အီရန်နိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် အယာတိုလာ အလီ ခါမေနီအကြောင်း သင်သိထားရမည့် အရာအားလုံး

(SeaPRwire) –   အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ချေမှုန်းဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ပြီး တစ်ပတ်အကြာမှာတော့ နိုင်ငံရဲ့ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းမှာ ပါဝင်သူ အာယာတိုလာ အလီ ခါမေနီ (Ayatollah Ali Khamenei) ကို အားလုံးက မျက်စိကျနေကြပါတယ်။

ကြာသပတေးနေ့မှာ အီရန်ရဲ့ ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အစ္စရေးဆေးရုံတစ်ခု ထိခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် အစ္စရေးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး အစ္စရေး ကတ်ဇ် (Israel Katz) က ကြေညာချက်မှာ “ ခါမေနီဟာ သူ့ရဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် တာဝန်ယူရလိမ့်မယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိခိုက်ခဲ့တဲ့နေရာတစ်ခုကို သွားရောက်လေ့လာစဉ်မှာ “ အဲဒီလိုလူမျိုး မရှိသင့်ဘူး” လို့ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ကာ နောက်ပိုင်းမှာ Times of Israel ရဲ့အဆိုအရ သူ့ကို “ မျက်မှောက်ခေတ် ဟစ်တလာ” လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဆယ်စုနှစ်များစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ကာလအတွင်းမှာ ခါမေနီဟာ အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရော အပြင်မှာပါ သူ့ကို ကာကွယ်ပေးမယ့် ခိုင်မာတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုကို တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ အခုချိန်မှာ သူ့ရဲ့ အနီးကပ်အကူအညီပေးသူတွေနဲ့ အကြီးတန်းလုံခြုံရေးအရာရှိတချို့ကို ဖယ်ရှားပစ်လိုက်သလို ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ စစ်သွေးကြွ အစ္စလာမ်မဟာမိတ်တွေကိုလည်း သိသိသာသာ အားနည်းသွားစေတာကြောင့် ခေါင်းဆောင်ပိုင်းဟာ တဖြည်းဖြည်း အထီးကျန်လာနေတယ်လို့ မြင်လာကြပါတယ်။

တဲလ်အဗစ်အနီးက Reichman University မှာ အီရန်လေ့လာရေးဆိုင်ရာ သင်ကြားပို့ချသူ ဒေါက်တာ မာယာ ဂျာဗေဒန်ဖာ (Dr. Meir Javedanfar) က “ သူက သူ့ကိုယ်သူ တော်လှန်ရေးသမားလို့ ခေါ်တယ်၊ သံတမန်လို့ မခေါ်ဘူး” လို့ Fox News Digital ကို ပြောကြားခဲ့ပြီး သူက သူ့ကိုယ်သူ “ တော်လှန်ရေးသမား” လို့ မြင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ခါမေနီရဲ့ ပြောကြားချက်တွေထဲမှာ စစ်သွေးကြွစိတ်ဓာတ်နဲ့ အာဏာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းဖို့ သန္နိဋ္ဌာန်တွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး “ အီရန်လူမျိုးဟာ လက်နက်ချမှာ မဟုတ်ဘူး” နဲ့ “ စစ်ကို စစ်နဲ့ တုံ့ပြန်မယ်၊ ဗုံးကြဲတာကို ဗုံးကြဲတာနဲ့ တုံ့ပြန်မယ်၊ တိုက်ခိုက်တာကို တိုက်ခိုက်တာနဲ့ တုံ့ပြန်မယ်” လို့ ဒေသတွင်းမီဒီယာတွေရဲ့ အဆိုအရ သိရပါတယ်။

၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာ အရှေ့ပိုင်းအီရန်နိုင်ငံ မာရှက်ဒ် (Mashad) မှာ သာမန်ဝင်ငွေရှိတဲ့ ဘာသာရေးကိုင်းရှိုင်းတဲ့ မိသားစုမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး အမေရိကန်ရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ ရှာမိုဟာမက် ရီဇာ ပါးလာဗီ (Mohammad Reza Pahlavi) ကို ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ ၁၉၇၉ ခုနှစ် အရေးပါတဲ့ တော်လှန်ရေးမှာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး အစ္စလာမ်မစ်သမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ အီရန်ရဲ့ ပထမဆုံး ခေါင်းဆောင် အာယာတိုလာ ရူဟိုလာ ခိုမေနီ (Ayatollah Ruhollah Khomeini) ရဲ့ အနီးကပ်မဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့ ခါမေနီဟာ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ လက်ထောက်တစ်ဦးအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး ဘာသာရေးအခြေပြု အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အသစ်ရဲ့ အတွေးအခေါ်ကို မြှင့်တင်ရာမှာ ကူညီခဲ့ပါတယ်။

၁၉၈၀ ခုနှစ်များအတွင်းမှာ သူဟာ အီရန်ရဲ့ သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး အခမ်းအနားသဘောဆောင်တဲ့ ရာထူးတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ ခိုမေနီ ကွယ်လွန်သွားတဲ့အခါ တချို့သတင်းတွေအရ သူဟာ အဲဒီရာထူးအတွက် အရည်အချင်းမပြည့်မီသေးပေမယ့် ခါမေနီဟာ နိုင်ငံရဲ့ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ထိုအချိန်ကစပြီး ခါမေနီဟာ သူ့ရဲ့ အာဏာကို ခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေကို တင်းကျပ်ခဲ့သလို အတိုက်အခံတွေကို နှိမ်နင်းပြီး တိုးတက်ပြောင်းလဲတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ၊ အမေရိကန်နဲ့ အစ္စရေးတို့ကို ခိုင်မာတဲ့ ရပ်တည်ချက်နဲ့ ဆန့်ကျင်ခဲ့ပါတယ်။

အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူနဲ့ The Foreign Desk ရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် လီဆာ ဒါ့ဖ်တာရီ (Lisa Daftari) က Fox News Digital ကို “ အာယာတိုလာ အလီ ခါမေနီရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုဟာ အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရော အပြင်မှာပါ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေနဲ့ ဖိနှိပ်မှုတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ တိုက်ရိုက်အမိန့်အရ အစိုးရဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပါအဝင် အကျဉ်းသားရာနဲ့ချီပြီး ကွပ်မျက်ခဲ့သလို ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကွပ်မျက်မှုတွေနဲ့ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေ အများဆုံးလုပ်တဲ့ စံချိန်ကိုလည်း ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပါတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ ခါမေနီရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာရှိတဲ့ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ‘ကိုယ်ကျင့်တရားရဲတပ်ဖွဲ့’ တို့ဟာ ရှားရီယာဥပဒေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပြီး အတိုက်အခံတွေကို အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းကာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ လူနည်းစုတွေကို ပစ်မှတ်ထားနေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အဖွဲ့အစည်းဟာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးတာတွေ၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်တာတွေနဲ့ တရားမဲ့သတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ အတိုက်အခံတွေကို အသံတိတ်စေခဲ့ရုံသာမက နိုင်ငံခြားမှာရှိတဲ့ အတိုက်အခံတွေကိုလည်း လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ဖို့ စီစဉ်ခဲ့သလို ဒေသတွင်းမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို တင်ပို့ခဲ့ပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့ဖ်တာရီက “ ခါမေနီရဲ့ အစိုးရဟာ အပြစ်မဲ့သူ အများအပြား သေဆုံးရခြင်းအတွက် တာဝန်ရှိပြီး ပြည်တွင်းမှာ နှိမ်နင်းမှုတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာအကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် သူ့လက်တွေဟာ သွေးတွေပေကျံနေပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းငါးဆယ်နီးပါးကြာအောင် အီရန်ကို ရဲနိုင်ငံတော်အဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး အကြောက်တရား၊ စောင့်ကြည့်မှုတွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို စနစ်တကျလုပ်ဆောင်တာဟာ အုပ်ချုပ်ရေးရဲ့ လက်နက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အစိုးရရှင်သန်ဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်” လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့ပါတယ်။

