ဗင်နီဇွဲလား တိုက်တွန်းရေး ခေါင်းဆောင် မာရီယာ ကိုရီနာ မာချာဒို၏ ဖမ်းဆီးခံရမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် အသေးစိတ်အချက်အလက်များသည် မာဒူရို တတိယအကြိမ် သတ္တမနှစ် သက်တမ်းတည်မြဲရေးကို ဆန့်ကျင်သော ဆန္ဒပြပွဲများ ပြီးနောက် ရှုပ်ထွေးနေဆဲ ဖြစ်သည်။
မာချာဒိုသည် ထောက်ခံသူ ရာပေါင်းများစွာအား နှုတ်ဆက်ပြီး ဆိုင်ကယ်ပေါ် တက်ကာ ကာရာကတ်စ် အရှေ့ပိုင်း လမ်းမများပေါ်တွင် လုံခြုံရေးယာဉ်တန်းဖြင့် အမည်မသိ နေရာသို့ မောင်းနှင်သွားပြီးနောက် တိကျသော အဖြစ်အပျက်များ မရှင်းလင်းပါ။
ဒေသစံတော်ချိန် နေ့လည် ၃:၂၁ တွင် မာချာဒို၏ သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့က လူမှုကွန်ရက်တွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက သူမ၏ ယာဉ်တန်းကို “ အကြမ်းဖက် တားဆီး” ခဲ့ကြောင်း ရေးသားခဲ့သည်။ သူမ၏ ကူညီသူများက ต่อต้านအစိုးရ ခေါင်းဆောင် မာချာဒို ဖမ်းဆီးခံရကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် အတည်ပြုခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာမှ ခေါင်းဆောင်များက သူမကို လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုများ ချက်ချင်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။
သို့သော် တစ်နာရီခန့်အကြာတွင် မာဒူရို ထောက်ခံသူတစ်ဦးမှ မာချာဒို၏ စက္ကန့် ၂၀ ကြာ ဗီဒီယိုကို အွန်လိုင်းတွင် တင်ခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြပွဲမှ ထွက်ခွာပြီးနောက် သူမအား လိုက်လံခဲ့ကြောင်းနှင့် သူမ၏ ပိုက်ဆံအိတ် ကျသွားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ကျွန်မ ကောင်းပါတယ်၊ ကျွန်မ လုံခြုံပါတယ်” ဟု မာချာဒိုက တုံ့ဆိုင်းသံနှင့်အတူ “ ဗင်နီဇွဲလား လွတ်မြောက်လိမ့်မည်” ဟု ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
သူမ၏ ကူညီသူများက နောက်ပိုင်းတွင် လူမှုကွန်ရက်တွင် သက်သေအထောက်အထား ဗီဒီယိုသတင်းစကားသည် ဖိအားပေး၍ ရရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဗီဒီယိုရိုက်ကူးပြီးနောက် သူမအား လွှတ်ပေးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သူမသည် သူမ၏ “ လူပြန်ပြီး ပြန်လွှတ်ပေးခြင်း” အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို နောက်ပိုင်းတွင် ပေးမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့အတူ မာဒူရို ထောက်ခံသူများက သူမ ဖမ်းဆီးခံရခြင်း မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အစိုးရ ဆန့်ကျင်သူများသည် နိုင်ငံတကာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်စေရန် သတင်းမှား ပြန့်ပွားရန် ကြိုးစားနေကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ “ ဘယ်သူမှ အံ့အားသင့်စရာ မလိုပါဘူး” ဟု ဆက်သွယ်ရေး ၀န်ကြီး Freddy Nanez က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အထူးသဖြင့် ဒီအရာဟာ ညစ်ပတ်တဲ့ လှည့်ကွက်တွေရဲ့ ဗိသုကာ ပညာရှင်တွေ ဖြစ်တဲ့ ဖက်ဆစ်တွေဆီက လာတာမို့လို့ပါ”
ထို့အပြင် ကြာသပတေးနေ့တွင် မာချာဒိုသည် သူမ၏ အစိုးရ ထိန်းချုပ်ထားသော အမျိုးသား လွှတ်တော်က မာဒူရိုအား သမ္မတသက်တမ်း တတိယအကြိမ် ခြောက်နှစ် သက်တမ်းအတွက် ကျိမ်ကြေးပေးမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည့် နေ့မတိုင်မီ လမ်းပေါ်ထွက်ရန် တိုက်တွန်းခြင်းခံရသည့် ထောက်ခံသူ ရာပေါင်းများစွာကို တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ သူမသည် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ကြောင်း ယုံကြည်စရာ အထောက်အထားများ ရှိသည်။
