အောက်တိုဘာ လ ၇ ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှာ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ လူသား ၃၃ ဦးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ သဘောတူညီချက်အရ ပါလက်စတိုင်း လူသား ၂၀၀၀ နီးပါးကို လွှတ်ပေးမယ့် အစားအနေနဲ့ ဟားမတ်စ်က လူသားတွေကို လွှတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဟားမတ်စ်ရဲ့ စစ်ရေးပြောရေးဆိုခွင် အဘူ အိုဘေဒါက တနင်္လာနေ့မှာ ပြောကြားခဲ့တာကတော့ အစ္စရေးနိုင်ငံက 停戦協定ကို ချိုးဖောက်တယ်လို့ စွပ်စွဲပြီးနောက် ဂါဇာအစွန်အဖျားမှာ လူသားတွေကို နောက်ထပ် လွှတ်ပေးမယ့် အစီအစဉ်ကို ရွှေ့ဆိုင်းမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ပြီးခဲ့တဲ့ သုံးပတ်အတွင်း တော်လှန်ရေး ခေါင်းဆောင်တွေက ရန်သူရဲ့ ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ သဘောတူညီချက်အရ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို မလုပ်ဆောင်တာတွေကို စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါတွေထဲမှာ ဂါဇာမြောက်ပိုင်းက နေရပ်စွန့်ခွာသွားရသူတွေ ပြန်လာခွင့်ပေးရေး နှောင့်နှေးတာ၊ ဂါဇာမြို့အနှံ့ အမျိုးမျိုးသော နေရာတွေမှာ တိုက်ရိုက် ပစ်ခတ်တာနဲ့ ပစ်ခတ်တာတွေ၊ သဘောတူထားတဲ့အတိုင်း အကူအညီပစ္စည်း အမျိုးမျိုး ၀င်ရောက်ခွင့် မပေးတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးဘက်ကတော့ သူတို့ရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားအားလုံးကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု ဟားမတ်စ်ရဲ့ စစ်ရေးပြောရေးဆိုခွင် အဘူ အိုဘေဒါက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ထို့ကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် စနေနေ့မှာ လွှတ်ပေးမယ့် အစီအစဉ်ကို ထပ်မံ အကြောင်းကြားသည်အထိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ပါတယ်။ သိမ်းပိုက်သူတွေက ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေက ကြွေးမြီတွေအတွက် လျော်ကြေးပေးဖို့ ကတိပြုပြီး ပေးအပ်မှသာ ဖြစ်ပါမယ်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ သိမ်းပိုက်သူတွေက ကတိကဝတ်တွေကို လိုက်နာနေသရွေ့ သဘောတူညီချက်ရဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေကို ကျွန်တော်တို့ လိုက်နာသွားမယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ ပြန်လည် အတည်ပြုပါတယ်။”
အစ္စရေးနဲ့ ဟားမတ်စ်တို့ဟာ ခြောက်ပတ်ကြာ 停戦အခြေအနေမှာ ရှိနေပြီး ဟားမတ်စ်က သူတို့ရဲ့ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် တိုက်ခိုက်မှုမှာ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ လူသား ၃၃ ဦးကို ပါလက်စတိုင်း လူသား ၂၀၀၀ နီးပါးကို လွှတ်ပေးဖို့ ကတိပြုထားပါတယ်။
停戦စတင်ခဲ့တဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ လကတည်းက နှစ်ဖက်က ငါးခါ လူလွှတ်ပေးခဲ့ပြီး လူသား ၂၁ ဦးနဲ့ ပါလက်စတိုင်း လူသား ၇၃၀ ကျော်ကို လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ် လူလွှတ်ပေးမယ့် အစီအစဉ်က နောက်တစ်ပတ် စနေနေ့မှာ လူသားသုံးဦးကို ပါလက်စတိုင်း လူသား ရာပေါင်းများစွာကို လွှတ်ပေးဖို့ ခေါ်ထားပါတယ်။
“ အစ္စရေး လူသားတွေ လွှတ်ပေးတာကို ရပ်တန့်မယ်လို့ ဟားမတ်စ်က ကြေညာတာဟာ 停戦သဘောတူညီချက်နဲ့ လူသားလွှတ်ပေးရေး သဘောတူညီချက်ကို ထင်ရှားစွာ ချိုးဖောက်တာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး အစ္စရေး ကာ့စ်က တနင်္လာနေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ ဂါဇာမှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေတိုင်းအတွက် အမြင့်ဆုံး အဆင်သင့် ဖြစ်အောင် ထားရှိဖို့နဲ့ အစ္စရေး ဒေသခံတွေရဲ့ ကာကွယ်ရေးကို ခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ [အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့] IDF ကို ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က အခြေအနေကို ပြန်မရောက်စေရပါဘူး။”
အစ္စရေး သတင်းဌာနတွေရဲ့ ဖော်ပြချက်အရ အစ္စရေး ၀န်ကြီးချုပ်ဟာ လုံခြုံရေး တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပွဲ တစ်ခုကို ချက်ချင်း ပြုလုပ်နေပါတယ်။
အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က သားသမီးတွေ ပြန်ရအောင် ကြိုးစားနေတဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့ ဖြစ်တဲ့ Hostages and Missing Families Forum က ကြေညာချက် တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
“ ဟားမတ်စ်ရဲ့ လတ်တလော ကြေညာချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိ သဘောတူညီချက်ကို ထိရောက်စွာ ပြန်လည် တည်ဆောက်ပြီး လုပ်ဆောင်နိုင်အောင် ကြားဝင် ကူညီပေးဖို့ ကြားကာနိုင်ငံတွေကို အရေးပေါ် တောင်းဆိုထားပါတယ်” ဟု အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ ကျွန်တော်တို့ဟာ အစ္စရေးအစိုးရနဲ့ အတူရပ်တည်ပြီး သဘောတူညီချက်ကို အောင်မြင်စွာ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် အခြေအနေတွေကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။ ဒါမှ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ညီအစ်ကို ၇၆ ဦး ဘေးရန်ကင်းကင်း ပြန်လာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
“ လွှတ်ပေးခံရသူတွေဆီက လတ်တလော သက်သေအထောက်အထားတွေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနေ့က လွှတ်ပေးခံရတဲ့ လူသားတွေရဲ့ ထိတ်လန့်ဖွယ် ကြုံတွေ့ခံစားချက်တွေက အချိန်က အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကို သံသယမရှိအောင် ပြသနေပါတယ်။ ဒီ ကြောက်မက်ဖွယ် အခြေအနေကနေ လူသားအားလုံးကို အရေးပေါ် ကယ်တင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု အဖွဲ့က ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
တနင်္ဂနွေနေ့မှာ သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က လွှတ်ပေးခံရတဲ့ အစ္စရေး လူသားတွေရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ဟာ “ ဟော်လိုကော့စ် ကျန်ရစ်သူတွေလို” နဲ့ “ တစ်လလုံး အစားအစာ မစားရသလို” ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ဒီလို ဘယ်လောက်ကြာ ခံနိုင်မလဲဆိုတာ ကျွန်တော် မသိဘူး” ဟု ထရမ့်က လူသားတွေကို ဆက်ဆံပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောကြားခဲ့ပြီး “ သိတဲ့အတိုင်း တစ်ချိန်ချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ရှည်လက်ရှည် နည်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
‘ Yonat Friling and