သမ္မတက ၀ါရှင်တန်ရဲ့ အစ္စရေးနဲ့ အလယ်ပိုင်းအရှေ့ နိုင်ငံတွေအပေါ် သဘောထားကို ကြီးမားတဲ့ ပြောင်းလဲမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်က ဂါဇာ ကျူးလွန်တဲ့ နယ်မြေကို လွှဲပြောင်း သိမ်းပိုက်မယ်လို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။
“ အမေရိကန်က လွှဲပြောင်း သိမ်းပိုက်မှာဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့လည်း အလုပ်လုပ်မှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ ပိုင်ဆိုင်ပြီး နေရာထဲမှာရှိတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့၊ မစစ်ဆေးရသေးတဲ့ ဗုံးတွေနဲ့ လက်နက်တွေကို ဖြိုချပြီး၊ နေရာကို ချပြီး ဖျက်ဆီးခံရတဲ့ အဆောက်အဦးတွေကို ဖယ်ရှားပြီး၊ ချပြီး၊ ဒေသခံတွေအတွက် အလုပ်အကိုင်နဲ့ နေအိမ် အကန့်အသတ်မရှိ ထောက်ပံ့ပေးမယ့် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖန်တီးမယ်” လို့ သမ္မတ ထရမ့်က အင်္ဂါနေ့က အစ္စရေး ಪ್ರಧಾನമಂತ್ರಿ ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟူနဲ့ ပူးတွဲ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဟာမာစ်ရဲ့ အံ့အားသင့်စရာ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ပြီး လအနည်းငယ်အကြာမှာ အစ္စရေးဟာ ဂါဇာမှာ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ တရားမဝင် အဖွဲ့အစည်းကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်နေတဲ့အတွက် ဖြစ်ရပ်အပြီး ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ စစ်ပွဲ အများစုအတွက် ဟာမာစ် မထိန်းချုပ်တော့ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာ ကျိန်းသေ ပြဿနာ ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် သမ္မတ ထရမ့်ရဲ့ အံ့အားသင့်စရာ ကြေညာချက်ကြောင့် အစ္စရေးတွေကို အဖြေပေးခဲ့ပါတယ်။
သူ officially Oval Office မှာ ရှိနေချိန်မတိုင်ခင်ကတည်းက “ all hell to pay” လို့ ထရမ့် ခြိမ်းခြောက်ခဲ့တာက ဟာမာစ်ကို အလုပ်ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလကတည်းက ပထမဆုံးအကြိမ် လူပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
“ ယေရုရှလင်နဲ့ ၀ါရှင်တန်ဟာ တူညီတဲ့ စာမျက်နှာမှာ ရှိနေတယ်ဆိုတာ သိသာပါတယ်၊ Netanyhu ရဲ့ ဒီစီကို လာရောက်လည်ပတ်မှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် ပထမဆုံး နိုင်ငံခြား ဂုဏ်သရေရှိသူ အဖြစ် အိမ်ဖြူတော်ကို ဖိတ်ခေါ်ခြင်းက ပြသနေပါတယ်” လို့ Scholars for Peace in the Middle East အမှုဆောင် အရာရှိ Asaf Romirowsky က တနင်္လာနေ့က Digital ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ထရမ့်အစိုးရဟာ လူပြန်လွှတ်ပေးရေးမှာ အထောက်အကူ ပြုနေတာ သိသာပါတယ် ဒီတပတ် ဒီစီမှာ ဆွေးနွေးမယ့် အကြောင်းအရာတွေထဲမှာ စစ်ပွဲ ပြန်စခြင်းနဲ့ ကျန်တဲ့ လူပြန်လွှတ်ပေးရေး ပါဝင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ Romirowsky က ထပ်ပြောခဲ့ပါတယ်။
လူပြန်လွှတ်ပေးတဲ့ အကြိမ်ကြိမ် ရှိပေမယ့် Romirowsky က တရားမဝင် အဖွဲ့အစည်းဟာ အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ ဖိအားကို ခံစားနေရမယ်လို့ သံသယ ရှိပါတယ်။
“ ဟာမာစ် နဲ့ ပတ်သက်လာရင် အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ ကန့်သတ်မှုကို လိုက်နာဖို့ မဟုတ်ပါဘူး ၊ သူတို့က ကာတာနဲ့ တခြားသူတွေက နေ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဆက်လုပ်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ Romirowsky က ပြောပါတယ်။ “ ဒါပေမယ့် အစ္စရေးဟာ လိုအပ်တဲ့ စစ်ရေး အကူအညီကို ရနေတယ်လို့ ထင်ပါတယ် ဂါဇာနဲ့ အလယ်ပိုင်း အရှေ့တောင် စစ်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လာရင်လည်း ဆက်လက် ထောက်ပံ့မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ ရာထူးမှ ထွက်ခွာခဲ့ပြီးနောက် သမ္မတ ထရမ့်က အလယ်ပိုင်း အရှေ့မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ပေါ်ပေါက်လာစေဖို့ ကြိုးပမ်းမှု စတင်ခဲ့ပါတယ်။ အာရပ်နိုင်ငံတွေနဲ့ အစ္စရေးအကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ အာဘရာဟမ် သဘောတူညီချက်မှာ ယူအေအီး၊ ဘာရိန်း၊ ဆူဒန်နဲ့ မော်ရိုကို ပါဝင်ပါတယ်။ နိုင်ငံနဲ့ သဘောတူညီချက် တစ်ခု လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ ကောလာဟလတွေ အများကြီး ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
“ အာဘရာဟမ် သဘောတူညီချက်ကို အထူးသဖြင့် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနဲ့ ပတ်သက်လာရင် တိုးချဲ့ဖို့ ရည်ရွယ်ချက် ရှိတယ်ဆိုတာ သံသယမရှိပါဘူး” လို့ Romirowsky က ပြောပါတယ်။ “ ဆော်ဒီ-အစ္စရေး ဆက်ဆံရေးဟာ အီရန်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။”
প্রধಾನমಂತ್ರಿ နေတန်ယာဟူနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ မတိုင်ခင် သမ္မတ ထရမ့်က ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ (UNHRC) နဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ လုပ်ငန်း ကူညီရေး အေဂျင်စီ (UNRWA) တွေနဲ့ အမေရိကန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ပြီးဆုံးစေတဲ့ အမိန့် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သမ္မတဟောင်း ဂျိုး ဘိုင်ဒင်က UNRWA ကို ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှု ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး အေဂျင်စီဝန်ထမ်းတချို့က အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ ထပ်ပြီး လွတ်မြောက်လာတဲ့ Emily Damari က သူမကို Kfar Aza မှာ သူမအိမ်ကနေ ဖမ်းချုပ်ခံရပြီး UNRWA အဆောက်အဦးတွေမှာ ထိန်းသိမ်းခံထားရပြီး ဟာမာစ်က သူမကို သေနတ်နှစ်ချက် ပစ်ခတ်ပြီး ဆေးဝါး ကုသမှု မပေးခဲ့ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
နေတန်ယာဟူနဲ့ ပူးတွဲ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ထရမ့်က UNHRC ကို “ ဆန့်ကျင်သူ” လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ ထရမ့်က သူ့ရဲ့ ပထမ သက်တမ်းမှာလည်း UNHRC ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ဒီအငြင်းပွားဖွယ်ရာ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းကို ပြန်လည် ပူးပေါင်းခဲ့ပါတယ်။
“ `