ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ဖျက်သိမ်းခဲ့သည့် ရိုမေးနီးယားသမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပထမအကျော့တွင် အနိုင်ရရှိခဲ့သော ညာဝါဒီလူကြိုက်များသည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း Calin Georgescu ကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းအစိုးရရှေ့နေများက စစ်ဆေးမေးမြန်းရန် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။
သူ၏ ဆက်သွယ်ရေးအဖွဲ့က Facebook တွင် Georgescu သည် သမ္မတအဖြစ် အသစ်အမည်စာရင်းတင်သွင်းရန်သွားစဉ် လမ်းတွင်တားဆီးခံရပြီး “ အစိုးရရှေ့နေချုပ်ရုံးတွင် စစ်ဆေးမေးမြန်းရန် ခေါ်ဆောင်ခံရသည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ငံ၏အစိုးရရှေ့နေများက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အာဏာပိုင်များသည် Georgescu နှင့်ဆက်နွယ်သော လူများနှင့် အသင်းအဖွဲ့များ၏ လိပ်စာပေါင်း ၄၇ ခုကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်ဟု Reuters သတင်းဌာနကဖော်ပြသည်။ အစိုးရရှေ့နေများက ၎င်းတို့အပေါ်စွပ်စွဲချက်များတွင် ရွေးကောက်ပွဲလှုပ်ရှားမှု၏ “ ဘဏ္ဍာငွေအရင်းအမြစ်များနှင့်ပတ်သက်၍ မမှန်မကန်ပြောဆိုမှုများ” ၊ လက်နက်များကို တရားမဝင်လက်ဝယ်ထားရှိမှုနှင့် “ ဖက်ဆစ်၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားသော သို့မဟုတ် နိုင်ငံခြားသားမုန်းတီးသော” စရိုက်လက္ခဏာရှိသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို စတင်တည်ထောင်ခြင်းတို့ပါဝင်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ယခုလအစောပိုင်းတွင် Georgescu ၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးမန်နေဂျာ၏နေအိမ်ကိုလည်း ရှာဖွေခဲ့သည်။
Georgescu က Facebook တွင် အာဏာပိုင်များသည် “ ရွေးကောက်ပွဲများကိုခိုးယူမှုကို正当化ရန်နှင့် ကျွန်ုပ်၏သမ္မတအဖြစ်အသစ်ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို တားဆီးရန်အတွက် သက်သေအထောက်အထားများကို တီထွင်ရှာဖွေနေကြသည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။ သူသည် စနေနေ့တွင် ဘူခါရက်စ်၌ ဆန္ဒပြပွဲတက်ရောက်ရန် ထောက်ခံသူများကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။
ရိုမေးနီးယားဝန်ကြီးချုပ် Marcel Ciolacu က X တွင် “ တရားစီရင်ရေးသည် လွတ်လပ်ပြီး လူပုဂ္ဂိုလ်မရွေး ဥပဒေကို အသုံးပြုရမည်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။
Trump အစိုးရအဖွဲ့၏ Department of Government Efficiency နှင့်ပတ်သက်ဆက်နွယ်သော နည်းပညာကုမ္ပဏီ သူဌေး Elon Musk က မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။
“ သူတို့သည် ရိုမေးနီးယားသမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲအများဆုံးရရှိသူကို ဖမ်းဆီးလိုက်သည်။ ဒါဟာ ရှုပ်ထွေးနေတာပဲ” ဟု Musk က ရေးသားခဲ့သည်။
Musk သည် ရိုမေးနီးယားတရားရုံးချုပ်အကြီးအကဲ တရားသူကြီး Marian Enache ကို “ အာဏာရှင်” အဖြစ် ယခင်က ဝေဖန်ခဲ့ဖူးသည်။
ရိုမေးနီးယား၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးက ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့တွင် Georgescu ၏ ပထမအကျော့အနိုင်ရရှိပြီးနောက် နှစ်ရက်အလိုတွင် ရွေးကောက်ပွဲကို ပယ်ဖျက်ရန်အတွက် မကြုံစဖူးလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဂဏန်းတစ်ခုတည်းဖြင့်သာ မဲရရှိခဲ့ပြီး The Associated Press ၏အဆိုအရ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးအတွက် မည်သည့်ကုန်ကျစရိတ်မှမရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ရုရှား၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုနှင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှုများအပေါ် စွပ်စွဲချက်များ လျင်မြန်စွာပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲဖျက်သိမ်းပြီးနောက် အစိုးရရှေ့နေများသည် စွပ်စွဲခံထားရသော မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးရန်ပုံငွေလိမ်လည်မှုနှင့် စွပ်စွဲခံထားရသော ဆန့်ကျင်ရေးဆန်ဆန်နှင့် အမုန်းစကားများအပေါ် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခုကို စတင်ခဲ့သည်။
