သမ္မတ ထရမ့်အား ခရစ်ယာန်များအပေါ် ဖိနှိပ်မှုကြောင့် အီရန်အစိုးရနှင့် ရင်ဆိုင်ရန် တိုက်တွန်း

အီရန်နိုင်ငံသည် ယခုလအတွင်း လူနှစ်ဦး တဖန် ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက် နောက်ထပ် ဖိနှိပ်မှုတစ်ရပ် စတင်ခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိသည်။

အီရန်နိုင်ငံရှိ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ကို ကာကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းနေသော ယူကေအခြေစိုက် NGO ဖြစ်သည့် Article18 ၏ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့ သတင်းအရ “အိမ်တွင်း ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းများ ဦးဆောင်ခဲ့မှုနှင့် သက်ဆိုင်သော စွပ်စွဲချက်များကြောင့် ထောင်ဒဏ် ခြောက်နှစ်ပေါင်းစပ် ကျခံခဲ့ရပြီး ပြန်လွတ်လာသော အသက် ၆၀ ကျော် အမျိုးသား ခရစ်ယာန်နှစ်ဦး ကို တဖန် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အီရန်အစိုးရ ထောက်လှမ်းရေးအေးဂျင့်များက နာဆာ နာဗတ် ဂိုး-တပ်ပီးနှင့် ဂျိုးဇက် ಷာဘာဇီယန် တို့ နှစ်ဦးကို တဖန် ဖမ်းဆီးပြီး တီဟီရန်မြို့ရှိ ကြမ်းကြုတ်သော အီဗင်ထောင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ဂိုး-တပ်ပီးသည် “တရားမဝင် ဖမ်းဆီးခံရခြင်း” ကြောင့် ဆာလောင်စွာ ဆန္ဒပြနေကြောင်း Article 18 က ဖော်ပြပြီး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရသော အီရန် ခရစ်ယာန်များအတွက် လှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ပေးနေသည်။

Article18 က “တီဟီရန်ရှိ ခရစ်ယာန်အခြားများစွာကိုလည်း တပြိုင်နက် ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ယခုအချိန်ထိ ထိန်းသိမ်းထားဆဲ ဖြစ်သည်” ဟု ဆိုသည်။

အီရန်-အမေရိကန်နှင့် အီရန် ဆန့်ကျင်ရေးသမားများသည် တရုတ်အစိုးရအပေါ် ပြစ်ဒဏ် ပေးအပြင် တီဟီရန်ရှိ ဘာသာရေးအစိုးရ၏ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ထင်ရှားစေရန် Trump အစိုးရကို တိုက်တွန်းနေကြသည်။

အီရန်ကျွမ်းကျင်သူ Alireza Nader က Digital သို့ “အီရန်နိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန်များကို အစ္စလာမ်အစိုးရက ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေသည်။ Trump အစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ ဒုက္ခကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသင့်ပြီး အစိုးရအပေါ် စီးပွားရေးနှင့် သံတမန်ရေး ဖိအား အမြင့်ဆုံး ပေးသင့်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂျာမနီ-အီရန် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပညာရှင်ဖြစ်ပြီး အီရန်ရှိ ဘာသာရေး ന്യൂനപക്ഷများဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဆောင်သူ ဖြစ်သော Wahied Wahdat-Hagh က ခရစ်ယာန် လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့အစည်း၏ ပြောကြားချက်အရ Digital သို့ “အီရန်နိုင်ငံတွင် ခရစ်ယာန် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုသည် ပြင်းထန်လှပြီး ၁၀၀ မှတ်အနက် ၈၆ မှတ်ရရှိကာ ခရစ်ယာန် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု အဆိုးရွားဆုံး နိုင်ငံများတွင် ကိုးမြောက် နေရာတွင် ရပ်တည်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် သူက “အစိုးရသည် ခရစ်ယာန် ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူများကို အစ္စလာမ်နှင့် အစိုးရကို ပျက်စီးစေရန် အနောက်နိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံရသည်ဟု ယူဆကာ နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ထို့ကြောင့် ခရစ်ယာန် ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူများသည် ဖမ်းဆီးခြင်း [နှင့်] ထောင်ဒဏ်ကြီးများ ကျခံရခြင်း အပါအဝင် ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုများကို ကြုံတွေ့ရသည်” ဟု ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Wahdat-Hagh က ဆက်လက်၍ “အစ္စလာမ်မှ ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူများသည် အားနည်းဆုံး ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခြင်း မခံရဘဲ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ပစ်မှတ်ထား လေ့ရှိသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်မှ ဂျာမနီသို့ ထွက်ပြေးပြီး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းမှ လွတ်မြောက်စွာ သူမ၏ ယုံကြည်ချက်ကို ကျင့်သုံးနေသော အီရန် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးမှာ Sheina Vojoudi ဖြစ်သည်။

