၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှစ၍ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများကို အစ္စရေးက ကျူးလွန်သည်ဟု စွပ်စွဲထားသော အစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ (UNHRC) သည် အစ္စရေး၏ ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ “ လူသားတစ်ဦး ခံနိုင်သည်ထက် ပိုများသော- အစ္စရေး၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှစ၍ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာနှင့် အခြားသော ကျား၊မ အခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုများကို စနစ်တကျ အသုံးပြုခြင်း” ဟူသော အစီရင်ခံစာတွင် ဂျူးလူမျိုးနိုင်ငံအပေါ် ပြင်းထန်သော စွပ်စွဲချက်များ ပါဝင်သည်။
အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်က အဆိုပါအစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ UNHRC သည် “ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး၊ အဂတိလိုက်စားမှုရှိသော၊ အကြမ်းဖက်မှုကို အားပေးသော၊ အရေးမပါသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု” ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။
“ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ဟာမတ်စ်အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းက ဟိုလိုကော့စ်ပြီးနောက် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် အဆိုးရွားဆုံး သတ်ဖြတ်မှုအတွင်း ကျူးလွန်ခဲ့သော စစ်ရာဇဝတ်မှုများကို အာရုံစိုက်မည့်အစား UN သည် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ အခြေအမြစ်မရှိသော စွပ်စွဲချက်များအပါအဝင် မှားယွင်းသော စွပ်စွဲချက်များဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံကို ထပ်မံတိုက်ခိုက်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ မဟုတ်ပါ – သွေးအခွင့်အရေးကောင်စီ ဖြစ်သည်” ဟု ဝန်ကြီးချုပ် Netanyahu က ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးအရာရှိများစွာက အဆိုပါအစီရင်ခံစာသည် “ သွေးစွပ်စွဲမှု” ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများကို လျစ်လျူရှုထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်၏ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သံအမတ်အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ Elise Stefanik ကလည်း အဆိုပါ “ အခြေအမြစ်မရှိသော အစီရင်ခံစာ” ကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။
“ ‘Human Rights Council’ ဟုခေါ်သော အဖွဲ့အစည်းသည် အစ္စရေးအပေါ် ဟာမတ်စ်အကြမ်းဖက်သမားများက ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ အပြစ်မဲ့အရပ်သား ထောင်ပေါင်းများစွာကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်းနှင့် ဟာမတ်စ်၏ အစ္စရေးအမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများအပေါ် အဓမ္မပြုကျင့်မှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုအသုံးပြုခြင်းအပါအဝင် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ရာဇဝတ်မှုများကို ရှုတ်ချရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး အခြေအမြစ်မရှိသော စွပ်စွဲမှုများဖြင့် အစ္စရေးကို ရှက်ဖွယ်ကောင်းလောက်အောင် တိုက်ခိုက်နေသည်” ဟု Stefanik က ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့အပြင် အစ္စရေး၏ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သံအမတ် Danny Danon က အဆိုပါအစီရင်ခံစာသည် “ UN မှ ရွံရှာဖွယ်ကောင်းပြီး လိမ်လည်လှည့်ဖြားထားသော စာရွက်စာတမ်းတစ်ခု” ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ ဒီအစီရင်ခံစာဟာ စက္ကူပေါ်မှာတောင် ရေးထိုက်တာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီမှားယွင်းတဲ့ ထုတ်ဝေမှုကို ထောက်ခံသူတိုင်းဟာ ဟာမတ်စ်ရဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကို ဖုံးကွယ်ပြီး အမှန်တရားကို ခြေနဲ့နင်းရာမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂက အမှန်တရားကို ရင်ဆိုင်မယ့်အစား အစ္စရေးကို အပြစ်တင်ဖို့ နည်းလမ်းရှာနေတယ်။ သမိုင်းက မင်းတို့ကို အကဲဖြတ်လိမ့်မယ်” ဟု Danon က ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
UNWatch ၏ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး Hillel Neuer က Digital သို့ “ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုဟာ စတာလင်ဝါဒပြပွဲနဲ့ တူညီပြီး အဲဒါကြောင့် သူတို့ဟာ အစ္စရေးကို ဟာမတ်စ်က တကယ်ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ မှားယွင်းစွာ စွပ်စွဲဖို့ အချက်အလက်တွေကို လုံးဝ လှည့်စားခဲ့တာဖြစ်တယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
