ဂျိုဟန်နစ္စဘတ်: အာဖရိက၏အနာဂတ်အတွက်အဓိကသော့ချက်မှာ အမေရိကန်နှင့်ကုန်သွယ်မှုကိုတိုးမြှင့်ခြင်းဖြစ်ပြီး ထောက်ပံ့ငွေရယူခြင်းမဟုတ်ကြောင်း သော့ချက်ကျသော လေ့လာသုံးသပ်သူများကပြောကြားခဲ့သည် .
“ အာဖရိကနှင့်လဲလှယ်သော အမေရိကန်ကုန်သွယ်ရေးဒေါ်လာများသည် ထောက်ပံ့ငွေဒေါ်လာထက် အဆပေါင်းများစွာသာလွန်သည်” ဟု Yorktown Foundation for Freedom ၏အကြံပေးတောင်အာဖရိကအခြေစိုက် Frans Cronje က Digital သို့ပြောကြားခဲ့သည်။
USAID ရန်ပုံငွေ ၁၁ ဘီလီယံခန့်ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် အာဖရိက၌သုံးစွဲခဲ့သည်ဟုဆိုသော်လည်း အမေရိကန်နှင့်အာဖရိကကြား ကုန်သွယ်မှုသည် အမေရိကန်ကုန်သွယ်ရေးကိုယ်စားလှယ်ရုံး၏အဆိုအရ ဒေါ်လာ ၇၁.၆ ဘီလီယံနှင့် ခုနစ်ဆပိုမိုမြင့်မားခဲ့သည်။
Cronje က “ လူတွေကိုထောက်ပံ့ငွေနဲ့ကူညီဖို့ဆိုတဲ့စိတ်က လေးစားစရာကောင်းပေမယ့် အာဖရိကမှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကိုဖြစ်စေတဲ့ အခြေခံအကြောင်းတရားတွေကိုဖြေရှင်းခြင်းအားဖြင့် လက်တွေ့မှာ ဘာမှမအောင်မြင်ပါဘူး။ ကုန်သွယ်မှုကတစ်ဖက်မှာ အမေရိကန်ဟာ အာဖရိကနဲ့ ခိုင်မာတဲ့ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ ပိုပြီးလက်တွေ့ကျတဲ့နည်းလမ်းဖြစ်ပြီး သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွေကတစ်ဆင့် သံတမန်ရေးရာပုံစံနဲ့လည်း ကိုက်ညီပါတယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
Cronje က “ ထောက်ပံ့ငွေဟာ မကောင်းတဲ့အစိုးရတွေကို ထောက်ပံ့ပေးတာနဲ့တူပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုမရှိပေမယ့်လည်း သူတို့ကို ဆက်လက်အာဏာတည်မြဲစေတယ်။ ကုန်သွယ်မှုကတော့ ရေရှည်တည်တံ့ဖို့အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်းမွန်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်” ဟုထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
Trump အစိုးရရဲ့ မူဝါဒအပြောင်းအလဲနောက်ပိုင်း ကင်ညာနိုင်ငံ Narok County မှ အထက်လွှတ်တော်အမတ် Ledama Olekina က “ ကင်ညာမှာ ထောက်ပံ့ငွေမလိုဘူး။ ငါတို့ဘာသာငါတို့လုပ်နိုင်တယ်!” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်တွင် Olekina က X တွင် “ အနောက်နိုင်ငံများမှ ထောက်ပံ့ငွေကို အားကိုးခြင်းက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်မှုနဲ့ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းကို ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ယခုမှစပြီး ကျွန်တော်တို့ဟာ ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ်ရပ်တည်နေထိုင်တတ်ဖို့၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ဖယ်ရှားပြီး ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသားတွေထဲမှာ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ကို စွဲမြဲစေရပါမယ်။ အတူတကွ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွက် ပိုမိုတောက်ပတဲ့အနာဂတ်ကို တည်ဆောက်ကြပါစို့။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ် @realDonaldTrump နဲ့ @USAID အချိန်တန်ပြီ!” ဟုရေးသားခဲ့သည်။
