ပူတင်အတွက် ‘အမေရိကန်သည် အဓိကရန်သူဖြစ်သည်’ ဟု အက်စတိုးနီးယား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပြောကြား

(SeaPRwire) –   အက်စ်တိုးနီးယား၏ ထိပ်တန်းသံတမန်က ယင်းသည် ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်များကို ကျော်လွန်သွားသည်ဟု ယူဆသည်။

“ ဒီကိစ္စက ဥရောပအကြောင်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်ထင်တာက ပူတင်နဲ့ ရုရှားအတွက် U.S. က အဓိကရန်သူပါပဲ။ သမိုင်းကြောင်းအရလည်း ဒီလိုပါပဲ” ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Margus Tsahkna က အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ မြို့တော် Tallinn တွင် သီးသန့်အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ သူ့မှာ ဆိုဗီယက်အင်ပါယာကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိတယ်။ ဒါက သူလုပ်နေတဲ့အတိုင်းပါပဲ။ ယူကရိန်းက ဥပမာတစ်ခုပဲ” ဟု သူက ဆက်ပြောသည်။

ကိုးနှစ်အကြာတွင် အက်စ်တိုးနီးယား၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့စဉ်က Tsahkna သည် ရုရှားစစ်သား ၁၂၀,၀၀၀ သည် နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် စုရုံးရောက်ရှိနေသည်ကို စောင့်ကြည့်ခဲ့ပြီး ရက်ပေါင်း ၄၈ နာရီအတွင်း သူ၏နိုင်ငံကို ကျူးကျော်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေခဲ့သည်။

“ အခုတော့ အဲဒီစစ်သားတွေ မရှိတော့ဘူး။ သူတို့ကို ယူကရိန်းကို ပို့လိုက်တယ်။ သူတို့တွေ သေကုန်ကြပြီ” ဟု ယခုအခါ အက်စ်တိုးနီးယား၏ ထိပ်တန်းသံတမန်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ Tsahkna က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ လက်ရှိအချိန်မှာ ရုရှားက ယူကရိန်းမှာ အင်အားကုန်လုနီးပါးဖြစ်နေလို့ NATO ကို စစ်ရေးအရ အပြည့်အဝကျူးကျော်ဖို့ မမျှော်လင့်ပါဘူး” ဟု Tsahkna က ဆက်ပြောသည်။ “ စီးပွားရေးအရ သူတို့တွေ အလွန်အားနည်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရုရှားက ပြန်လည်ပြင်ဆင်နေတာကိုတော့ တွေ့နေရပါတယ်”

အက်စ်တိုးနီးယားက ဘာအခွင့်အရေးကိုမှ မယူထားပါဘူး။

NATO ၏ အရှေ့ပိုင်းဒေသကို ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ကျူးကျော်မှုမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် အက်စ်တိုးနီးယားက လာမည့်နှစ်တွင် ကာကွယ်ရေးအတွက် GDP ၏ 5% ကျော် သုံးစွဲမည်ဟု မကြာသေးမီက ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းသည် သမ္မတ က NATO နိုင်ငံများအားလုံးထံမှ တောင်းဆိုထားသော ရည်မှန်းချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အက်စ်တိုးနီးယားသည် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်ထားသော HIMARS ဂြိုလ်တုမှ လမ်းညွှန်သည့် ဒုံးပျံစနစ် ခြောက်ခု ရောက်ရှိလာခြင်းကို တရားဝင်ကြိုဆိုခဲ့သည်။ ယင်းသည် ယူကရိန်းတွင် ထိရောက်စွာ အသုံးပြုခဲ့သော လက်နက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မိုင် ၁၈၆ မိုင်အထိ ပစ်မှတ်များကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ အက်စ်တိုးနီးယားလူမျိုးတွေအနေနဲ့ U.S. က ဒေါ်လာ ၁ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရင် ကျွန်တော်တို့က ဒေါ်လာ ၁၀ ထပ်ထည့်ပေးရမယ်ဆိုတဲ့ စည်းမျဉ်းကို ဖန်တီးထားပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးက U.S. စီးပွားရေးကို ပြန်သွားမှာဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့က စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ရရှိမှာပါ” ဟု Tsahkna က ပြောကြားခဲ့သည်။

မကြာသေးမီသီတင်းပတ်များအတွင်း အက်စ်တိုးနီးယား၊ လတ်ဗီးယား၊ လစ်သူယေးနီးယား၊ ဖင်လန်နှင့် ပိုလန်တို့က လူကိုထိခိုက်စေသော မြေမြှုပ်မိုင်းများအသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ထားသည့် Ottawa Convention မှ နုတ်ထွက်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ စာချုပ်တွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသော ရုရှားသည် ယခု သိမ်းပိုက်ထားသည့် ယူကရိန်း၏ ၂၀% ခန့်တွင် မိုင်းများချထားခဲ့သည်။

