှုအပေါ် သူတို့၏ သဘောထားကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
“ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီသည် UNRWA နှင့် ညီမျှခြင်း မဟုတ်ပါ။ UNRWA သည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီနှင့် ညီမျှခြင်း မဟုတ်ပါ။ UNRWA သည် Hamas အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ ပြည့်နှက်နေသော အဖွဲ့အစည်းနှင့် ညီမျှပါသည်” ဟု ၎င်း၏ ကြေညာချက်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အစ္စရေးသည် လွတ်လပ်ပြီး အကြမ်းဖက်မှုတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်မှု မရှိသော အခြားအဖွဲ့အစည်းများမှတစ်ဆင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီကို ပေးအပ်ရန် ကတိကဝတ်ပြုထားဆဲ ဖြစ်ပါသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ `