အီရန်က အမေရိကန်၏ ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်လာပါက “ စစ်ပွဲအပြည့်အစုံ” ဖြစ်လာမည်ဟု သတိပေးထားပြီး အငြင်းပွားဖွယ် နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို စွန့်လွှတ်ရန် တောင်းဆိုမှုများကို ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

(SeaPRwire) –   အီရန်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အစ္စရေးနှင့် ပူးပေါင်းပါက “ စစ်ပွဲအပြည့်အစုံ” ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း သတိပေးလိုက်ပြီး အစ္စရေးသည် ယူရေနီယမ်ကို ဆက်လက်ကြွယ်ဝစေရန် အီရန်အား ခွင့်ပြုနိုင်သည့် နေရာများကို ညတွင်းချင်း ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များကိုလည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

“ မည်သည့် အမေရိကန်၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုမဆို ဒေသတွင်း၌ စစ်ပွဲအပြည့်အစုံအတွက် ချက်နည်းတစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည်” ဟု ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Esmail Baghaei က Al Jazeera English နှင့် အင်တာဗျူးတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့၌ သတိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

သူသည် အသေးစိတ်မပြောကြားခဲ့သော်လည်း အီရန်၏ လက်နက်များအကွာအဝေးအတွင်းရှိ အနီးအနားနိုင်ငံများတွင် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်ထောင်ပေါင်းများစွာ အခြေစိုက်ထားသည်။ မည်သည့်တိုက်ခိုက်မှုကိုမဆို အမေရိကန်က ကြီးမားသော တုံ့ပြန်မှုကို ပြုလုပ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည်။

အခြားအီရန်အရာရှိတစ်ဦးက နိုင်ငံ၏ အငြင်းပွားဖွယ် နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို စွန့်လွှတ်ရန် တောင်းဆိုချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပုံရသည်။

ဂျီနီဗာရှိ အီရန်သံအမတ် Ali Bahreini က အီရန်သည် “ ငြိမ်းချမ်းသောအသုံးအနှုန်းများအတွက် လိုအပ်သလောက် ဆက်လက်ထုတ်လုပ်သွားမည်” ဟု သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ အီရန်၏ နျူကလီးယားသုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် နောက်ဆုတ်သွားသည်ဆိုသော ပြောဆိုချက်များကို သူက ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး “ ကျွန်ုပ်တို့၏ သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Associated Press ၏ အဆိုအရ အစ္စရေးစစ်လေယာဉ်များသည် တီဟီရန်ကို ညတွင်းချင်းနှင့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့အထိ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အီရန်က အစ္စရေးကို ဒုံးကျည်အနည်းငယ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သော်လည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု သတင်းများ မရှိကြောင်း သိရသည်။

အမေရိကန်နှင့် အီရန်တို့ကြား သံတမန်ရေးအရ ဖြေရှင်းရန် ဆွေးနွေးမှုများသည် နှစ်လအတွင်း ထင်ရှားသော တိုးတက်မှုမရှိခဲ့သော်လည်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီးနောက် အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်တည်ဆောက်ခြင်းကို တားဆီးရန် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေးက ပြောကြားသည်။

သမ္မတ Donald Trump က ၎င်းသည် ဆွေးနွေးမှုများအတွက် သူသတ်မှတ်ထားသော ရက်ပေါင်း 60 ကြာ ပြတင်းပေါက်ပြီးနောက် အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် ငြိမ်းချမ်းကြောင်း အမြဲတစေ အခိုင်အမာပြောဆိုခဲ့ပြီး ယူရေနီယမ်ကို 60% အထိ ကြွယ်ဝစေသော တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လက်နက်အဆင့် 90% နှင့် နည်းပညာပိုင်းအရ အတိုဆုံးအကွာအဝေးတွင်ရှိသည်။ U.S. intelligence agencies က အီရန်သည် ဗုံးကို တက်ကြွစွာ လိုက်စားနေသည်ဟု မယုံကြည်ကြောင်း AP ၏ အဆိုအရ သိရသည်။ အစ္စရေးသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် နျူကလီးယားလက်နက်များရှိသော တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံဟု ယူဆရသော်လည်း ယင်းကို လူသိရှင်ကြား အတည်မပြုခဲ့ပေ။

Israel Defense Forces (IDF) က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အီရန်၏ “ စစ်ကာလ စစ်ဦးစီးချုပ်” ဟု သတ်မှတ်ထားသော Ali Shadmani ကို ညတွင်းချင်း ချေမှုန်းခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ Shadmani သည် ၎င်း၏ ရှေ့တော်ဆက်နှင့် ကံကြမ္မာတူမဖြစ်မီ လေးရက်သာ ရာထူးကို ရယူခဲ့ကြောင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးချုပ် Effie Defrin က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ဗီဒီယိုထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ကျွန်ုပ်တို့သည် အီရန်အစိုးရကို သိသာထင်ရှားသော ထိုးနှက်ချက်များပေးခဲ့ပြီး ယင်းအနေနှင့် ၎င်းတို့ကို အီရန်အလယ်ပိုင်းသို့ ပြန်တွန်းပို့လိုက်ပြီ” ဟု Defrin က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ၎င်းတို့သည် ယခု Isfahan ဒေသမှ ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် ၎င်းတို့၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို အာရုံစိုက်နေကြသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် စစ်ရေးပစ်မှတ်များကို ပစ်မှတ်ထားနေပြီး ၎င်းတို့သည် အရပ်သားအိမ်များကို တိုက်ခိုက်နေသည်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ကျွန်ုပ်တို့သည် အီရန်မှ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖယ်ရှားရန် လုပ်ဆောင်နေစဉ် ဂါဇာရှိ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ် Hamas ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေဆဲဖြစ်ပြီး ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သောအခြေအနေများတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဓားစာခံ 53 ဦးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ “ ၎င်းတို့ အိမ်ပြန်မရောက်မချင်း ကျွန်ုပ်တို့ အနားယူမည်မဟုတ်ပါ”