Middle East Media Research Institute မှ အကြီးတန်းသုတေသနအဖွဲ့ဝင် Anna Mahjar-Barducci က Digital သို့ ထောက်ပံ့ငွေသည် “ လိုအပ်နေသူများကို မကူညီနိုင်ပါဘူး။ အကြောင်းမှာ နိုင်ငံခြားထောက်ပံ့ငွေသည် လိုအပ်နေသူများကို အမြဲတစေ လိုအပ်နေစေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအကူအညီသည် ဆာလောင်နေသော ပြည်သူများထံ တိုက်ရိုက်မရောက်ရှိဘဲ အစိုးရများထံ ရောက်ရှိပါသည်။ တိုက်ရိုက်အကျိုးဆက်မှာ လက်ခံရရှိသောနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတွင် နိုင်ငံတော်၏အခန်းကဏ္ဍတိုးလာခြင်းဖြစ်ပြီး ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် မက်လုံးများမပေးနိုင်ပါ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
သူမက “ နိုင်ငံခြားအကူအညီသည် ဗဟိုအစိုးရများကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးနေပြီး ရလဒ်အနေဖြင့် နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး စွန့်ဦးတီထွင်လုပ်ငန်းရှင်ယဉ်ကျေးမှုကို အားလျော့စေပါတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ အစိုးရအရာရှိတွေက ပိုချမ်းသာလာပြီး သာမန်ပြည်သူတွေက ပိုဆင်းရဲလာပါတယ်။ ဗြိတိသျှစီးပွားရေးပညာရှင် Peter Bauer ပြောသလိုပဲ “ အကူအညီဆိုတာ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေက ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ချမ်းသာသူတွေကို ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုပါ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
Mahjar-Barducci ၏အဆိုအရ ထောက်ပံ့ငွေတွင် အခြားဆိုးကျိုးများလည်းရှိပြီး “ အကူအညီသည် အာဖရိကရှိ အစိုးရများစွာ (အာဏာရှင်စနစ်များအပါအဝင်) အား လွတ်လပ်စွာအသုံးပြုနိုင်သော ငွေသားများပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် စွန့်ဦးတီထွင်ယဉ်ကျေးမှုကို အားလျော့စေရုံသာမက စစ်ဒဏ်ခံနေရသောဒေသများတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆီသို့ ဦးတည်သည့်အဆင့်များကိုလည်း အားလျော့စေပါတယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
“ အနောက်တိုင်းသားများစွာ (အဓိကအားဖြင့် လက်ဝဲစွန်းရောက်သူများ) က သမ္မတ Donald Trump ၏ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားအကူအညီကို ရပ်ဆိုင်းရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဝေဖန်ခဲ့ကြသော်လည်း အာဖရိကဉာဏ်ပညာရှင်များစွာက အစိုးရသစ်၏မူဝါဒကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်” ။
သူမက နိုင်ဂျီးရီးယားကျွမ်းကျင်သူ Mfonobong Inyang ရေးသားခဲ့သော “ အာဖရိက နိုးထပါ၊ နိုင်ငံခြားအကူအညီသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာမဟုတ်ပါ” ဟူသော ခေါင်းစဉ်ပါ ဆောင်းပါးကိုညွှန်ပြခဲ့သည်။ “ သူ၏ဆောင်းပါးတွင် နိုင်ငံခြားအကူအညီသည် ယာယီသက်သာခွင့်နှင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုဖြစ်ပြီး အချုပ်အခြာအာဏာကို ထူထောင်ရန်ကြိုးပမ်းသော မည်သည့်နိုင်ငံ၏တရားဝင်မူဝါဒမဟုတ်ကြောင်း သူကဖော်ပြခဲ့သည်” ဟုသူမကပြောကြားခဲ့သည်။
Mahjar-Barducci က “ အာဖရိကစီးပွားရေးပညာရှင်အများအပြားက USAID ရန်ပုံငွေ ရပ်ဆိုင်းခြင်းသည် အာဖရိကနိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာကို ပြန်လည်သတ်မှတ်ရန်နှင့် တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ၊ တီထွင်ဖန်တီးမှုများ၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးကို အားကောင်းလာစေရန်အပေါ်အခြေခံ၍ ‘အာဖရိကကို ဦးစားပေးသောချဉ်းကပ်မှု’ ကိုတည်ထောင်ရန်အခွင့်အရေးပေးသည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
