အားနည်းလာသော ဟစ်ဇဘိုလာကြောင့် အမေရိကန်က နှစ်ဖက်စလုံးကို စည်းရုံးရာတွင် လက်ဘနွန်ရှိ အချို့သူများသည် အစ္စရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအကြောင်း ပြောဆိုလာကြ

(SeaPRwire) –   အစ္စရေးလ်၏ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအကြမ်းဖက်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို အမြစ်ဖြတ်နီးပါးလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထရမ့်အစိုးရ၏ထောက်ခံမှုကြောင့် အမေရိကန်၏ လေဘနွန်ဆိုင်ရာ အထူးသံတမန်သည် အီရန်အကြမ်းဖက်အဖွဲ့၏ ဩဇာအာဏာကို ကန့်သတ်ရန် အမေရိကန်၏ ရည်မှန်းချက်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီးနောက် ပြောင်းလဲမှုလေပြေများသည် ဘေရွတ်မြို့ပေါ်သို့ ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုက်ခတ်လာနေသည်။

Jusoor News မှ သတင်းထောက်နှင့် လေ့လာသုံးသပ်သူ ရာမီနိမ်းက “ အစ္စရေးလ်နှင့်စစ်ပွဲအပြီး ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ အားနည်းသွားပြီး ရှုံးနိမ့်သွားသည့်အတွက် အစ္စရေးလ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရန်အတွက် ဆွေးနွေးနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိသွားပါပြီ။” ဟု Digital သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ယခင်က ကျွန်တော် အစ္စရေးလ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တဲ့အတွက် ထောက်လှမ်းရေးက ကျွန်တော့်ကို စုံစမ်းပြီး ထောင်ထဲပို့ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ ကျွန်တော်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောနေပါပြီ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို လိုချင်တယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ အစ္စရေးလ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို မကြောက်ဘဲ လိုချင်ပါတယ်။” ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က သူ့ရဲ့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းအမြင်များကြောင့် နိမ်းကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အီရန်ရဲ့ လက်ဝေခံ ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အားနည်းလာခြင်းနှင့် ဂျိုးဇက်အွန် ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီလတွင် လေဘနွန်သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်ခံရခြင်းသည် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းအတွက် အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ နှစ်နှစ်ကျော်ကြာ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းဖြစ်ပြီးနောက် အွန်၏ရွေးကောက်ပွဲကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာဆန့်ကျင်ရေးအုပ်စုအတွက် အောင်ပွဲတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ကြပြီး အစ္စရေးလ်နှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ပတ်သက်သော ပြည်သူ့ဆန္ဒပြောင်းလဲမှုကို ပိုမိုလက်ခံနိုင်ဖွယ်ရှိစေသည်ဟု ထင်ရသည်။

အမေရိကန်သမ္မတကို ချီးကျူးရင်း နိမ်းက “ ထရမ့်ကိစ္စတွေကို ပြန်လည်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်ပြီး အီရန်အပေါ် ဖိအားတွေ တိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် လေဘနွန်နဲ့ အစ္စရေးလ်ကြား အဓိက ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ရရှိဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့ ကြိုးပမ်းမယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။”

အာရပ်နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှ မီဒီယာတစ်ခုဖြစ်သည့် Jussor မှ ပြုလုပ်သော အင်တာဗျူးများက လေဘနွန်နိုင်ငံသားများစွာသည် အစ္စရေးလ်နှင့် ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို စဉ်းစားလိုစိတ်ရှိကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ ကင်မရာရှေ့တွင် မျက်နှာကိုပြသထားသော လေဘနွန်အမျိုးသားတစ်ဦးက သူ၏မျှော်လင့်ချက်ကို မျှဝေခဲ့သည်။ “ တစ်နေ့မှာ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်တယ်။ အချိန်ယူရလိမ့်မယ်၊ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဖြစ်လာမှာပါ။”

