ဒုံးကျည်လောင်စာတင်ပို့မှုနှင့်ဆက်စပ်သော အီရန်ဆိပ်ကမ်းတွင် ကြီးမားသောပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားပြီး လူ ၅ ဦးသေဆုံးကာ ၇၀၀ ကျော်ဒဏ်ရာရ

(SeaPRwire) –   ဒုံးပျံလောင်စာထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ဓာတုပစ္စည်းတစ်မျိုး သယ်ဆောင်လာသော သင်္ဘောနှင့်ဆက်စပ်သည်ဟု ယူဆရသည့် အီရန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုတွင် စနေနေ့က ကြီးမားသော ပေါက်ကွဲမှုနှင့် မီးလောင်မှုတစ်ခုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူရှစ်ဦးသေဆုံးကာ လူပေါင်း ၇၅၀ ခန့် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာအကြား အီရန်၏ အလျင်အမြန်တိုးတက်နေသော နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ တတိယအကြိမ် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများအတွက် အိုမန်နိုင်ငံတွင် စနေနေ့က တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနေချိန်တွင်ပင် Shahid Rajaei ဆိပ်ကမ်း၌ ပထမပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင် ရဟတ်ယာဉ်များသည် ပြင်းထန်စွာလောင်ကျွမ်းနေသော မီးပေါ်သို့ ဝေဟင်မှ ရေများဖြင့် ငြှိမ်းသတ်ခဲ့ရသည်။

အီရန်နိုင်ငံမှ မည်သူမျှ ထိုပေါက်ကွဲမှုသည် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု တိုက်ရိုက်ပြောဆိုခြင်းမရှိပါ။ သို့သော် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပွဲများကို ဦးဆောင်ခဲ့သော အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Abbas Araghchi ကပင် “ အတိတ်က ဖျက်ဆီးရန်ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား၍ ကျွန်ုပ်တို့၏ လုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အထူးသတိထားစောင့်ကြည့်နေကြသည်” ဟု ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ဝန်ခံပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး Eskandar Momeni က နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူအရေအတွက်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် Bandar Abbas မြို့ပြင်တွင် စတင်ခဲ့သော မီးလောင်မှုသည် စနေနေ့ညအထိ ဆက်လက်လောင်ကျွမ်းခဲ့ပြီး အခြား ကွန်တိန်နာများလည်း ပေါက်ကွဲခဲ့သည်ဟု ဆိုသော်လည်း မည်သည့်အရာက မီးလောင်မှုကို ဖြစ်စေခဲ့သည်ကို အသေးစိတ်မသိရသေးပေ။

ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးကုမ္ပဏီ Ambrey က ထိုဆိပ်ကမ်းသို့ မတ်လတွင် “ sodium perchlorate rocket fuel” တင်ပို့မှုတစ်ခု ရောက်ရှိလာကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုလောင်စာသည် Financial Times က ဇန်နဝါရီလတွင် ပထမဆုံးဖော်ပြခဲ့သော တရုတ်နိုင်ငံမှ သင်္ဘောနှစ်စင်းဖြင့် အီရန်သို့ တင်ပို့သော ကုန်ပစ္စည်း၏အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ ထိုလောင်စာကို အီရန်၏ ဒုံးပျံလက်နက်များကို ပြန်လည်ဖြည့်တင်းရန် အသုံးပြုမည်ဖြစ်ပြီး Hamas နှင့်စစ်ပွဲအတွင်း အစ္စရေးအပေါ် တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လက်နက်များ လျော့နည်းသွားခဲ့သည်။

“ မီးလောင်မှုသည် အီရန်၏ ဘလစ္စတစ်ဒုံးကျည်များတွင် အသုံးပြုရန်ရည်ရွယ်ထားသော အစိုင်အခဲလောင်စာသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကို စနစ်တကျကိုင်တွယ်မှုမရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သည်” ဟု Ambrey က ပြောကြားခဲ့သည်။

The Associated Press မှ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားသော သင်္ဘောခြေရာခံဒေတာများအရ အဆိုပါ ဓာတုပစ္စည်းများသယ်ဆောင်သည်ဟု ယူဆရသော သင်္ဘောတစ်စင်းသည် Ambrey ပြောသည့်အတိုင်းပင် မတ်လအတွင်း ထိုနေရာအနီးတွင် ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ အီရန်က ထိုကုန်ပစ္စည်းကို လက်ခံရရှိကြောင်း အတည်မပြုသေးပေ။ အီရန်၏ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာမစ်ရှင်က စနေနေ့တွင် ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကို တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိပေ။

အီရန်သည် အထူးသဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်က ဘေရွတ်ဆိပ်ကမ်းပေါက်ကွဲမှုအပြီးတွင် ထိုဓာတုပစ္စည်းများကို အဘယ်ကြောင့် ဆိပ်ကမ်းမှ ရွှေ့ပြောင်းခြင်းမရှိသည်မှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရပေ။ အလွန်အန္တရာယ်များသော အမိုနီယမ်နိုက်ထရိတ်တန်ချိန်ရာပေါင်းများစွာ မီးလောင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ထိုပေါက်ကွဲမှုသည် လူ ၂၀၀ ကျော်သေဆုံးပြီး ၆၀၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် အစ္စရေးသည် အီရန်က စက်မှုလုပ်ငန်းသုံးရောစပ်စက်များကို အစိုင်အခဲလောင်စာထုတ်လုပ်ရန် အသုံးပြုသည့် အီရန်ဒုံးပျံစခန်းများကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