“ သူတို့က ကျွန်တော်တို့ကို တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် တိုက်ခိုင်းချင်ကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဗင်နီဇွဲလားက ပေါင်းစည်းထားတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ မကြောက်ဘူး” ဟု မာချာဒိုက သူမ ဖမ်းဆီးခံရကြောင်း သတင်းမထွက်မီ မိနစ်အနည်းငယ်အလိုတွင် ထရပ်ကားပေါ်မှ ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။
မာချာဒို (အသက် ၅၇ နှစ်) သည် တိုက်တွန်းရေး ဟောင်း လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် တစ်ဦးဖြစ်ပြီး သူမ၏ တိုက်တွန်းရေး ခေါင်းဆောင်များစွာ ထွက်ပြေးသွားပြီးနောက်ပင် မာဒူရိုနှင့် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း သူတို့၏ ဇာတိမြေမှ ထွက်ခွာသွားသော ဗင်နီဇွဲလား ပြည်သူ သန်း ၇ သန်းခန့် ထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။
နိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးအာဏာကို ထိန်းချုပ်ထားသော သစ္စာရှိသူများက ပြီးခဲ့သည့် နှစ်က သူမအား မာဒူရိုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် တားမြစ်ခဲ့သည်။ လိမ္မာပါးနပ်စွာဖြင့် သူမသည် အမည်မသိ ပြင်ပလူ တစ်ဦးဖြစ်သော ကြွေးမြီး သံတမန် Edmundo González ကို ထောက်ခံခဲ့ပြီး တိုက်တွန်းရေးမှ စုဆောင်းထားသော မဲပေးစက် မှတ်တမ်းများအရ မာဒူရိုထက် နှစ်ဆကျော် ပိုမို ကြီးမားသော အနိုင်ရရှိခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံတကာ စောင့်ကြည့်သူများက အတည်ပြုခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် အခြားနိုင်ငံများမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော သမ္မတရွေးချယ်ခံ González သည် သူမ၏ ဖမ်းဆီးခံရမှု သတင်းအပြီး ချက်ချင်း မာချာဒို လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုသူများအနက် တစ်ဦးဖြစ်သည်။
“ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များထံ ကျွန်တော် သတိပေးပါရစေ၊ မီးနဲ့ မကစားပါနဲ့” ဟု သူက ဒိုမီနီကန်သမ္မတ လွီးစ် အာဘီနာဒါနှင့် နိုင်ငံတကာမှ သမ္မတဟောင်းများ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သော ဒိုမီနီကန် သမ္မတနိုင်ငံမှ လူမှုကွန်ရက်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။
ကြာသပတေးနေ့ ဆန္ဒပြပွဲများသို့ လူအနည်းငယ်သာ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ပုန်ကန်ရေး ရဲတပ်ဖွဲ့များ တပ်ဖြန့်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ဇူလိုင်လ ရွေးကောက်ပွဲ ကတည်းက မာဒူရို၏ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ဆန့်ကျင်သူများနှင့် လူသာမန် ပြည်သူများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသော ဗင်နီဇွဲလား ပြည်သူများသည် ယခင်ကကဲ့သို့ စုရုံး ဆန္ဒပြရန် လိုလားခြင်း မရှိပါ။
“ သေချာပါတယ်၊ လူနည်းပါတယ်” ဟု empanada ဈေးရောင်းသူ Miguel Contrera က ပြည်ထဲရေး တပ်ဖွဲ့ စစ်သည်များ ပုန်ကန်ရေး ဒိုင်းများ ကိုင်ဆောင်ကာ ဆိုင်ကယ်များဖြင့် ပြေးလွှားနေစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ကြောက်စိတ်ရှိတယ်”
ဆန္ဒပြသူများက တိုက်တွန်းရေး အင်အားကြီး တစ်ခုတွင် အဓိက လမ်းမကြီးကို ပိတ်ဆို့ခဲ့သည်။ သူတို့အများစုမှာ အသက်ကြီးသူများ ဖြစ်ပြီး အနီ၊ အဝါ၊ အပြာ စသည့် ဗင်နီဇွဲလား အလံအရောင်များ ဝတ်ဆင်ကာ မာချာဒို၏ တိုက်တွန်းချက်အတိုင်း လိုက်နာခဲ့ကြသည်။ ယင်းတို့အားလုံးသည် မာဒူရိုကို ဆန့်ကျင်ကြပြီး González ကို ဗင်နီဇွဲလား၏ တရားဝင် သမ္မတအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
