အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ဆီးရီးယားမှ ထွက်ခွာခြင်း နောက်ပိုင်းတွင် စွမ်းအား တိုးပွားလာသော အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုသည် သတင်းကြီး ဖြစ်လာပြန်ပြီ ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က နယူးအော်လင်းမြို့ရှိ လူစည်ကားရာ လမ်းတွင် တရားခံတစ်ဦးမှ ကားတိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်သည်။ ယင်းတရားခံသည် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့နှင့် ဆက်နွှယ်မှု ရှိနိုင်ကြောင်း သိရှိရသည်။
အမေရိကန် မွေးဖွားသူ ဖြစ်ပြီး တက္ကသိုလ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး တပ်မတော် စစ်သည်ဟောင်း ဖြစ်သူ Shamsud-Din Jabbar သည် ISIS သင်္ကေတပါ ပစ်ကပ်ကားဖြင့် Bourbon Street ရှိ လူအုပ်ထဲသို့ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး လူ ၁၅ ဦး သေဆုံးပြီး ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း FBI က ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ကို “ အနိုင်ရရှိပြီ” ဟု ကြေညာခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်း တိုးချဲ့လာနေသော ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့နှင့် သူ၏ “ တိုက်ရိုက် ဆက်နွှယ်မှု” သို့မဟုတ် “ ပူးပေါင်းမှု” ကို အတည်မပြုခဲ့ပေ။ အထူးသဖြင့် အာဖရိကရှိ Sahel ဒေသကဲ့သို့သော ဒေသများတွင် ဖြစ်သည်။
“ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော် အနိုင်ရရှိခြင်း အကြောင်းပြောဆိုမှုများသည် al Qaeda အနိုင်ရရှိခြင်း အကြောင်းပြောဆိုမှုများနည်းတူ ကြိုတင်ပြောဆိုခြင်းသာ ဖြစ်သည်” ဟု Foundation for Defense of Democracies ၏ အကြီးတန်း သုတေသီနှင့် Long War Journal ၏ တည်းဖြတ်သူ Bill Roggio က Digital သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဤအုပ်စုများတွင် နောက်ပြန်ဆုတ်မှုများ ရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တည်တံ့ ခိုင်မြဲနေကြသည်။”
“ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်သည် အာဖဂန်နစ္စတန်မှ ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အာဖရိကတွင်၊ အထူးသဖြင့် Sahel နှင့် အရှေ့အာဖရိက၊ ဆိုမာလီတို့တွင် သိသာထင်ရှားသော ကွန်ရက်တစ်ခု ရှိသည်။ ထို့အပြင် အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားရှိ ၎င်း၏ ကွန်ရက်သည် ဆက်လက်တည်ရှိနေသည်” ဟု သူက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
FBI က နယူးအော်လင်းတိုက်ခိုက်မှု ကျူးလွန်သူသည် ISIS နှင့် တိုက်ရိုက် ပါဝင်ပတ်သက်ကြောင်း အတည်မပြုသော်လည်း သတင်းများအရ သူသည် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အား ကြင်နာသူ ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် တင်ထားသော ဗီဒီယိုများတွင် ISIS အား “ သစ္စာ ပြုကြောင်း” ကြေညာခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။
FBI က တိုက်ခိုက်မှု၏ အကြောင်းအရင်းကို မထုတ်ပြန်ရသေးပေ။ Roggio က ဤဖြစ်ရပ်သည် ISIS ၏ “ ပြန်လည် ထွန်းကားမှု” ကို ညွှန်ပြနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့သည် ယခင်က တွန်းလှန်ခံခဲ့ရသော ဒေသများတွင် တွန်းလှန်မှု နည်းပါးလာခြင်းကို ပိုမို တွေ့ကြုံလာရကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အာဖဂန်နစ္စတန်မှ ထွက်ခွာခြင်းနှင့် ပြီးခဲ့သော လက Hay’at Tahrir al-Sham ဟုခေါ်သော al Qaeda ဆင်းသက်လာသော အဖွဲ့အား ပြိုကွဲခြင်းသည် အလယ်အရှေ့နှင့် တောင်အာရှတို့တွင် လုံခြုံရေး လွတ်လပ်ခွင့်များ ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ ယင်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အီရတ်မှ ထွက်ခွာခြင်း နောက်ပိုင်းတွင် ISIS ပေါ်ပေါက်လာရခြင်းနှင့် ဆင်တူသည်။ လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူများက ISIS နှင့် အခြား စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များသည် ဤအာဏာ ခြားနားမှုများကို အသုံးချနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ကြသည်။
အကြမ်းဖက်အုပ်စု၏ ဒေသခံ ပူးပေါင်းသူ ISIS-K သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင် အမေရိကန် ထွက်ခွာခြင်းအတွင်း တာလီဘန် သိမ်းပိုက်မှုမှ ထွက်ပြေးနေသော အာဖဂန်လူမျိုးများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ကာမိကာဇီ ဗုံးခွဲမှုဖြင့် အမေရိကန် စစ်သည် ၁၃ ဦးနှင့် အာဖဂန် လူ ၁၇၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။
တာလီဘန် သိမ်းပိုက်မှုကြောင့် အာဖဂန်နစ္စတန်သည် တာလီဘန်မိတ်ဖက် အယ်လ်ကိုင်ဒါ၊ Tehreek-e-Taliban Pakistan နှင့် အခြား ဂျီဟတ်အုပ်စုများအတွက် ဘေးလွတ်ရာ ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ သို့သော် အာဖဂန်နစ္စတန်ရှိ အစိုးရသစ်သည် ဖြစ်လာမည်ကိုလည်း စိုးရိမ်မှု ရှိခဲ့သည်။
ဒီမိုကရေစီ အစိုးရ ပြုတ်ကျပြီး အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များ ထွက်ခွာပြီးနောက် ISIS-K သည် လုပ်ဆောင်နိုင်မှု အားနည်းခဲ့သော်လည်း ၎င်းကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် တွန်းလှန်ခြင်း မရှိတော့ပေ။