စနေနေ့က Shahid Rajaei ၌ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပေါက်ကွဲမှု၏ လူမှုမီဒီယာမှတ်တမ်းရုပ်ပုံများတွင် ပေါက်ကွဲခြင်းမဖြစ်ပွားမီ မီးလောင်ရာမှ နီညိုရောင်မီးခိုးများ ထွက်ပေါ်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထိုအချက်က ဘေရွတ်ပေါက်ကွဲမှုကဲ့သို့ပင် ဓာတုဒြပ်ပေါင်းတစ်မျိုး ပေါက်ကွဲမှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။

“ပြန်ဆုတ်၊ ပြန်ဆုတ်။ ဓာတ်ငွေ့ (ထရပ်ကား) ကို သွားခိုင်းလိုက်!” ဗီဒီယိုတစ်ခုထဲမှ လူတစ်ဦးက ပေါက်ကွဲမှုမဖြစ်ပွားမီ အော်ဟစ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ “ သူ့ကို သွားခိုင်းလိုက်၊ ဒါ ပေါက်ကွဲတော့မယ်။ လူတိုင်း ဘေးလွတ်ရာကို ရွှေ့လိုက်ကြ။ ပြန်ဆုတ်! ပြန်ဆုတ်!”

စနေနေ့ညတွင် နိုင်ငံပိုင် IRNA သတင်းအေဂျင်စီက အီရန်အကောက်ခွန်အုပ်ချုပ်ရေးဌာနသည် “ ဆိပ်ကမ်းဧရိယာတွင် သိုလှောင်ထားသော အန္တရာယ်ရှိသော ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် ဓာတုပစ္စည်းများ” ကြောင့် ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ်ရှင်းပြခြင်းမရှိပေ။

ပေါက်ကွဲမှုအပြီးတွင် အီရန်မီဒီယာမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ဝေဟင်ဓာတ်ပုံတစ်ပုံတွင် ဆိပ်ကမ်းအတွင်း နေရာအတော်များများ၌ မီးလောင်နေသည်ကို တွေ့ရပြီး အာဏာပိုင်များက နောက်ပိုင်းတွင် လေထုထဲရှိ အမိုးနီးယား၊ ဆာလဖာဒိုင်အောက်ဆိုဒ်နှင့် နိုက်ထရိုဂျင်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကဲ့သို့သော ဓာတုပစ္စည်းများကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ Bandar Abbas ရှိ ကျောင်းများကိုလည်း တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပိတ်ထားမည်ဖြစ်သည်။

Shahid Rajaei သည် ယခင်ကလည်း ပစ်မှတ်ထားခံခဲ့ရဖူးသည်။ အစ္စရေးက ၎င်း၏ ရေပေးဝေရေးအခြေခံအဆောက်အအုံကို ပစ်မှတ်ထားသော ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုပြီးနောက် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အစ္စရေး၏လက်ချက်ဟု ယူဆရသော ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုက ထိုဆိပ်ကမ်းကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ အစ္စရေးအရာရှိများသည် စနေနေ့ကဖြစ်ပွားခဲ့သော ပေါက်ကွဲမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုများကို တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိပေ။

လူမှုမီဒီယာဗီဒီယိုများတွင် ပေါက်ကွဲမှုအပြီးတွင် မည်းနက်သော မီးခိုးလုံးကြီးများ ထွက်ပေါ်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ အခြားဗီဒီယိုများတွင် ပေါက်ကွဲမှုဗဟိုချက်မှ ကီလိုမီတာ (သို့) မိုင်ပေါင်းများစွာအကွာရှိ အဆောက်အအုံများမှ ပြတင်းပေါက်မှန်များ ကွဲအက်ထွက်ကျသွားသည်ကို တွေ့ရသည်။ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာမှတ်တမ်းရုပ်ပုံများတွင် ဒဏ်ရာရသူများသည် ဆေးရုံအနည်းဆုံးတစ်ခုတွင် စုပြုံရောက်ရှိနေပြီး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများက လူနာတင်ယာဉ်ဖြင့် လူတစ်ဦးကို အရေးပေါ် ကုတင်ပေါ်တင်ကာ အလျင်အမြန်သယ်ဆောင်သွားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပြည်နယ်ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုအရာရှိ Hasanzadeh ကလည်း နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားသို့ ထိုပေါက်ကွဲမှုသည် မြို့တော်ရှိ Shahid Rajaei ဆိပ်ကမ်းရှိ ကွန်တိန်နာများမှ စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ်ကိုမူ ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ ထို့အပြင် ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် အဆောက်အအုံတစ်ခု ပြိုကျခဲ့သည်ဟု နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားက ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ထပ်မံဖော်ပြခြင်းမရှိပေ။

ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ပေါက်ကွဲမှုနှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု စတင်ခဲ့သည်။ အီရန်သမ္မတ Masoud Pezeshkian ကလည်း ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသူများအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Hormozgan ပြည်နယ်ရှိ Shahid Rajaei ဆိပ်ကမ်းသည် အီရန်နိုင်ငံ၏မြို့တော် တီဟီရန်မြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက် မိုင် ၆၅၀ ခန့်အကွာ ပါရှန်းပင်လယ်ကွေ့၏ ကျဉ်းမြောင်းသောဝင်ပေါက်ဖြစ်သည့် Hormuz ရေလက်ကြားပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ရေနံကုန်သွယ်မှု၏ ၂၀% ဖြတ်သန်းသွားလာရာနေရာဖြစ်သည်။