အစ္စရေးနဲ့စစ်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး အာဏာရှင်စနစ်ပြိုလဲသွားပါက Ayatollah ခေတ်နောက်ပိုင်း အီရန်နိုင်ငံဟာ ဘယ်လိုပုံစံဖြစ်လာနိုင်မလဲ “ `

(SeaPRwire) –   စစ်ရေးဆိုင်ရာနှင့် နျူကလီးယားအခြေခံအဆောက်အအုံများအပေါ် အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် မငြိမ်သက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသောကြောင့် နောက်ဘာဖြစ်လာနိုင်သလဲဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းအခုံများ တိုးလာနေသည်။

ကျွမ်းကျင်သူများက အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အဆုံးသတ်သည် မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးဟု ပြောကြသည်။ သို့သော် ယင်းအစားထိုးမည့်အရာသည် နိုင်ငံကို လွတ်လပ်သော အနာဂတ်ဆီသို့ မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည် သို့မဟုတ် မတည်ငြိမ်မှုထဲသို့ နစ်မြုပ်သွားစေနိုင်သည်ဟု သတိပေးထားသည်။

အီရန်နိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်ခံထားရသော အိမ်ရှေ့မင်းသားနှင့် ထင်ရှားသောအတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Reza Pahlavi က မနေ့က “ အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရှိ သတင်းရင်းမြစ်များအရ အစိုးရ၏ အမိန့်ပေး ထိန်းချုပ်မှု တည်ဆောက်ပုံများသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ပြိုလဲနေသည်ဟုဆိုသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံတွင် အနာဂတ်မရှိတော့ကြောင်း စတင်သဘောပေါက်လာကြသည်။ အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံအလွန် အီရန်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် ကျွန်ုပ်တို့၏ဆွေးနွေးမှုများ စတင်နေပြီဖြစ်သည်။”

Foundation for Defense of Democracies မှ အကြီးတန်းအဖွဲ့ဝင် Behnam Taleblu က “ပထမဦးစွာ တော်လှန်ရေးဆိုသည်မှာ ကျယ်ပြန့်လွန်းသည့်စကားလုံးဖြစ်သည်။ ပိုကောင်းသည့်စကားလုံးများမှာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ဆုတ်ယုတ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပြီး တစ်နည်းအားဖြင့် သင်သည် ပိုကောင်းသည့်အရာ သို့မဟုတ် ပိုဆိုးသည့်အရာကို ရရှိခြင်းဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ဤသည်မှာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဖြစ်ပြီး အခြေခံအားဖြင့် သင်သည် ပြင်ပမှ ထိခိုက်မှုတစ်ခုကို မိတ်ဆက်သောအခါ ပိုကောင်းမည်မဟုတ်ပေ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

Taleblu က အီရန်အတိုက်အခံများနှင့် အနောက်အစိုးရများသည် အစိုးရအပြောင်းအလဲ၏ အတွေးအခေါ်နှင့်ပတ်သက်၍ တွန့်ဆုတ်နေမှုများကြောင့် အစိုးရပြိုလဲမှုအတွက် ပြင်ဆင်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ “ လိုအပ်သော နိုင်ငံရေးဗျူဟာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြနိုင်ခြင်းမရှိခြင်းကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် အဆင်သင့်အဖြစ်ဆုံးဖြစ်သည်” ဟုသူကပြောသည်။

Israel’s Institute for National Security Studies မှ အီရန်ကျွမ်းကျင်သူ Beni Sabti က လက်ရှိအချိန်မှစ၍ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အခြေအနေလေးခုကို မြင်တွေ့နေရပြီး ၎င်းတို့ထဲမှတစ်ခုမှာ အခြားသူများထက် အဆပေါင်းများစွာ ဆိုးရွားသည်ဟု သူက သတိပေးထားသည်။

“အီရန်ပြည်သူများသည် အမျိုးသမီးများဆန္ဒပြမှုများကြောင့် ခေါင်းဆောင်မဲ့၊ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး စိတ်ပျက်လက်ပျက်ဖြစ်နေကြသည်” ဟု Sveti က Digital သို့ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုမှာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့်ဆင်တူသည့် ပြိုလဲမှုဖြစ်သည်။ Regime အတွင်းမှ သစ္စာစောင့်သိသူအုပ်စု၏ အကူအညီဖြင့် Brigade တပ်မှူးတစ်ဦးသည် အစိုးရအတွင်းမှ ပုန်ကန်ရန် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။”