“ တာလီဘန်နှင့် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်တို့သည် ရန်သူများ ဖြစ်ကြသည်။ တာလီဘန်သည် ကျွန်တော်တို့ မရှိတဲ့အချိန်မှာတောင် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို တိုက်ခိုက်နေတယ်။ ဒါက တာဝန် ထမ်းဆောင်တဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဖြစ်စေတယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့မှာ အမေရိကန်က အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို ပစ်မှတ်ထားတာနဲ့ တာလီဘန်က အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို ပစ်မှတ်ထားတာ ဆိုတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှု နှစ်ခုမရှိတော့ပါဘူး။ သူတို့မှာ လှုပ်ရှား သွားလာ လွတ်လပ်ခွင့် ပိုများလာတယ်” ဟု Roggio က ပြောကြားခဲ့သည်။
လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူက အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် အမေရိကန်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ တာလီဘန်နှင့် အယ်လ်ကိုင်ဒါတို့သည် ISIS ထက် ပိုမိုကြီးမားသော ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ကြောင်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ISIS သည် “ လုပ်ဆောင်ရန် နေရာပိုမို ရရှိ” လာကြောင်းလည်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။
“ အာဆတ် အစိုးရသည် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်၏ ရန်သူ ဖြစ်သည်” ဟု Roggio က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်၏ ရန်သူတစ်ဦးကို ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းကြောင့် ISIS အတွက် ၎င်း၏ လွှမ်းမိုးမှု သိသာထင်ရှားစွာ ရှိနေသော ဒေသတွင် လုံခြုံရေး ပိုမို ရရှိလာမည် ဖြစ်သည်။”
သို့သော် အမေရိကန်က ထပ်မံ တပ်များ ထုတ်ယူပါက ISIS ပြန်လည် ထွန်းကားလာနိုင်သော နောက်ထပ် ဒေသတစ်ခု ရှိသည်။
စက်တင်ဘာလတွင် Biden အစိုးရသည် အီရတ်အစိုးရနှင့် ပူးပေါင်း၍ ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်နှင့် တိုက်ခိုက်ရန် အီရတ်ရှိ စစ်ရေး လုပ်ငန်းများကို ပြီးဆုံးမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းလုပ်ရပ်သည် ISIS သည် အမေရိကန်အတွက် အဓိက ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်နေဆဲ ဖြစ်ပြီး ဆီးရီးယားတွင် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့နှင့် တိုက်ပွဲဝင်နေသော အမေရိကန် စစ်သည်များအား ပိုမို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ကြောင်း လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူများ၏ စိုးရိမ်မှုကို ချက်ချင်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
တပ်များ လျှော့ချမှုနှင့် ပတ်သက်သော အသေးစိတ်အချက်အလက်များ မရှင်းလင်းသေးပေ။ အာဆတ် အစိုးရ ပြိုကွဲခြင်းနှင့် ဆီးရီးယား၏ မရှင်းလင်းသော အခြေအနေများ နောက်ပိုင်းတွင် ထွက်ခွာမှု အစီအစဉ်များကို ပြောင်းလဲရန် ဆွေးနွေးမှုများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ပေ။
သမ္မတရွေးချယ်ခံ ထရမ့်သည် ၎င်း၏ ပထမ သက်တမ်းတွင် အာဖဂန်နစ္စတန်မှ အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များ ထုတ်ယူရန် တွန်းအားပေးခဲ့သောကြောင့် ISIS ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် အီရတ်ရှိ အမေရိကန် စစ်သည်များကို ဆက်လက်ထားရှိရန် လာမည့် ထရမ့်အစိုးရက တွန်းအားပေးမည် မဖြစ်နိုင်ပေ။
“ အမေရိကန်သည် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်နှင့် အခြား ပစ်မှတ်အုပ်စုများကို တိုက်ဖျက်ရန် အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားတွင် ဆက်လက် တည်ရှိလိုမလို ဆုံးဖြတ်ရမည်” ဟု Roggio က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ တည်ရှိရန် ဆုံးဖြတ်ပါက အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များကို တိုက်ခိုက်နေသော စစ်သွေးကြွအုပ်စုများမှ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို တားဆီးရန် ၎င်း၏ တည်ရှိမှုကို တိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်သည်။”
“ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို နှိမ်နင်းရန် အမေရိကန်၏ ကြိုးပမ်းမှုသည် အရေးကြီးသည်။ အမေရိကန် တည်ရှိမှု မရှိပါက အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကဲ့သို့သော အုပ်စုများသည် ဥပဒေမဲ့ ဖြစ်မှုကြောင့် တိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးလာမည် ဖြစ်သည်” ဟု လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အာဆတ် အစိုးရသည် ဆိုးရွားသော်လည်း အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ မရှိပါက ဆီးရီးယား၏ ဒေသကြီးများကို တရားဝင် ထိန်းချုပ်ထားသော အခြား စစ်သွေးကြွအဖွဲ့တစ်ခု ရှိလာမည် ဖြစ်သည်။”
“ အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိခဲ့သည့်အတိုင်း စစ်သွေးကြွများအား အခြား စစ်သွေးကြွများကို တိုက်ခိုက်ရန် ယုံကြည်မှု မရှိနိုင်ပါ” ဟု Roggio က ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
Digital သည် အလယ်အရှေ့ရှိ အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်သော ထရမ့်၏ အစီအစဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ထရမ့် ကူးပြောင်းရေး အဖွဲ့ထံမှ မှတ်ချက် ရယူနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
“ `