Trump အစိုးရအဖွဲ့က ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ရိုမေးနီးယား၏ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ပယ်ဖျက်ခဲ့ခြင်းအတွက် ဝေဖန်ခဲ့ပြီး တရားရုံး၏ဆုံးဖြတ်ချက်သည် “ ပေါ့တီးပေါ့ဆသောသံသယများ” နှင့် ရိုမေးနီးယား၏အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ “ ကြီးမားသောဖိအား” အပေါ်အခြေခံသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။
Vance က ဥရောပနှင့်ပတ်သက်၍ သူစိုးရိမ်ပူပန်ရဆုံးခြိမ်းခြောက်မှုမှာ ရုရှား၊ တရုတ် သို့မဟုတ် အခြားပြင်ပအချက်မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ ကျွန်တော်စိုးရိမ်ပူပန်နေတာက အတွင်းမှလာသောခြိမ်းခြောက်မှု – ဥရောပသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် မျှဝေထားသည့် အခြေခံအကျဆုံးတန်ဖိုးအချို့မှ ဆုတ်ခွာသွားခြင်းဖြစ်သည်။ ယခု ကျွန်ုပ်သည် ရိုမေးနီးယားအစိုးရက ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုလုံးကို ဖျက်သိမ်းလိုက်သည့်အတွက် ဝမ်းသာအားရဖြစ်နေသည့် ဥရောပကော်မရှင်နာဟောင်းတစ်ဦးကို မကြာသေးမီက ရုပ်မြင်သံကြားတွင် ပြောဆိုနေသည်ကို အံ့အားသင့်မိသည်။ အကယ်၍ အရာအားလုံးသည် စီစဉ်ထားသည့်အတိုင်းမဖြစ်ပါက ဂျာမနီတွင်လည်း အလားတူဖြစ်ရပ်မျိုးဖြစ်နိုင်သည်ဟု သူက သတိပေးခဲ့သည်”
“ ယခုအခါ ဤကဲ့သို့ မဆင်မခြင်ပြောဆိုမှုများသည် အမေရိကန်နားများအတွက် အံ့အားသင့်စရာဖြစ်သည်” ဟု သူကပြောသည်။ “ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျွန်ုပ်တို့ထောက်ပံ့ကူညီပေးနေသည့်အရာအားလုံးသည် ကျွန်ုပ်တို့၏မျှဝေထားသော ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုးများအတွက်ဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ပြောဆိုခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ယူကရိန်းမူဝါဒမှ ဒစ်ဂျစ်တယ်စိစစ်မှုအထိ ဒီမိုကရေစီကိုကာကွယ်ရန်ရည်ရွယ်သည်ဟုဆိုကြသည်။ သို့သော် ဥရောပတရားရုံးများသည် ရွေးကောက်ပွဲများကိုပယ်ဖျက်ပြီး အကြီးတန်းအရာရှိများသည် အခြားသူများကိုပယ်ဖျက်ရန် ခြိမ်းခြောက်နေသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့တွေ့သောအခါ ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်ကို သင့်လျော်သောအမြင့်ဆုံးစံနှုန်းတစ်ခုအထိ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းရှိမရှိ မေးသင့်သည်”
Vance က ဒီဇင်ဘာလတွင် “ ရိုမေးနီးယားသည် ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီတစ်ခု၏ ပေါ့တီးပေါ့ဆသောသံသယများနှင့် ၎င်း၏တိုက်ကြီးအိမ်နီးချင်းများထံမှ ကြီးမားသောဖိအားများအပေါ်အခြေခံ၍ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို တိုက်ရိုက်ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
“ အကြောင်းပြချက်မှာ ရုရှားမှ ရိုမေးနီးယားရွေးကောက်ပွဲများကို ကူးစက်ခဲ့သည်ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်ုပ်က ဥရောပမိတ်ဆွေတွေကို ရှုထောင့်တစ်ခုထားရှိဖို့ တောင်းဆိုခဲ့သည်” ဟု Vance ကပြောသည်။ “ ရုရှားက သင်တို့ရဲ့ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ဩဇာလွှမ်းမိုးဖို့ လူမှုမီဒီယာကြော်ငြာတွေကို ဝယ်ယူတာ မှားတယ်လို့ သင်ယုံကြည်နိုင်ပါတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့လည်း သေချာပေါက် ယုံကြည်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စင်မြင့်မှာ ရှုတ်ချနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သင်တို့ရဲ့ဒီမိုကရေစီကို နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တစ်ခုဆီက ဒစ်ဂျစ်တယ်ကြော်ငြာဒေါ်လာ သိန်းပေါင်းအနည်းငယ်နဲ့ ဖျက်ဆီးနိုင်မယ်ဆိုရင် အစကတည်းက အင်အားမကောင်းခဲ့ပါဘူး”