Sabti က အများအပြားရှိသည့် Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC) ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများအပြီးတွင် အီရန်၏ ပုံမှန်စစ်တပ်သည် ယခုအခါ ထကြွရန် ပိုကောင်းသည့်အနေအထားတွင်ရှိနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ “ တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်များ၏ စိတ်ပျက်လက်ပျက်ဖြစ်နေသူများနှင့်ပင် ပူးပေါင်းလာနိုင်သည်” ဟုသူကပြောသည်။ “ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် စနစ်နှင့် ယင်း၏ဗျူရိုကရေစီကို သိသောကြောင့် အတွင်းလူများသည် တစ်စုံတစ်ခုကို တိတ်တဆိတ် စုစည်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းသည် သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ် တော်တော်လေး တိတ်တဆိတ် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်”

Taleblu က အစိုးရအကူးအပြောင်းသည် အတွင်းမှ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည်ဟူသောအယူအဆကို ထောက်ခံသော်လည်း အီရန်သည် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင် “ အာဏာသိမ်းမှုကို ကာကွယ်” ခဲ့သည်ဟု မှတ်ချက်ပြုသည်။

“၎င်းသည် အရည်အချင်းထက် စိတ်အားထက်သန်မှုအပေါ် အခြေခံ၍ ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သင့်တွင် ဂန္တဝင်ဆန်သော စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ခြေနည်းပါးသည်” ဟုသူကပြောသည်။ “ ၎င်းသည် ဖြစ်မလာနိုင်ဟု မဆိုလိုပါ။ သို့သော် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် လှုပ်ရှားမှုများစွာကို လိုအပ်လိမ့်မည်။”

Sabti က ဖော်ပြခဲ့သော ဒုတိယအခြေအနေမှာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ လွတ်မြောက်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လူထုအုံကြွမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ “ အီရန်အကျဉ်းထောင်များတွင် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များစွာရှိသည်” ဟုသူကဆိုသည်။ “အချို့ကို လွှတ်ပေးပါက လူထုကို စုစည်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် တစ်ချိန်က Regime ၏အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ဦးတည်ရာကို ပြောင်းလဲရန် ကြိုးစားပြီး အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထောက်ခံနေကြသည်။ ၎င်းသည် အစ္စရေးနှင့် အလွန်အေးစက်သော ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်နေနိုင်သော်လည်း ရန်လိုသောငြိမ်းချမ်းရေးတော့ မဟုတ်ပေ။”

Taleblu က အီရန်သည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်အတွင်း သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုကို ခံယူခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ “ အီရန်လူဦးရေ၏ အပိုင်းအခြားအများစု – ၈၀% သည် အနည်းဆုံးဖြစ်နိုင်သည် – ဤ Regime ကို မုန်းတီးကြသည်” ဟုသူကဆိုသည်။ “၂၀၁၇ ခုနှစ်မှစ၍ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဆန္ဒပြမှုများ၊ အထူးသဖြင့် ‘အမျိုးသမီး၊ ဘဝ၊ လွတ်လပ်မှု’ ဆန္ဒပြမှုများသည် နိုင်ငံရေးအရသာမက စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။”

ဖြစ်နိုင်ခြေတတိယတစ်ခုမှာ နှင်ထုတ်ခံထားရသော ခေါင်းဆောင်များ ပြန်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု Sabti ကဆိုသည်။ “ ဘုရင်စနစ်အပေါ် နက်ရှိုင်းသော ရိုမန်းတစ်ဆန်သည့် အမှတ်တရအလွမ်းများရှိသည်” ဟုသူကဆိုသည်။ “ နောက်ပိုင်းအဆင့်တွင် ပြည်တွင်းရေးတိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားပါက လူများသည် သင်္ကေတတစ်ခုအပေါ် စုရုံးရောက်ရှိလာနိုင်သည် – ‘ပြန်လာပြီး သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်ပါစေ။’ ၎င်းသည် တော်လှန်ရေးကို အားကောင်းစေနိုင်သည်။”

Crown Prince Reza Pahlavi ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုမှ ပါဝင်နိုင်သော်လည်း အုပ်စိုးသူများအဖြစ်မဟုတ်ကြောင်း Taleblu ကဝန်ခံခဲ့သည်။ “ Diaspora ကို အီရန်အသစ်တစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်နိုင်သည့် ခြေကုပ်တစ်ခုအဖြစ် စဉ်းစားပါ – အီရန်အသစ်၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသူများအဖြစ် မစဉ်းစားပါနှင့်” ဟုသူကဆိုသည်။ “ အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြည်သူများသည် နောက်ထပ်အီရန်ကို ပုံဖော်သင့်သည်။”

Sabti ၏အဆိုအရ စတုတ္ထမြောက် – အဆိုးဆုံး – အခြေအနေမှာ Regime သည် ဆက်လက်တည်ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ “ ၎င်းသည် အဆိုးဆုံးရွေးချယ်မှုဖြစ်သည်” ဟုသူက ပြတ်ပြတ်သားသားပြောသည်။