အစ္စရေးလေတပ် (IAF) ၏ တိုက်လေယာဉ် ၅၀ ကျော်သည် အင်္ဂါနေ့ညက သုံးနာရီအတွင်း သုံးကြိမ် ထိုးစစ်ဆင်နွှဲခဲ့ပြီး အီရန် centrifuge ထုတ်လုပ်ရေးစခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း “ အစိုးရအား ယူရေနီယမ် ကြွယ်ဝမှုကို ဆက်လက်မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်” ဟု Defrin က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အခြားထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ၎င်းသည် နျူကလီးယားအစီအစဉ်၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ပစ်မှတ်ထားလုပ်ဆောင်ခဲ့သော ယခင်စစ်ဆင်ရေးများမှ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ဖြည့်စွက်ခြင်းဖြစ်သည်” ။

IDF က ပဋိပက္ခ၏ ခြောက်ရက်မြောက်နေ့အထိ အီရန်တစ်ဝန်းရှိ မတူညီသော အစိတ်အပိုင်း ၁၁၀၀ ကျော်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု Defrin က ပြောကြားခဲ့သည်။

IAF လေယာဉ်များသည် တီဟီရန်ရှိ လက်နက်များနှင့် ဒုံးကျည်ထုတ်လုပ်ရေးစခန်းများစွာကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့နံနက်ပိုင်းတွင် အစ္စရေးလေယာဉ်များသည် Kermanshah လေဆိပ်တွင် တည်ရှိသော အီရန် AH-1 တိုက်ခိုက်ရေး ရဟတ်ယာဉ်ငါးစင်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

“ ကျွန်ုပ်တို့တွင် ရှင်းလင်းသော ရည်မှန်းချက်များနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များရှိသည်- အစ္စရေးနိုင်ငံအတွက် တည်ရှိမှုဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ဖယ်ရှားခြင်း၊ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ၎င်း၏အစိတ်အပိုင်းအားလုံးတွင် သိသိသာသာ ထိခိုက်စေခြင်းနှင့် ဒုံးကျည်အစီအစဉ်ကို များပြားသော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေခြင်း” ဟု Defrin က ပြောကြားခဲ့သည်။

IDF က အင်္ဂါနေ့ညက အီရန်ပိုင်နက်အတွင်းသို့ အီရန်မှ ပစ်လွှတ်သည့် ဒုံးကျည် ၃၀ ခန့်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ၎င်းတို့အများစုကို ကြားဖြတ်ဟန့်တားနိုင်ခဲ့ပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုများ မရှိခဲ့ပါ။ ဤရက်များသည် ရှုပ်ထွေးသည်ကို ကျွန်ုပ်သိသော်လည်း ကျေနပ်အားရနေရန် ကျွန်ုပ်တို့ မတတ်နိုင်ပါ” ဟု Defrin က အစ္စရေးလူမျိုးများအား အိမ်တွင်းလုံခြုံရေး လမ်းညွှန်ချက်များကို တင်းကြပ်စွာ လိုက်နာရန် သတိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

Trump သည် သောကြာနေ့က ဖြစ်ပွားခဲ့သော အစ္စရေး၏ ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်မှုကို အစပိုင်းတွင် ရှောင်ဖယ်ခဲ့သော်လည်း မကြာသေးမီရက်များအတွင်း အမေရိကန်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို အရိပ်အမြွက်ပြခဲ့ပြီး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးထက် “ ပိုကြီးမားသော” အရာတစ်ခုကို လိုချင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းသို့ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ရွှေ့ပြောင်းနေပြီး ဒေသတွင်းသို့ စစ်လေယာဉ်များ ပိုမိုစေလွှတ်ခြင်းလည်း ပါဝင်သည်။

Trump က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် လူမှုမီဒီယာပို့စ်များတွင် အမေရိကန်သည် အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် မည်သည့်နေရာတွင် ရှိနေသည်ကို သိသော်လည်း ၎င်းကို ယခုအချိန်တွင် သတ်မည်မဟုတ်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက အီရန်၏ “ လုံးဝလက်နက်ချခြင်း” ကိုလည်း တောင်းဆိုခဲ့သည်။

“ ယခု ကျွန်ုပ်တို့တွင် အီရန်အထက်ကောင်းကင်ကို လုံးဝထိန်းချုပ်နိုင်ပြီ” ဟု Trump က ရေးသားခဲ့သည်။

‘ Stephanie Simon နှင့်  

“ `