Vance က ဥရောပခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် “ သင်တို့၏ပြိုင်ဘက်များကို စိစစ်ခြင်း (သို့) ထောင်ထဲထည့်ခြင်း” ဖြင့်ဖြစ်စေ၊ “ ကျွန်ုပ်တို့၏မျှဝေထားသောလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် မည်သူပါဝင်ခွင့်ရမည်ဆိုသည့်မေးခွန်းများကဲ့သို့ အခြေခံရွေးကောက်ပွဲတွင် လျစ်လျူရှုခြင်း” ဖြင့်ဖြစ်စေ “ ဒီမိုကရေစီမဏ္ဍိုင်” ကို မရနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
“ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာရဲ့အခြားတစ်ဖက်ခြမ်းက ကျွန်တော်တို့ကို မနှစ်သက်တဲ့ရှေးရိုးစွဲအကျိုးစီးပွားတွေက သတင်းအချက်အလက်မှားယွင်းမှုနဲ့ သတင်းအချက်အလက်မှားယွင်းမှုစတဲ့ ဆိုဗီယက်ခေတ်စကားလုံးတွေရဲ့နောက်ကွယ်မှာ ပုန်းအောင်းနေပုံရတယ်။ တစ်ခြားရှုထောင့်နဲ့ ဝင်လာတဲ့သူတစ်ယောက်က ကွဲပြားတဲ့ထင်မြင်ယူဆချက်ကိုဖော်ပြတာ ဒါမှမဟုတ် ဘုရားသခင်တားမြစ်ပါစေ၊ မတူညီတဲ့နည်းလမ်းနဲ့ မဲပေးတာ ဒါမှမဟုတ် ပိုဆိုးတာက ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရတာကိုလည်း မကြိုက်ကြဘူး” လို့ Vance က ပြောပါတယ်။
Vance သည် တွင် ရိုမေးနီးယား၏ ထိပ်တန်းတရားရုံးကို ထပ်မံဝေဖန်ခဲ့သည်။
“ ရလဒ်ကို မကြိုက်လို့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ပယ်ဖျက်ရင်၊ ဒါက ရိုမေးနီးယားမှာ ဖြစ်ခဲ့တာ၊ သင်တို့ကိုယ်ကိုကြောက်လို့ သူတို့ကိုတိတ်ဆိတ်စေပြီး ပိတ်ပစ်ရင် သင်တို့မှာ မျှဝေတဲ့တန်ဖိုးတွေ မရှိဘူး” လို့ Vance က ပြောပါတယ်။ “ ဒါကြောင့် မျှဝေထားတဲ့တန်ဖိုးတွေထားကြရအောင်။ ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ကြရအောင်။ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုကို အမေရိကန်မှာတင်မကဘဲ အနောက်ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ ပြုလုပ်ကြရအောင်။ ဒါဟာ ဥရောပမှာ ခိုင်မာတဲ့မဟာမိတ်ဖွဲ့ဖို့ လမ်းကြောင်းပဲ”
စနေနေ့တွင် ထောင်နှင့်ချီသောဆန္ဒပြသူများသည် Georgescu ကိုထောက်ခံရန် ဘူခါရက်စ်မြို့၏ လမ်းမများပေါ်တွင် စုရုံးခဲ့ကြပြီး မည်သည့်အမှားအယွင်းကိုမျှ မကျူးလွန်ကြောင်း ထပ်ခါထပ်ခါငြင်းဆိုကာ ရွေးကောက်ပွဲကို “ တရားမဝင်နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်ဆန့်ကျင်စွာ ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်” ဟု ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
ရွေးကောက်ပွဲကို ပြန်လည်ကျင်းပသည့် ပထမအကျော့ကို မေလ ၄ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသည်။ မည်သည့်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းမှ မဲအရေအတွက် ၅၀% ကျော်မရရှိပါက မေလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ထပ်မံကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။ Georgescu သည် မဲပေးပွဲတွင် ပါဝင်နိုင်ခြင်းရှိမရှိ မသေချာသေးပါ။
NATO နှင့် ယူကရိန်းအတွက် အနောက်တိုင်း၏ အထောက်အပံ့ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သူ Georgescu သည် ၁၉၃၀ ခုနှစ်များ နှင့် ၁၉၄၀ ခုနှစ်များမှ ရိုမေးနီးယား ဖက်ဆစ်နှင့် အမျိုးသားရေးခေါင်းဆောင်များကို အမျိုးသားသူရဲကောင်းများအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ခြင်းအတွက် အတိတ်က အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်ခဲ့သည်ဟု AP ကဆိုသည်။
သူသည် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ကိုလည်း “ သူ့နိုင်ငံကိုချစ်မြတ်နိုးသူတစ်ယောက်” အဖြစ် ချီးကျူးခဲ့ပြီး ယူကရိန်းကို “ တီထွင်ထားတဲ့နိုင်ငံတစ်ခု” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။