အီရတ် လှုပ်ရှားသူများ အီရန်อิทธิพล တိုက်ဖျက်ပြီး အစ္စရေးနှင့် ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်း “ `

FIRST ON FOX – အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေး ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရန်နှင့် အီရတ်နိုင်ငံအပေါ် ထိန်းချုပ်မှုကို ဖယ်ရှားရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် “ အီရတ်တစ်ခုတည်း” ဟူသော စီမံချက်ကို လူငယ်အီရတ်လူမျိုးအုပ်စုတစ်စုက စတင်ခဲ့သည်။

အီရတ်အလံပုံနှင့် ပုံနှိပ်ထားသော สติ๊กเกอร์များကို အီရတ်ရှိ စစ်သွေးကြွခေါင်းဆောင်များ၏ ပုံများပေါ်တွင် ကပ်ခြင်း တို့ ပါဝင်သော ဤ လှုပ်ရှားမှုသည် လူငယ်များက စတင်ခဲ့သော ပြည်သူ့အခြေပြု စီမံရေး တစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို ခိုင်မာစေရန်၊ အီရန်လွှမ်းမိုးမှုကင်းသော ဒီမိုကရေစီနှင့် ပြည်သူလူထုအခြေပြု နိုင်ငံတော်တစ်ရပ်ကို တည်ဆောက်ရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

Digital သည် ယခုနောက်ပိုင်း ကြိုးပမ်းမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးဖြစ်သော Muqtada al-Tamimi နှင့် သူ၏ လူမှုရေး လှုပ်ရှားမှု အတွေ့အကြုံ၊ အီရတ်၏ အနာဂတ်အတွက် ရည်မှန်းချက်များနှင့် အီရန်လွှမ်းမိုးမှုအကြောင်း သတိပေးခြင်းကြောင့် သူ ပြန်လည် ဖမ်းဆီးခံရခြင်း တို့အကြောင်း သီးသန့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဟာ အီရတ်ပေါ်မှာ အီရန်လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် အများဆုံး ဒုက္ခရောက်ရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ထဲက အများကြီးဟာ အီရန်ထောက်ခံထားတဲ့ စစ်သွေးကြွတပ်ဖွဲ့တွေက လုပ်ကိုင်တဲ့ တရားမဝင် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတွေထဲကို ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတယ်။ တချို့ကတော့ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်” ဟု လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အသက် ၂၀ ကျော်ရှိသော al-Tamimi က သူ၏ ဘာသာပြန် ကြားခံမှတစ်ဆင့် Digital ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ 

Al-Tamimi နှင့် သူ၏ လှုပ်ရှားသူ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်အချို့ကို အီရန်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားသော လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများက ဖမ်းဆီး ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခဲ့ပြီး ငါးရက်ကြာ ချည်နှောင်၊ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းခံခဲ့ရသည်။ သူတို့၏ ဖုန်းများနှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်များကို တရားဝင် စာရွက်စာတမ်း သို့မဟုတ် တရားသူကြီး၏ လက်မှတ်မပါဘဲ သိမ်းယူခဲ့ကြသည်။

“ ကျွန်တော်တို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အလံ၊ အလံကို လွှင့်တင်ဖို့ ကြိုးစားရုံနဲ့ နှိပ်စက်ခံရတယ်” ဟု al-Tamimi က တမ်းတတောင်းပြောသည်။

Al-Tamimi က အီရန်စစ်သွေးကြွများသည် လွတ်လပ်စွာ လုပ်ဆောင်ကြပြီး အီရတ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေ သို့မဟုတ် အီရတ်ပြည်သူများ၏ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးများကို လေးစားခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ အီရန်စစ်သွေးကြွများကြောင့် အန္တရာယ်အများဆုံး ခံရသူတွေက ကျွန်တော်တို့လို အီရတ်နိုင်ငံမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တွဲဖက်နေထိုင်မှုကို တောင်းဆိုကြတဲ့သူတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နီးစပ်ရာ နိုင်ငံတွေပါ” ဟု သူက ပြောသည်။

Al-Tamimi နှင့် သူ၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် တည်ငြိမ်ပြီး ပေါင်းစပ်ထားသော စီးပွားရေးစနစ်ရှိသော အီရတ်ခိုင်မာသော နိုင်ငံတစ်ခုကို လိုလားကြသည်။ 

“ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်တာက အီရတ်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေ ပူးပေါင်းမှုက အီရတ်ကို ပိုခိုင်မာ၊ တည်ငြိမ်ပြီး ပိုကြွယ်ဝစေမယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

Al-Tamimi နှင့် သူ၏ အဖွဲ့သားများသည် အီရန်လွှမ်းမိုးမှုကို ဖယ်ရှားပြီး အီရတ်နိုင်ငံကို နီးစပ်လာစေလိုသော ဆန္ဒသည် တီဟေရန်ရှိ ခေါင်းဆောင်များ အများဆုံး ကြောက်ရွံ့ရသော အရာဖြစ်သည်။ 

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် Shia နှင့် Sunni ဘာသာရေးအသိုင်းအဝိုင်းမှ အီရတ်လူ ၃၁၂ ဦးသည် Erbil တွင် Center for Peace Communications (CPC) က ကြားဝင် ကျင်းပပေးသော ညီလာခံတစ်ခုတွင် စုဝေးပြီး အစ္စရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပုံမှန်ဆက်ဆံရေး ကို တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ညီလာခံသတင်းများသည် နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများတွင် ပျံ့နှံ့သွားသောအခါ အီရန်ထောက်ခံထားသော စစ်သွေးကြွများက သေဒဏ်ချမှတ်ကြပြီး အီရတ်အစိုးရက ညီလာခံ ကြီးမှူးများအတွက် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ CPC က ပါဝင်သူအားလုံးကို ထောင်ကျခြင်း သို့မဟုတ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် တိုင်းတာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