ဆက်လက်တည်ရှိပါက ပိုမိုဖိနှိပ်သော အနာဂတ်ကို ယူဆောင်လာလိမ့်မည်ဟု သတိပေးကာ Taleblu က သဘောတူခဲ့သည်။ “ အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါက ၎င်းသည် ပိုမိုအစွန်းရောက်သောပုံစံဖြင့် ဆက်လက်တည်ရှိနေလိမ့်မည် – စစ်တပ်က ပိုမိုအားကောင်းပြီး ဘုန်းတော်ကြီးများက လျော့နည်းလာမည်” ဟုသူကဆိုသည်။ “ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှုများရှိနေသည်- ၎င်းသည် တူရကီ သို့မဟုတ် ပါကစ္စတန်ကဲ့သို့ ဖြစ်လာမည်လား၊ သို့မဟုတ် ၎င်းသည် ပိုမို မေရှိယျဆန်လာမည်လား။ အသက်ကြီးသော IRGC များသည် အဂတိလိုက်စားကြသည်။ ငယ်ရွယ်သူများသည် မေရှိယျဆန်ကြသည်။”

ဤအခြေအနေအားလုံးအပေါ် လွှမ်းမိုးနေသော အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အမေးခွန်းများထဲမှ တစ်ခုမှာ Ahwazi, Baloch, Azeris နှင့် Kurds အပါအဝင် အီရန်၏ပါရှန်းမဟုတ်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းများ၏ အနာဂတ်အခန်းကဏ္ဍဖြစ်သည်။ State of Ahwaz ၏ အမှုဆောင်ဥက္ကဋ္ဌ Aref Al-Kaabi က ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းမရှိဘဲ ဤလူ့အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပါရှန်းအတိုက်အခံများအကြား ပြောင်းလဲမှုသည် ဖမ်းဆုပ်ရခက်နေမည်ဖြစ်ကြောင်း Digital သို့ ရေးသားထားသော ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်ုပ်၏ထင်မြင်ယူဆချက်အရ အောက်ပါအခြေအနေများနှင့် ကိုက်ညီပါက အီရန်တွင် Regime အပြောင်းအလဲဖြစ်နိုင်သည် – အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခြင်း… ပါရှန်းမဟုတ်သော အစိတ်အပိုင်းများကို အားပေးထောက်ခံခြင်း… နိုင်ငံတကာဆန္ဒ… နှင့် အာရပ်၊ ကာ့ဒ်၊ ဘာလော့ချ်၊ အဇာဘိုင်ဂျန်နှင့် ပါရှန်းအတိုက်အခံများအကြား ယုံကြည်မှုတံတားများတည်ဆောက်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်” ဟု Al-Kaabi ကဆိုသည်။ “ဤအခြေအနေများနှင့် ကိုက်ညီပါက Regime ၏ ပြိုလဲမှုသည် ရက်ပိုင်းအတွင်းသာ ကြာမည်ဟု ကျွန်ုပ်ယုံကြည်သည်။”

မကြာသေးမီရက်များအတွင်း IRGC သည် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုကို တားဆီးရန် Ahwaz တွင် ဖမ်းဆီးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု သူကဆိုသည်။ “ ဖမ်းဆီးခံရသူအများစုမှာ အာရပ်လူမျိုးများဖြစ်သည့် Abadan, Bushehr, Sheyban နှင့် Shoaibiya တို့မှ ဖြစ်သည်” ဟုသူကဆိုသည်။

Al-Kaabi က ပြည်ပရှိ ပါရှန်းအတိုက်အခံများကိုလည်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။ “ ၎င်းတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို – အာရပ်၊ ကာ့ဒ်၊ အဇာဘိုင်ဂျန်၊ ဘာလော့ချ် – ခွဲထွက်ရေးသမားများအဖြစ် မြင်ကြပြီး ကျွန်ုပ်တို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ငြင်းဆန်ကြသည်။ ထိုခေါင်းမာမှုသည် Regime ဆက်လက်အာဏာတည်ရှိနေရသည့် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။”

တိုင်းပြည်ကို ပိုင်းခြားရန် အနောက်တိုင်း၏ ကြိုးပမ်းမှုများကို Taleblu က သတိပေးခဲ့သည်။ “ အီရန်လူဦးရေကို စည်းလုံးညီညွတ်စေမည့်နည်းလမ်းမှာ Balkanization အကြောင်းကို ပြောဆိုခြင်းမဟုတ်ပါ” ဟုသူကဆိုသည်။ “ ၎င်းသည် ကိုယ်ကျိုးစွန့်သည့် ကိုယ်ကျိုးအတွက်သာဖြစ်ပြီး မဟာဗျူဟာမြောက် အချိုးအစားလည်း ဖြစ်လိမ့်မည်။”

“ `