အဆိုပါအစီရင်ခံစာတွင် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ ကျူးလွန်သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသော အလွဲသုံးစားမှုများစွာကို မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး ယင်းကို အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (IDF) ဟုခေါ်မည့်အစား Israel Security Forces (ISF) ဟု ခေါ်ဆိုထားသည်။ အဆိုပါအစီရင်ခံစာတွင် အစ္စရေးက စစ်ပွဲကို မည်သို့ ဆင်နွှဲနေသည်ကိုလည်း ရှုတ်ချထားပြီး ယင်းဖျက်ဆီးမှုသည် “ အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးများအပေါ် မမျှတသော အကြမ်းဖက်မှု” ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့အပြင် အဆိုပါအစီရင်ခံစာတွင် လူမြင်ကွင်းတွင် အဝတ်အစားချွတ်ခိုင်းခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ တိုင်ကြားမှုများလည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း အစ္စရေးက ဖမ်းဆီးခံထားရသူများသည် ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများကို ဝှက်ထားခြင်းမရှိကြောင်း သေချာစေရန်အတွက် ယင်းသည် လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ IDF ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူဟောင်း Lt. Col. Jonathan Conricus သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် CNN အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ယင်းသို့ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အစီရင်ခံစာတွင် ကိုးကားဖော်ပြထားသည်။ အဆိုပါအစီရင်ခံစာတွင်ပင် “ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များအတွက် ကိုယ်လုံးတီးစစ်ဆေးခြင်းသည် တရားမဝင်မဟုတ်ပါ” ဟု အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း အစ္စရေး၏ လုပ်ငန်းစဉ်သည် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ဆိုသည်။
ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ Navi Pillay က “ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ကျား၊မအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုများ တိုးပွားလာခြင်း” ကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။ သူမက အစ္စရေးသည် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများကို “ အကြောက်တရားသွင်းရန်” နှင့် “ သူတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ကို ထိခိုက်စေသော ဖိနှိပ်မှုစနစ်တစ်ခု” ကို ဖန်တီးရန် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကို အသုံးပြုသည်ဟုလည်း ဆိုသည်။
“ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာအောင် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးချုပ် Navi Pillay သည် ဂျူးလူမျိုးနိုင်ငံသည် လူမျိုးရေးခွဲခြားသော နိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ၂၀၀၁ ခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂ၏ ‘ဒါဘန်ကြေညာစာတမ်း’ ကို ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့သည်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဝင်များသည် လူမှုမီဒီယာကို ထိန်းချုပ်သည့် ‘ဂျူးလူမျိုးများ၏ လော်ဘီ’ အကြောင်းကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့ကြပြီး ဂျူးဆန့်ကျင်ရေးကို ‘အာရုံလွှဲပြောင်းရန် အမြဲထုတ်ဖော်သည်’ ဟု ညည်းညူခဲ့ကြသည်” ဟု Touro Institute on Human Rights and the Holocaust ၏ ဒါရိုက်တာနှင့် Human Rights Voices ၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Anne Bayefsky က Digital သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
ကော်မရှင်က အဓမ္မပြုကျင့်မှုအပါအဝင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုသည် IDF ၏ “ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများအပေါ် ပုံမှန်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ” ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။
Bayefsky က ကော်မရှင်သည် “ သူတို့၏ ကောက်ချက်များကို စိန်ခေါ်သည့် ထောင်ပေါင်းများစွာသော တင်ပြချက်များကို လျစ်လျူရှုထားသည်… ၎င်းတို့သည် ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော နောက်ဆုံးရလဒ်၏ တိကျမှုကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မည့် NGO များထံမှ သက်သေခံချက်များကိုလည်း နားထောင်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်” ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့သည်။