ခါမေနီဟာ ပါလက်စတိုင်းအကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်း Hamas၊ လေဘနွန်မှာရှိတဲ့ ဟစ်ဇဘိုလာ (Hezbollah)၊ ယီမင်မှာရှိတဲ့ ဟူသီလှုပ်ရှားမှုနဲ့ တခြားစစ်သွေးကြွအဖွဲ့အစည်းတွေကို ထောက်ခံခြင်းအပါအဝင် ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ ခုခံရေးနယ်မြေလို့ခေါ်တဲ့အရာတွေမှာလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ အများအပြား လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီမဟာမိတ်တွေအများစုနဲ့ ဆီးရီးယားမှာရှိတဲ့ ဘာရှာအယ်လ်အာဆတ် (Bashar al-Assad) အစိုးရဟာ အစ္စရေးစစ်တပ်ရဲ့ ဖိအားပေးမှုအောက်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ခွဲအတွင်း ပြိုလဲသွားခဲ့ပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံအတွင်းမှာ ခါမေနီရဲ့ ရှေးရိုးစွဲအုပ်ချုပ်မှုပုံစံဟာ နှစ်တွေကြာလာတာနဲ့အမျှ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ ခါမေနီဟာ သမ္မတဟောင်း မာမွတ် အာမဒီနဂျတ် (Mahmoud Ahmadinejad) အတွက် အောင်ပွဲခံခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေအပြီးမှာ လူထုဆန္ဒပြပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြသူတချို့က ခါမေနီကို ဖြုတ်ချဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီမှာလည်း အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် မာရှာ အာမင်နီ (Mahsa Amini) ဟာ ခေါင်းမြီးခြုံစကို စနစ်တကျ မဝတ်ဆင်ဘူးဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားစဉ် သေဆုံးသွားပြီးနောက် အုံကြွမှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆန္ဒပြပွဲတွေကို ရက်ရက်စက်စက် နှိမ်နင်းခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသူ အများအပြားကို သူ့ရဲ့အစိုးရက သေဒဏ်ပေးခဲ့ပါတယ်။

သို့သော် Council For Foreign Relations ရဲ့အဆိုအရ အီရန်ရဲ့ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင်ဟာ ဘာသာရေးအာဏာကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ ကြီးမားတဲ့ ထိန်းချုပ်မှုတွေကို သူ့ကို ပေးအပ်ထားတဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်သက်တာစနစ်အောက်မှာ “ တစ်သက်တာခေါင်းဆောင်” အဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေပါတယ်။

ဂျာဗေဒန်ဖာက “ သူဟာ ငယ်ရွယ်စဉ်က Muslim Brotherhood ကို တည်ထောင်သူတွေရဲ့ စာတွေကို လေ့လာခဲ့ပြီး စစ်သွေးကြွအစ္စလာမ်ကို အမြဲယုံကြည်ခဲ့တယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး “ သူဟာ အစ္စရေးကို ဆန့်ကျင်တဲ့စိတ်အထိ ဂျူးတွေကိုလည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့တယ်” လို့ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ သူဟာ ဖြစ်နိုင်တဲ့နည်းလမ်းအားလုံးနဲ့ အစ္စရေးကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ယုံကြည်တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်” လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပြီး ခါမေနီဟာ နောက်ဆုတ်ဖို့ စိတ်ဝင်စားတဲ့ လက္ခဏာတွေ မတွေ့ရဘူးလို့ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ဂျာဗေဒန်ဖာက “ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နောက်ပိုင်းမှာ Hamas ကို ထောက်ခံတာနဲ့ ဟစ်ဇဘိုလာနဲ့ တခြားအဖွဲ့တွေကို ထောက်ခံတာတွေက တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်ဆိုတာကို လူတော်တော်များများက သူ့ကို သတိပေးခဲ့ကြမယ်ဆိုတာ သေချာပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ သူက နားမထောင်ခဲ့ဘူး” လို့ ဆိုပါတယ်။

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

Fox News Digital တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု-

“ `