အခြားအင်တာဗျူးဖြေဆိုသူတစ်ဦးကလည်း အလားတူခံစားချက်များကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်- “ အစ္စရေးလ်က ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်တယ်။ သူတို့ စစ်ပွဲကို မလိုချင်ဘူး။ သူတို့က စစ်ပွဲမဖြစ်အောင် ကိစ္စတွေကို ရှင်းလင်းနေတာ။ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ ပင်ပန်းနေပြီ။”

အမေရိကန်၏ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ ဒုတိယအထူးသံတမန် မော်ဂန်အော်တာဂတ်စ်က လေဘနွန်ကို တည်ငြိမ်စေရန်နှင့် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးရန် ဟစ်ဇ်ဘိုလာကို လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုလအစောပိုင်းက သူက ဟစ်ဇ်ဘိုလာကို လေဘနွန်အတွင်းရှိ “ ကင်ဆာ” အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး နိုင်ငံပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေရန်အတွက် ဖယ်ရှားရမည်ဖြစ်သည်။ သူက “ သင့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ကင်ဆာရောဂါရှိနေရင် ကင်ဆာရဲ့အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကိုပဲ ကုသပြီး ကျန်တာကို ကြီးထွားပြီး ရောဂါဆိုးရွားအောင် မလုပ်သင့်ဘူး။ ကင်ဆာကို ဖြတ်ထုတ်ပစ်ရမယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ အော်တာဂတ်စ်က ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုကို အားပေးပြီး လေဘနွန်ကို မလိုလားအပ်သော ပဋိပက္ခများထဲသို့ ဆွဲသွင်းနေသည့် အီရန်ကိုလည်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။ သူက “ လေဘနွန်အစိုးရဟာ အစ္စရေးလ်နဲ့ စစ်ဖြစ်ဖို့ မလိုလားခဲ့ဘူး။ အောက်တိုဘာ ၈ ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ဟစ်ဇ်ဘိုလာနဲ့ အီရန်တို့က စစ်ထဲဝင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။ ဘယ်သူမှ မလိုလားတဲ့ စစ်ပွဲထဲကို လူတွေကို အတင်းအကျပ် တွန်းပို့ခဲ့တာပါ” ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

အေပီသတင်းအရ “ ဟစ်ဇ်ဘိုလာကို အနိုင်ယူပေးတဲ့အတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မဟာမိတ် အစ္စရေးလ်ကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်” ဟု ဘာ့ဘဒါမြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက်ဆင်ခြေဖုံးရှိ ဘေရွတ်မြို့တွင် လေဘနွန်သမ္မတ ဂျိုးဇက်အွန်နှင့် တွေ့ဆုံအပြီး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် အော်တာဂတ်စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

အများပြည်သူက ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေနိုင်သော်လည်း အရေးယူဆောင်ရွက်ရမှာက လေဘနွန်နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းပဲလို့ နိမ်းကပြောကြားခဲ့သည်။ “ အမေရိကန်အနေနဲ့ လေဘနွန်ရဲ့အကျင့်ပျက်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေအပေါ် ဖိအားပေးနေဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဒီနိုင်ငံရေးသမားတွေက စစ်ရေးစွမ်းရည်တွေကို အားပေးကူညီနေတယ်။ ဒီနိုင်ငံရေးသမားတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးကို လူသိရှင်ကြား ထောက်ခံရမယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ သတင်းထောက်တွေပဲ ပြောနေသင့်တာမဟုတ်ဘူး။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူတွေက ရှေ့တန်းကို ထွက်လာရမယ်” ဟု နိမ်းကဆိုသည်။

