အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို အဆုံးသတ်ပြီး စာချုပ်အသစ်အတွက် ဆွေးနွေးမှုများ စတင်လုပ်ဆောင်ခြင်းမရှိပါက Trump က ဗုံးကြဲပစ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်

(SeaPRwire) –   ဂျေရုဆလင်မြို့ – အီရန်အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင် အလီခါမေနီထံသို့ သမ္မတ၏ စာတစ်စောင်မှတစ်ဆင့် ချဉ်းကပ်မှုများသည် တီဟီရန်၏ တရားမဝင် နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲများ စတင်ရန်အတွက် ဖြစ်ပြီး ထရမ့်၏ နောက်ဆုံးအစိုးရကို ခြိမ်းခြောက်မှုအပြီး တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ဘာသာရေးအစိုးရက ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

စနေနေ့တွင် NBC သို့ ထရမ့်က “ သူတို့သဘောတူညီမှုမရရင် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုတွေရှိလာမယ်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဒါပေမဲ့ သူတို့သဘောတူညီမှုမရရင် လွန်ခဲ့တဲ့လေးနှစ်ကလုပ်ခဲ့သလို ဒုတိယအကောက်ခွန်တွေကို ကောက်ခံဖို့ အခွင့်အရေးရှိပါတယ်” ဟုဆိုသည်။

ထရမ့်က အမေရိကန်နှင့် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံမှ တာဝန်ရှိသူများသည် “ ပြောဆိုဆွေးနွေးနေကြသည်” ဟုထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်သမ္မတ မဆွတ်ပီဇက်ရှကန်က တနင်္ဂနွေနေ့တွင် “ ကျွန်တော်တို့ စကားပြောဆိုမှုကို ရှောင်ဖယ်မနေပါဘူး၊ ကတိကဝတ်ဖောက်ဖျက်မှုတွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့အတွက် ပြဿနာတွေဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တာပါ” ဟု Associated Press ၏အဆိုအရ ပြောကြားခဲ့သည်။ “ သူတို့အနေနဲ့ ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်နိုင်တယ်ဆိုတာ သက်သေပြရပါမယ်” ဟု သူကထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အိမ်ဖြူတော်က အီရန်၏ဆွေးနွေးပွဲများကို ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခြင်းမရှိကြောင်း AP ကဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ပီဇက်ရှကန်က ထရမ့်အစိုးရနှင့်သွယ်ဝိုက်ညှိနှိုင်းမှုများသည် ဖြစ်နိုင်သေးသည်ဟု အီရန်၏ တုံ့ပြန်မှုတွင် မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

အီရန်အစိုးရ၏ ပုံမှန်ကစားကွက်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခြင်း၏ ထင်ရှားသော သက်ရောက်မှုအရ အမေရိကန်နှင့် တီဟီရန်အုပ်စိုးသူများအကြား ပွင့်လင်းမြင်သာမှုမရှိသော သွယ်ဝိုက်ဆွေးနွေးမှုများသည် ထရမ့်သည် အီရန်၏ ကြီးမားသော နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းရန် စစ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မှုများကို ခွင့်ပြုမည်လားဟူသော မေးခွန်းများကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ 

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အီရန်သည် အစ္စရေးကို ကြီးမားသော ဒုံးကျည်နှင့် ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုနှစ်ကြိမ်ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထရမ့်သည် အီရန်၏နျူကလီးယားလက်နက်ကိရိယာကိုလည်း ကူညီနိုင်သည်။ 

ဒီမိုကရက်တစ်နှင့် ရီပတ်ဘလီကန်အစိုးရများ၏အဆိုအရ ကမ္ဘာ့အဆိုးဆုံး အကြမ်းဖက်မှုကို အားပေးနေသောနိုင်ငံဖြစ်သည့် အမေရိကန်နှင့် သွယ်ဝိုက်ဆွေးနွေးမှုများသည် အီရန်ကို နျူကလီးယားလက်နက်များ ရယူရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စွန့်လွှတ်ရန် မတွန်းအားပေးနိုင်ခဲ့ပါ။

United Against Nuclear Iran (UANI) ၏ မူဝါဒညွှန်ကြားရေးမှူး ဂျေဆင်ဘရော့ဒ်စကီက Digital သို့ အီရန်လူမျိုးများသည် “ သမ္မတထရမ့်အား အီရန်၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို တိုက်ခိုက်ရန် အကြောင်းပြချက်မပေးလိုကြပါ။ အမျိုးမျိုးသောကြားခံများမှတစ်ဆင့် သွယ်ဝိုက်ပြီး လူသိရှင်ကြားမဟုတ်သော တုံ့ပြန်မှုများရှိနိုင်သည်။ အီရန်အရာရှိအချို့က အီရန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သမ္မတထရမ့်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအဖွဲ့တွင် အက်ကွဲကြောင်းတစ်ခုကို မြင်သည်ဟု ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်၏ ခေါင်းဆောင်ထံသို့ပေးပို့သောစာသည် စိန်ခေါ်မှုများအပြင် အခွင့်အလမ်းများကိုလည်း ပေးသည်ဟု အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၏ မကြာသေးမီရက်များအတွင်း မှတ်ချက်ပေးခြင်းသည် ဤအချက်ကို ရှင်းပြနိုင်သည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