တိုက်တွန်းသူများကို ကြောက်လန့်စေရန် “ colectivos” ဟု သိကြသော အစိုးရ ထောက်ခံသော လက်နက်ကိုင် အုပ်စုများ တပ်ဖြန့်ခြင်းသည် မာဒူရို၏ အလွန် အားနည်းခြင်းကို ဖော်ပြနေကြောင်း Amherst College တွင် လက်တင်အမေရိက ကျွမ်းကျင်သူ Javier Corrales က ပြောကြားခဲ့သည်။
ရွေးကောက်ပွဲ ကတည်းက အစိုးရက လူ ၂၀၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး အမေရိကန် ၁၀ ဦးနှင့် အခြား နိုင်ငံခြားသားများ ပါဝင်သည်။ မာဒူရိုအား ဖြုတ်ချရန်နှင့် ဆီကြွယ်ဝသော တောင်အမေရိက နိုင်ငံတွင် ပွက်လောရိုက်စေရန် ကြံစည်ကြောင်း အစိုးရက ပြောဆိုသည်။ ယခုအပတ်အတွင်းတွင် ပုန်းခိုသော လက်နက်ကိုင်သမားများက သမ္မတဟောင်း လောင်း တစ်ဦး၊ ထင်ရှားသော လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့် လှုပ်ရှားသူ တစ်ဦးနှင့် González ၏ သမက်တစ်ဦးတို့ကို သူ့ရဲ့ သားသမီးငယ်များကို ကျောင်းပို့နေစဉ် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။
“ အင်အားပြသမှု ကြီးမားပေမယ့် အားနည်းချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ယခုလတွင် “ How Maduro Stole Venezuela’s Vote” ဆိုသော ဆောင်းပါးကို Journal of Democracy တွင် ပူးတွဲရေးသားခဲ့သော Corrales က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ မာဒူရိုဟာ ရုံးခန်းမှာ လုံခြုံပါတယ်” ဟု Corrales က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဒါပေမယ့် သူနဲ့ သူ့ရဲ့ မိတ်ဆွေတွေက သူတို့ ကြီးမားတဲ့ လိမ်လည်မှုနဲ့ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း သိရှိပြီး သူတို့လုပ်နေတာကို တပ်မတော်ကို အားကိုးပြီး မှန်ကန်အောင် တခြားနည်းလမ်း မရှိဘူးဆိုတာ သူတို့ သိရှိကြပါတယ်”
ဗင်နီဇွဲလား အမျိုးသား ရွေးကောက်ပွဲ ကောင်စီသည် အစိုးရ သစ္စာရှိသူများဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး မာဒူရိုအား ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော် ယခင် ရွေးကောက်ပွဲများနှင့် မတူဘဲ အာဏာပိုင်များက မဲပေးမှတ်တမ်းများ သို့မဟုတ် မဲရုံအဆင့် ရလဒ်များကို မည်သို့မျှ ပေးအပ်ခြင်း မရှိပါ။
သို့သော် တိုက်တွန်းရေးမှ လျှပ်စစ် မဲပေးစက် ၈၅% မှ မဲရေတွက် စာရွက်များကို စုဆောင်းပြီး အွန်လိုင်းတွင် တင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့က သူတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း González သည် မာဒူရိုထက် နှစ်ဆကျော် ပိုမို ကြီးမားသော အနိုင်ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂနှင့် အတ္တလန်တာ အခြေစိုက် Carter Center ကျွမ်းကျင်သူများသည် မာဒူရို၏ အစိုးရမှ ဖိတ်ကြားခြင်း ခံရပြီး ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြပြီး တိုက်တွန်းရေးမှ ထုတ်ပြန်သော မဲရေတွက် စာရွက်များသည် တရားဝင် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် အခြား အစိုးရများကလည်း González ကို ဗင်နီဇွဲလား၏ သမ္မတရွေးချယ်ခံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ လက်တင်အမေရိကရှိ မာဒူရို၏ ဟောင်း လက်ဝဲမိတ်ဆွေများစွာက သောကြာနေ့ ကျိမ်ကြေးပေးပွဲကို လွဲချော်ရန် စီစဉ်ထားသည်။
သမ္မတ Joe Biden သည် ယခုအပတ်တွင် White House တွင် González နှင့် တွေ့ဆုံပြီး ယခင်က အမည်မသိ ကြွေးမြီး သံတမန်ကို “ သန်းပေါင်းများစွာကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်” ဟု ချီးမွမ်းခဲ့သည်။
“ ဗင်နီဇွဲလား ပြည်သူများသည် သူတို့၏ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲတွင် အမှန်တကယ် အနိုင်ရသူထံသို့ ငြိမ်းချမ်းစွာ အာဏာလွှဲပြောင်းမှု ခံထိုက်သည်” ဟု Biden က တွေ့ဆုံပွဲအပြီး ပြောကြားခဲ့သည်။
“ `