အက်စ်တိုးနီးယားသည် လူဦးရေ ၁.၃ သန်းရှိသော အရှေ့ဥရောပတွင် တည်ရှိပြီး New Jersey ၏ နှစ်ဆခန့်ကျယ်ဝန်းသော နိုင်ငံငယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၂၁၄ မိုင်ရှည်လျားသော နယ်နိမိတ်ကို မျှဝေထားသည်။

လွန်ခဲ့သော သုံးနှစ်ကျော်က ရုရှား၏ ယူကရိန်းကို အပြည့်အဝကျူးကျော်မှု စတင်ချိန်မှစ၍ အက်စ်တိုးနီးယားသည် ရုရှားမှ စွမ်းအင်တင်သွင်းမှုအားလုံးကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် ယင်းသည် သဘာဝဓာတ်ငွေ့၏ ၈၀% ကို U.S. မှ ရရှိသည်။

နိုင်ငံအားလုံးက ထိုသို့ ဆန့်ကျင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ အက်စ်တိုးနီးယားအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သော 27-nation က ရုရှားမှ စွမ်းအင်တင်သွင်းမှု၏ ၆၀% ကိုသာ ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။ Kiel Institute ၏ အဆိုအရ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂသည် ယူကရိန်းသို့ အကူအညီထက် ရုရှားရေနံနှင့် ဓာတ်ငွေ့အတွက် ပိုမိုသုံးစွဲခဲ့သည်။

ခရမ်လင်သည် အခြားရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်တစ်ခုတွင်လည်း စစ်ပွဲဆင်နွှဲနေသည်။ “ ရုရှားသည် ဘုရားကျောင်း၏ ဘာသာရေးကို ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်များအတွက် ကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနေသည်” ဟု Tsahkna က ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အဆုံးသတ်ခြင်းကို အထိမ်းအမှတ်ပြုသည့် မေလ ၉ ရက်နေ့ အခမ်းအနားပတ်လည်တွင် ရုရှား၏ သုံးရက်ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအဆိုပြုချက်ကိုလည်း ထောက်ခံခဲ့သည်။ “ ဒါက သိပ်အရေးမကြီးပါဘူး” ဟု Tsahkna က ပြန်ဖြေခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းမှစ၍ ဘောလ်တစ်ပင်လယ်နှင့် ဖင်လန်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ ရေအောက်ကေဘယ်ကြိုး ဒါဇင်နှင့်ချီ ပြတ်တောက်ခဲ့သည်။ ရုရှားကို သံသယရှိသော်လည်း “ အတိအကျပြောဖို့ ခက်ပါတယ်” ဟု Tsahkna က ပြောကြားခဲ့သည်။ ရုရှား၏ အရိပ်အဖွဲ့ဟုခေါ်သော အဖွဲ့မှ လူ ၁၄ ဦးကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အနည်းဆုံး အဖျက်အမှောက်လုပ်ရပ်တစ်ခုကို လုပ်ဆောင်မှုအတွက်လည်း ဖြစ်သည်။

အက်စ်တိုးနီးယားကမ်းလွန်တွင် ဇန်နဝါရီလတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ ကေဘယ်ကြိုးများ မပြတ်တောက်တော့ကြောင်း အရာရှိများက Fox သို့ အင်္ဂါနေ့တွင် ဖင်လန်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ သင်္ဘောနှစ်စင်းပေါ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် နောက်ဆုံးရန်လိုမှုများ အဆုံးသတ်ရေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်များအကြောင်း မေးမြန်းသောအခါ Tsahkna က သတိပေးစကားဖြင့် ပြန်ဖြေခဲ့သည်။

“ သမ္မတ Trump က ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ယူကရိန်းလူမျိုးတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်ကြတယ်။ ဒါက ပူတင် မလိုချင်တဲ့အရာတစ်ခုလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်”

Tsahkna က ပူတင်သည် ဘယ်သောအခါမှ အသုံးပြုမည်မဟုတ်ဟု ယုံကြည်ပြီး ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းကို “ နိုင်ငံရေးအရ မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခြင်း” ဟုခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

“ သူက ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ရုံတင်မကဘူး။ တစ်ခါတလေ အနောက်ကမ္ဘာပိုင်းကနေ ကြည့်ရင် ကျွန်တော်တို့က အားနည်းလွန်းတယ်” ဟု Tsahkna က ဆက်ပြောသည်။ “ ပူတင်က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေကို အသုံးချနေတယ်”