နိမ်းရဲ့ နိုင်ငံတကာရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို တောင်းဆိုခြင်းက လေဘနွန်ရဲ့ နိုင်ငံရေးဦးတည်ရာမှာ အမေရိကန်ရဲ့ဩဇာအရေးပါမှုက ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်းကို အလေးပေးဖော်ပြနေပါတယ်။ “ ထရမ့်ရဲ့ ပထမသက်တမ်းအတွင်း အီရန်အပေါ်မှာ သိသာထင်ရှားတဲ့ ဖိအားတွေရှိခဲ့ပြီး ဒေသတွင်းမှာ ရန်လိုတဲ့လုပ်ရပ်တွေကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထရမ့်အိမ်ဖြူတော်က ထွက်သွားတဲ့အခါ အီရန်က သူ့ရဲ့စွမ်းရည်တွေကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ပြီး ပိုမိုအားကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ ကျွန်တော်တို့မှာ ကြီးမားတဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ သူ့ရဲ့အိမ်ဖြူတော်ကို ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခြင်းက ညီမျှခြင်းကို ပြောင်းလဲသွားစေပါလိမ့်မယ်။ ထရမ့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ကို အကောင်းမြင်စေတာက သူက သူ့ရဲ့ကတိတွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးပြီး အားနည်းတဲ့အနေအထားကမဟုတ်ဘဲ အားကောင်းတဲ့အနေအထားကနေ ညှိနှိုင်းမှုတွေကို လုပ်ဆောင်ပါတယ်” ဟု နိမ်းကပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးလ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထောက်ခံမှုတွေ တိုးများလာနေပေမယ့် လေဘနွန်က ပါလက်စတိုင်း ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ကိစ္စကတော့ အရေးပါတဲ့ အတားအဆီးတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲပါ။ Jussor News နဲ့ အင်တာဗျူးတစ်ခုမှာ အမျိုးသားတစ်ဦးက “ ဒေသတစ်ခုလုံးဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးဆီ ဦးတည်နေတယ်လို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့မှာ တောင်းဆိုမှုတွေရှိတယ်။ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး ၅ သိန်းကို ဒီမှာထားပြီး အစ္စရေးလ်တွေက ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးတွေ လုပ်ပြီး သူတို့ကို ဒီမှာပဲထားခဲ့လို့ မရဘူး” ဟု ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။

အမျိုးသမီးတစ်ဦးက Jussor ကို “ ကျွန်မတို့က လေဘနွန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားပါတယ်။ လေဘနွန်ရဲ့အကျိုးစီးပွားနဲ့ မသက်ဆိုင်တဲ့ တခြားလူတွေရဲ့စစ်ပွဲတွေကို မတိုက်ခိုက်ချင်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘိုးဘေးတွေပြောသလို ဘက်မလိုက်ဘဲ နေရုံနဲ့ လုံလောက်ပါပြီ။ ‘ပါလက်စတိုင်းကို လွတ်မြောက်အောင် လုပ်ချင်တယ်’ ဆိုတဲ့အကြောင်းပြချက်တွေကို ရှာမနေသင့်ဘူး။ လေဘနွန်ကို ဖျက်ဆီးနေစရာမလိုဘူး။ ပါလက်စတိုင်းတွေက ကျွန်မတို့ကို ‘စိတ်အေးအေးထားပါ။ မင်းတို့ဆီက ဘာမှမလိုဘူး’ လို့ ပြောထားတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ လေဘနွန်လူမျိုးတွေဟာ နှစ်ခြမ်းကွဲနေပေမယ့် ညီတူမျှတူတော့ မဟုတ်ဘူး” ဟု နိမ်းကပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဒီနေ့မှာ လေဘနွန်လူမျိုးအများစုက အစ္စရေးလ်နဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထောက်ခံကြတယ်။ ဒါဟာ လေဘနွန်မှာ တားမြစ်ထားတဲ့အရာမဟုတ်တော့ဘူး။ လေဘနွန်နိုင်ငံသားတွေက ‘ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို ကျွန်တော်ထောက်ခံတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီမအောင်မြင်တဲ့ စစ်ပွဲတွေကြောင့် ကျွန်တော်ခံစားခဲ့ရလို့ပါ။ အစ္စရေးလ်တွေက ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ ငြိမ်းချမ်းစွာနေထိုင်ချင်တယ်။ ဒါကြောင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အနိုင်ရတဲ့ အခြေအနေမျိုးပါ’ လို့ ဒီနေ့မှာ ပြောနိုင်ပါပြီ” ။