ဘရော့ဒ်စကီက “ ဤအီရန်အရာရှိများသည် သမ္မတထရမ့်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကဲ့သို့ အတွေ့အကြုံရှိသော လက်များကို ကျော်ဖြတ်လိုကြပြီး သမ္မတထရမ့်၏ အီရန်နှင့်ပတ်သက်သော ရေရှည်ရပ်တည်ချက်နှင့်အညီ အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်တစ်ခုလုံးကို ဖျက်သိမ်းရန် တောင်းဆိုနေသူများဖြစ်ပြီး သမ္မတထရမ့်နှင့် နီးစပ်သူများကို မွေးထုတ်လိုကြသည်။ အီရန်နှင့်ပတ်သက်၍ အတွေ့အကြုံမရှိသူများ သို့မဟုတ် သူတို့၏ ဝင်ပေါက်များကို ပိုမိုလက်ခံနိုင်ဖွယ်ရှိသော ရိုးရာမဟုတ်သော ကွန်ဆာဗေးတစ်များအဖြစ် မှတ်ယူခံရသူများဖြစ်သည်။”

ထရမ့်က နျူကလီးယားဆွေးနွေးပွဲများအတွက် စားပွဲသို့ အစိုးရမလာပါက အီရန်အတွက် “ မကောင်းတဲ့အရာတွေ” ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။ “ ကျွန်တော့်ရဲ့ ဦးစားပေးအကြီးမားဆုံးကတော့ အီရန်နဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး အဆင်ပြေသွားဖို့ပါပဲ၊ ဒါပေမဲ့ အဆင်မပြေရင် အီရန်အတွက် မကောင်းတဲ့အရာတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်” လို့ သူကသောကြာနေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

အီရန်သည် ယူရေနီယမ်ကို ၆၀% အထိ ကြွယ်ဝပြည့်စုံအောင် လုပ်ဆောင်နေပြီး လက်နက်အဆင့် ၉၀% ထက် အနည်းငယ်သာ လျော့နည်းသည်။ ကျွမ်းကျင်သူများက ၎င်းသည် နျူကလီးယားလက်နက်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ရန် နောက်ဆုံးအဆင့်များ လုပ်ဆောင်ပါက ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်း နျူကလီးယားလက်နက်ရနိုင်သည်ဟုဆိုသည်။ Digital က မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် အီရန်အစိုးရသည် U.N. အနုမြူအေဂျင်စီ၏ အစီရင်ခံစာအရ နျူကလီးယားလက်နက်အမြောက်အမြားကို ကြွယ်ဝပြည့်စုံအောင် လုပ်ဆောင်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

အီရန်အပေါ် အီရန်-အမေရိကန် ကျွမ်းကျင်သူ အလီရေဇာနေဒါက Digital သို့ “ ခါမေနီက ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုကို စိတ်မဝင်စားကြောင်း အချက်ပြနေနိုင်ပေမယ့် သူ့အစိုးရက စီးပွားရေးသက်သာခွင့်ကို အသည်းအသန်လိုအပ်နေပါတယ်။ မဟုတ်ရင် သူ့ကိုဆန့်ကျင်တဲ့ လူကြိုက်များတဲ့ အုံကြွမှုတစ်ခု ထပ်စနိုင်ပါတယ်။ ခါမေနီမှာ ဘာမှမရှိဘူး” လို့ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်လူမျိုးတွေကြားမှာ အသက် ၈၅ နှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ခါမေနီရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုကို မကျေနပ်မှုတွေ ပြန့်နှံ့နေပါတယ်။

ခါမေနီထံ စာတစ်စောင်ပို့ပြီးကတည်းက အီရန်က အရှိန်မြှင့်တင်နေပါတယ်။ အီရန်သည် ၎င်း၏မြေအောက် “ ဒုံးကျည်မြို့” ၏ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။

ထရမ့်က FOX Business သို့ “ ကျွန်တော်က သဘောတူညီချက်တစ်ခုကို ညှိနှိုင်းချင်ပါတယ်” လို့လည်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

သူက “ အားလုံးက ကျွန်တော့်ကို သဘောတူတယ်လို့ မသေချာပေမယ့် စစ်ရေးအရ အနိုင်ရသလို ကောင်းမွန်တဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အချိန်က အခုဖြစ်နေပါပြီ၊ အချိန်က နီးကပ်လာနေပါပြီ။