တနင်္ဂနွေနေ့တွင် The Associated Press က USAID ဝန်ထမ်းများထံပေးပို့သော အကြောင်းကြားစာများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီးနောက် USAID ရှိရာထူး ၁၆၀၀ ခန့်ကို ဖယ်ရှားမည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
နဂါးဝင်လာသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် အာဖရိကတွင် ၎င်း၏ လွှမ်းမိုးမှုကို အရှိန်မြှင့်တင်နေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းအရ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ ဆယ်စုနှစ်အတွင်း အခြေခံအဆောက်အအုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ဒေါ်လာဘီလီယံ ၇၀၀ ကျော် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်။
Cronje က အာဖရိကနဲ့ပတ်သက်လာရင် တရုတ်နိုင်ငံက ထောက်ပံ့ငွေထက် ကုန်သွယ်မှုကို အားပေးဖို့ ယုံကြည်ထားပြီး “ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု စီးဆင်းမှုရော ကုန်သွယ်မှု စီးဆင်းမှုတွေအရပါ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အာဖရိကအတွက် အမေရိကန်ထက် ပိုပြီးအရေးပါတဲ့ စီးပွားရေးမိတ်ဖက်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်ဝန်းကျင်ကစပြီး ဒေါ်လာတန်ဖိုးနဲ့ အရှိန်မြင့်တက်လာပြီး အမေရိကန်နဲ့ အာဖရိကကြား ကုန်သွယ်မှုအဆင့်တွေကတော့ အတော်လေးပြောင်းလဲမှုမရှိပါဘူး” လို့ပြောကြားခဲ့သည်။
Mahdar-Barducci က တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အာဖရိကဆိုင်ရာ မူဝါဒကိုဖော်ပြရန်အတွက် Ghanian စီးပွားရေးပညာရှင် George Ayittey ရဲ့ “ Chopsticks Mercantilism” ဆိုတဲ့စကားကို ငှားသုံးပြီး “ တရုတ်ရဲ့ နိုင်ငံစုံကုမ္ပဏီတွေဟာ အာဖရိကခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သူ့ဘက်ကိုပါတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေကို ရယူရာမှာ ပါးနပ်မှုရှိပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံစုံကုမ္ပဏီတွေဟာ သဘာဝအရင်းအမြစ်တွေကို ရယူခွင့်နဲ့ လဲလှယ်ပြီး အာဖရိကတိုက်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနေကြပါတယ်” လို့မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။
Cronje က အမေရိကန်အတွက် ထောက်ပံ့ငွေအစား “ ကုန်သွယ်မှုဟာ အမေရိကန်အခွန်ထမ်းတွေအတွက် တိုက်ရိုက်ကုန်ကျစရိတ်မရှိဘဲ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ အာဖရိကစီးပွားရေးကို တည်ဆောက်ရာမှာအထောက်အကူဖြစ်စေတာကြောင့် အာဖရိကနဲ့ ခိုင်မာတဲ့စီးပွားရေးနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေးကိုရရှိဖို့ ပိုပြီးထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်” လို့ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ထို့အပြင် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ပြီး Cronje က “ အမေရိကန်ဟာ အာဖရိကမှာ ပြန်လည်မီအောင်ကြိုးစားနေရတဲ့ အနေအထားမှာရှိပါတယ်။ အမေရိကန်မူဝါဒချမှတ်သူတွေအတွက် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလိုငွေပြမှုဟာ အနာဂတ်ထောက်ပံ့ငွေ စီးဆင်းမှုထက် ပိုပြီးအရေးကြီးတဲ့ စိုးရိမ်စရာဖြစ်သင့်ပါတယ်” လို့ နိဂုံးချုပ်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။