သူမက Digital သို့ “အီရန်တွင် အစ္စလာမ် ယုံကြည်ချက် လျော့ကျလာသည်နှင့်အမျှ ခရစ်ယာန်ဘာသာ တိုးတက်မှုသည် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်လာပြီး ဘုရားရေး တွင်ကျသော 獨裁政權 ဖြစ်သော အီရန်အစ္စလာမ်သမ္မတနိုင်ငံအတွက် အလွန် စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်သည်။ အီရန်တွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူ ဦးရေ အလွန်များပြားလာသည်ကို တွေ့ရသည်၊ သို့သော် ဖိနှိပ်မှု ပြင်းထန်သော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့များက ခရစ်ယာန် ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူများကို နိုင်ငံရေး အသိတရား အကျဉ်းသားများ အဖြစ် သတ်မှတ်လေ့ရှိသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် လွတ်မြောက်ပြီးနောက်ပင် တဖန် ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့် ပြင်းထန်သော ပြစ်ဒဏ်များ ခံရခြင်း၏ အန္တရာယ်တွင် ဆက်လက် ရှိနေသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အခြေအနေ ဆိုးရွားမှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံရှိ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူး တာဝန်ရှိသူ Mai Sato က Article 18 က ကြီးမှူးသော ဗီဒီယို တင်ပြပွဲတွင် သတိပေးခဲ့သည်။ “အီရန်အစ္စလာမ်သမ္မတနိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန်များ၏ အခြေအနေသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဆက်လက် ဂရုစိုက်မှု လိုအပ်သော စိုးရိမ်စရာ ကိစ္စ တစ်ခုဖြစ်သည်” ဟု သူမက ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံရှိ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာန၏ နောက်ဆုံး သတင်းအချက်အလက် (၂၀၂၃) တွင် “အစိုးရက ခရစ်ယာန် ဘာသာရေး ကျင့်သုံးမှုများကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ဖာရှီဘာသာဖြင့် ခရစ်ယာန် ကိုးကွယ်မှုကို တားမြစ်ထားပြီး တရားဝင် သတင်းများနှင့် နိုင်ငံပိုင် သတင်းမီဒီယာများက အိမ်တွင်း ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းများကို ‘တရားမဝင် ကွန်ရက်များ’ နှင့် ‘ဇိုင်းအိုနစ် ပြောပြချက် အဖွဲ့အစည်းများ’ အဖြစ် ဆက်လက် သတ်မှတ်ထားသည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အီရန်နိုင်ငံတွင် ခရစ်ယာန် ဦးရေကို ယုံကြည်ချက်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖိနှိပ်နေသောကြောင့် တိကျစွာ သတ်မှတ်ရန် ခက်ခဲသည်။ သတင်းအရ အီရန်အစိုးရ၏ စာရင်းအင်းဌာနက ၂၀၁၆ သန်းခေါင်စာရင်းအရ အသိအမှတ်ပြု ဘာသာရေး အဖွဲ့အစည်းများမှ ခရစ်ယာန် ၁၁၇,၇၀၀ ရှိကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

Boston University ၏ ၂၀၂၀ ကမ္ဘာ့ ဘာသာတရား ဒေတာဘေ့စ်က အီရန်တွင် ခရစ်ယာန် ၅၇၉,၀၀၀ ခန့် ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပြီး Article 18 က ၅၀၀,၀၀၀ မှ ၈၀၀,၀၀၀ ကြား ရှိကြောင်း ခန့်မှန်းထားသည်။ Open Doors က ၁.၂၄ သန်းရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

Trump အစိုးရသည် ဖေဖော်ဝါရီလအစောပိုင်းတွင် အီရန်အစိုးရအပေါ် ၎င်း၏ ပိတ်ဆို့မှုများကို တဖန် ပြန်လည် တင်းကျပ်ခဲ့ပြီး တီဟီရန်၏ နျူကလီးယား လက်နက် တည်ဆောက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် အစ္စလာမ် ភេរဝಾದ ပြန့်ပွားမှုကို ရပ်တန့်ရန် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အခြေစိုက် Gold Institute for International Strategy ၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် သုတေသီ Vojoudi က Digital သို့ “ယခုအချိန်သည် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွက် အဓိပ္ပာယ်ရှိသော လုပ်ဆောင်ချက်များ ပြုလုပ်ရန် အချိန်ဖြစ်သည်၊ အကြမ်းဖက်ဝါဒနှင့် တိုင်းရင်းရေး အစွန်းရောက် အုပ်စုများအား ထောက်ပံ့မှုအတွက် အီရန်အစ္စလာမ်သမ္မတနိုင်ငံကို တာဝန်ခံစေရုံသာမက လူ့အခွင့်အရေး အခြေခံဆုံး တစ်ခုဖြစ်သော ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ကို ချိုးဖောက်မှုအတွက် နိုင်ငံတကာ အဆင့်တွင် တရားစွဲဆိုခြင်းဖြင့် လည်း ဖြစ်သည်။

“ဤသည်မှာ ခရစ်ယာန် ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းသူများ၏ လုံခြုံရေးအတွက်သာမက ဤနိုင်ငံများ ထိန်းသိမ်းထားရန် ကြိုးပမ်းနေသော လွတ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသား ಘನತೆಯ တန်ဖိုးများကို တဖန် အတည်ပြုရန်အတွက်လည်း အလွန် အရေးကြီးသည်” ဟု သူမက ပြောကြားခဲ့သည်။

Digital က အီရန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် နယူးယောက်မြို့ရှိ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ်ရုံးသို့ သတင်းမေးမြန်းမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း ပြန်လည် ဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ Digital က အစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ ခရစ်ယာန် ယုံကြည်ချက်ကို ကျင့်သုံးမှုကြောင့်သာ ထောင်ဒဏ် ကျခံနေရသော အီရန်လူမျိုးများကို လွှတ်ပေးမည်လား ဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။

“ `