“ တစ်နည်းမဟုတ်တစ်နည်း တစ်ခုခုဖြစ်လာတော့မှာပါ။ အီရန်က ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ စစ်ရေးအရ ဝင်တိုက်ရမယ်ဆိုရင် သူတို့အတွက် ကြောက်စရာကောင်းတဲ့အရာဖြစ်လာမှာမို့လို့ စာရေးပြီး ပြောထားပါတယ်” လို့သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

ဘရော့ဒ်စကီက “ ဆိုလိုတာက အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံက ယခင် ၂၀၁၅ သဘောတူညီချက်မှ အနည်းငယ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ JCPOA-လို သဘောတူညီချက်ကို ကမ်းလှမ်းနိုင်ပါတယ်။ အီရန်မီဒီယာက အဲဒီလို စီစဉ်မှုမျိုးကို ဖောင်းပွအောင် လုပ်နေပါတယ်” လို့ပြောပါတယ်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ထရမ့်သည် Joint Comprehensive Plan of Action သဘောတူညီချက်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး အကြောင်းပြချက်မှာ သဘောတူညီချက်သည် အီရန်နျူကလီးယားလက်နက်များ တည်ဆောက်မည်မဟုတ်ကြောင်း သေချာစေရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး တီဟီရန်၏ ဒုံးကျည်အစီအစဉ်နှင့် အစ္စလာမ္မစ်အကြမ်းဖက်မှုကို ကမကထပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်သည့် ကန့်သတ်ချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ထားခြင်းမရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

ဘရော့ဒ်စကီက “ ဤအီရန်အရာရှိများသည် ထရမ့်အစိုးရကို ဤအစီအစဉ်ထဲသို့ သွေးဆောင်နိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြပြီး ထို့နောက် သမ္မတထရမ့်က မှော်တန်ဆာပလာကို ဝှေ့ယမ်းကာ ဒီမိုကရက်များနှင့်အတူ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီတစ်ခုလုံးကို ထောက်ခံရန် ဆွဲဆောင်နိုင်ကာ ၂၀၁၅ ခုနှစ် JCPOA ထက် နိုင်ငံရေးအရ ပိုမိုကြာရှည်ခံအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ဒါတွေအားလုံးက သမ္မတထရမ့်ရဲ့ JCPOA မူဘောင်ကို ပယ်ချတဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ် ခိုင်မာတဲ့ မှတ်တမ်းတွေရှိနေပေမယ့်ပါ။ ဒါက တီဟီရန်မှာ စိတ်ပျက်အားငယ်မှုနဲ့ နောက်ထပ်ပျက်ကွက်တဲ့ သံတမန်ရေးလှည့်ကွက်နဲ့ အချိန်ဆွဲလိုတဲ့ဆန္ဒကို ထင်ဟပ်စေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အီရန်တွေက ကစားမယ့် (အခုကစားနေပြီဖြစ်တဲ့) ဂိမ်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မျက်စိဖွင့်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်” လို့ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေးဒါရိုက်တာ တူလ်စီဂါဘတ်က အင်္ဂါနေ့တွင် ဆီးနိတ်ထောက်လှမ်းရေးကော်မတီရှေ့မှောက်တွင် ထောက်လှမ်းရေးအသိုင်းအဝိုင်းသည် “ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်တစ်ခုကို တည်ဆောက်နေခြင်းမဟုတ်ကြောင်းနှင့် ခါမေနီသည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့သော နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို ခွင့်ပြုထားခြင်းမရှိကြောင်း ဆက်လက်အကဲဖြတ်နေသည်” ဟုသက်သေခံခဲ့ပြီး အီရန်သည် ယူရေနီယမ်သိုလှောင်မှုကို တိုးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း သူကမှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

၂၀၀၃ ခုနှစ်ကတည်းက အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနဲ့ Digital က ဥရောပထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီတွေက အီရန်ဟာ အနုမြူလက်နက်တစ်ခုကို စမ်းသပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ယခင်ကဖော်ပြခဲ့ပြီး ၎င်းရဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်အတွက် တရားမဝင်နည်းပညာကို ရှာဖွေခဲ့ပါတယ်။ 

ထင်ရှားတဲ့ ရူပဗေဒပညာရှင်နှင့် နျူကလီးယားအထူးကု ဒေးဗစ်အယ်လ်ဘရိုက်ကဲ့သို့ ပြန့်ပွားမှုတိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများက Digital သို့ ဥရောပထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် Digital နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အီရန်၏တိုးတက်မှုကို အကဲဖြတ်ရန်အတွက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖျက်ဆီးနိုင်သောအင်အားသုံးလက်နက်များ တည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ခေတ်မီအဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို အသုံးပြုသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Digital က အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီသို့ သတင်းထုတ်ပြန်ရန် စုံစမ်းမေးမြန်းမှုများ ပေးပို့ခဲ့သည်။

Digital ၏ မော်ဂန်ဖီးလစ်နှင့် Associated Press နှင့် Reuters တို့သည် ဤအစီရင်ခံစာတွင် ပါဝင်ကူညီခဲ့ကြသည်။