“ အီရတ်တစ်ခုတည်း လှုပ်ရှားမှုသည် အီရန်လွှမ်းမိုးမှုအဆုံးသတ်ရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အီရတ်ပြည်သူများ၏ စိတ်တွင်း လိုအင်များကို ဖော်ပြသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် ဤလူငယ် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများအား ပြောင်းလဲမှုကို ဦးဆောင်ရာတွင် ဘုရားသခင်၏ အကူအညီရရှိစေခြင်းကို ဆုတောင်းပြီး အမေရိကန်သည် သူတို့ကို ကူညီရန် လုပ်နိုင်သမျှ အားလုံးကို လုပ်မည်ဟု မျှော်လင့်ပါသည်” ဟု CPC ၏ တည်ထောင်သူနှင့် ဥက္က president ဖြစ်သူ Joseph Braude က Digital ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရတ်သည် အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များနှင့် အီရန်တို့ကြား ဒေသတွင်း လွှမ်းမိုးမှုအတွက် အဓိက တိုက်ပွဲကွင်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ တီဟေရန်သည် အီရတ်ရှိ မိတ်ဖက်များကို အသုံးပြုပြီး နှင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပ လက်ဝါးအမျိုးမျိုးမှတစ်ဆင့် အီရတ် သြဇာကို ချိုးဖျက်သည်။

အီရတ်၏ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး အစ္စလာမ် တပ်ဖွဲ့များသည် အီရန်ထောက်ခံထားသော “ Axis of Resistance” ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ရှိ လက်နက်ကိုင် အစ္စလာမ် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်သည်။ ဤအုပ်စုများသည် အီရတ်အစိုးရအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန် အခက်ခဲဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံတွင် အမေရိကန် တပ်မတော်သား သုံးဦး သေဆုံးရခြင်းအတွက် တာဝန်ရှိသည်။ 

IRI သည် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှ စတင်ကာ အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များအား လက်နက်ကိုင် စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ISIS နှင့် တိုက်ပွဲဝင်ရန် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော လူထုလှုပ်ရှားမှု တပ်ဖွဲ့များ (PMF) များသည် အီရတ်တွင် လည်ပတ်နေသည်။ 

အီရတ်တွင် တပ်စွဲထားသော တပ်သား ၂၅၀၀ ၏ တည်နေရာ မသေချာသေးသော်လည်း အီရတ်တစ်ခုတည်း လှုပ်ရှားမှုသည် အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များကို ထောက်ခံသည်။

“ အမေရိကန်၏ အီရတ်တွင် တည်ရှိမှုသည် အီရတ်ခိုင်မာမှုနှင့် လုံးဝ ဆန့်ကျင်ဘက်မဟုတ်ပါ။ အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်ခြင်းသည် အီရတ်ခိုင်မာခြင်းကို ဆိုလိုသည်” ဟု သူက ပြောသည်။

Al-Tamimi က ၂၀၀၃ ခုနှစ် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှု နောက်ပိုင်း အီရတ်၏ တည်ငြိမ်မှုနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များ ပေးဆပ်ခဲ့ရသော ကြီးမားသော ဈေးနှုန်းကို သူ နားလည်ပြီး ချီးကျူးသည်။ 

သူတို့၏ ပလက်ဖောင်းတွင် တစ်ခုသော အချက်သည် အစ္စရေး၏ ရှိရာနေရာကို သိရှိခြင်းနှင့် အစ္စရေးနှင့် ပိုမိုနီးစပ်သော ဆက်ဆံရေးကို လိုလားခြင်း ဖြစ်သည်။

“ အစ္စရေးသည် ကြီးမားသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ယဉ်ကျေးမှုကြွယ်ဝသည်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ သူတို့နဲ့ ပထဝီဝင် အများကြီး တူညီပြီး ကျွန်တော်တို့ဟာ အီရတ်ခိုင်မာမှုကို ရှာဖွေနေတဲ့အခါ အစ္စရေးလို နိုင်ငံနဲ့ လိုအပ်ရင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ခိုင်မာအောင် လုပ်ရမယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

Al-Tamimi က အီရတ်နှင့် အီရန် ပူးပေါင်းမှုကြောင့် အီရတ်ပြည်သူများ ဒုက္ခခံစားခဲ့ရပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်မားစွာ ပေးဆပ်ခဲ့ရကြောင်းလည်း သတိပြုမိသည်။ ပစ္စည်းကိရိယာများ ပျက်စီးခဲ့ပြီး အီရန်၏ แทรกแซงမှုကြောင့် နိုင်ငံတော် အဖွဲ့အစည်းများ ထိခိုက်ခဲ့သည်။ သူတို့အမြင်တွင် အီရန်လွှမ်းမိုးမှုကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် အီရတ်ကို ပိုမိုလုံခြုံပြီး ကြွယ်ဝစေမည်ဖြစ်သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်တာက အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ခိုင်မာလာရင် အီရတ် ခိုင်မာလာမယ်”  

Al-Tamimi က ဆီးရီးယားနိုင်ငံရှိ longtime dictator Bashar al-Assad ကျဆုံးပြီးနောက် အီရတ်နှင့် မြောက်အာဖရိကအတွက် ကောင်းမွန်သော လက္ခဏာများကိုလည်း တွေ့မြင်သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်တာက Assad အစိုးရ ဖယ်ရှားခြင်းဟာ ဒေသတွင်း အီရန်လွှမ်းမိုးမှုကို ထိခိုက်စေတဲ့ လုပ်ရပ်ကောင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အီရတ်ပြည်သူတွေအတွက် ဒေသတွင်း ပြောင်းလဲမှု ပိုကောင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ချက် ပေးတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

“ `