အီရန်၏ နျူကလီးယားစွမ်းရည်များ ချေမှုန်းခံရသော်လည်း အစိုးရ၏ ဗုံးရရှိလိုသောဆန္ဒ ဆက်လက်တည်ရှိနေနိုင်သည်။

(SeaPRwire) –   သမ္မတက ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က အမေရိကန်၏ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်၏မြေအောက်နျူကလီးယားစက်ရုံများ “ပျက်စီးသွားပြီ” ဟုကြေညာခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့၏တိုက်ခိုက်မှုများက “အီရန်ရှိ နျူကလီးယားနေရာများအားလုံးကို ကြီးမားသောပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်စေသည်” ဟုထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးအတွင်းဝန် Pete Hegseth က “ CIA မှယုံကြည်စိတ်ချရသောအသိဉာဏ်သည် အီရန်၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် မကြာသေးမီက ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဆိုးဆိုးရွားရွားပျက်စီးခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်” ဟုဆိုကာ ထိုသတင်းစကားကို ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးထောက်လှမ်းရေးသတင်းရင်းမြစ်များက Digital သို့ Natanz, Fordow နှင့် Esfahan တို့ကိုတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အီရန်၏လူသိများသော သန့်စင်မှုအခြေခံအဆောက်အအုံကို ပြင်းထန်ပြီး ပြန်လည်ပြုပြင်၍မရနိုင်သောပျက်စီးမှုကိုဖြစ်စေခဲ့ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ “သူတို့ရဲ့စွမ်းရည်ရဲ့အဓိကအချက်ကို ကျွန်တော်တို့ထိလိုက်တာပါ” ဟုအရာရှိတစ်ဦးကပြောကြားခဲ့သည်။ 

US လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများအပြီး အီရန်၏ FORDOW NUCLEAR COMPLEX တွင် လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေကြောင်း ဖော်ပြသည့် ဂြိုလ်တုမှ ရိုက်ကူးထားသောပုံရိပ်အသစ်များ

သို့သော် မစ်ရှင်၏ အောင်မြင်မှုများစွာရှိသော်လည်း အဘယ်အရာများ ကျန်ရှိနေသေးသနည်း – နောက်ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်သနည်းဟူသောမေးခွန်းများ ကျန်ရှိနေပါသေးသည်။ အီရန်၏ကြေငြာထားသောစက်ရုံများသည် အများအားဖြင့်ဖျက်ဆီးခံရသော်လည်း အစီအစဉ်၏လျှို့ဝှက်အစိတ်အပိုင်းများ ဆက်လက်တည်ရှိနိုင်ပြီး သန့်စင်ထားသောယူရေနီယမ်သိုလှောင်မှုများ ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ကြောင်းကိုလည်း သုံးသပ်သူများက သတိပေးပြောဆိုထားသည်။

International Atomic Energy Agency (IAEA) ညွှန်ကြားရေးမှူး Rafael Grossi က စနေနေ့တွင် “ အထူးသဖြင့် Fordow, Natanz, [နှင့်] Isfahan တို့တွင်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သောအရာများသည် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိနိုင်ပြီး ထိုနေရာများတွင် အီရန်သည် ယူရေနီယမ်အား ပြုပြင်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် သန့်စင်ခြင်းစသည့်လုပ်ငန်းများတွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုများရှိခဲ့သော်လည်း အရေးပါသောအတိုင်းအတာအထိ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်” ဟုဆိုသော်လည်း ခြိမ်းခြောက်မှုမှာဆက်လက်တည်ရှိနေသေးသည်။ 

နျူကလီးယားကျွမ်းကျင်သူများက အီရန်၏နျူကလီးယားတိုးတက်မှုကို သမိုင်းဝင်ထိခိုက်စေခဲ့သော်လည်း အစိုးရသည် နည်းပညာဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ၎င်း၏အစီအစဉ်ကိုအချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ကျန်ရှိနေသေးသောစွမ်းရည်များကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည်ဟုဆိုသည်။ အထူးသဖြင့် ၎င်းသည် အမှောင်ထဲသို့ဝင်ရန်ရွေးချယ်ပါကဖြစ်သည်။

Institute for Science and International Security (ISIS) ၏ အစီရင်ခံစာအရ အစ္စရေး၏ Operation Rising Lion သည် U.S. bunker-busting တိုက်ခိုက်မှုများနောက်တွင် “အီရန်၏ ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးစက်ဖြင့် သန့်စင်ခြင်းအစီအစဉ်ကို ထိရောက်စွာ ဖျက်ဆီးပစ်လိုက်သည်” ကိုတွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သို့သော် စာရေးဆရာများဖြစ်သည့် David Albright နှင့် Spencer Faragasso တို့က “ ၆၀%, ၂၀% နှင့် ၃-၅% သန့်စင်ထားသော ယူရေနီယမ်နှင့် စက်ရုံများမှထုတ်လုပ်ထားသော ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးစက်များကဲ့သို့သော အကြွင်းအကျန်များသည် အနာဂတ်တွင် လက်နက်အဆင့် ယူရေနီယမ်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အသုံးပြုနိုင်သောကြောင့် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် တည်ရှိနေသည်” ဟုသတိပေးခဲ့သည်။

Jewish Institute for National Security of America (JINSA) မှ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဒါရိုက်တာ Jonathan Ruhe က Digital နှင့်ပြုလုပ်သော အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ထိုစိုးရိမ်မှုကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

“အခု ခြိမ်းခြောက်မှုက အများကြီး လျော့နည်းသွားတာ သေချာပါတယ်” ဟု Ruhe ကဆိုသည်။ “ ဒါပေမယ့် အခုကစပြီး ရှာဖွေတွေ့ရှိဖို့ အများကြီးခက်ခဲလာပါလိမ့်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အီရန်က လျှို့ဝှက်ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်လို့ပါ။ ၆၀% ကနေ ၉၀% အထိ သန့်စင်ဖို့ နေရာ သို့မဟုတ် အချိန်အများကြီး မလိုအပ်ပါဘူး။ IAEA က အီရန်ဟာ လျှို့ဝှက်စွမ်းရည်အချို့ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်တယ်လို့ နှစ်ပေါင်းများစွာပြောခဲ့ပါတယ်။”

Ruhe က အစ္စရေးထောက်လှမ်းရေးက တိုက်ခိုက်မှုတွေမတိုင်ခင် ယူရေနီယမ်တွေကို ရွှေ့ပြောင်းဖို့ ကြိုးစားနေတာကို သတိပြုမိပုံရပေမယ့် “ ရှေ့ဆက်ပြီး စီမံကိန်းဆွဲတဲ့အခါ အီရန်ရဲ့ကျန်ရှိတဲ့စွမ်းဆောင်ရည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရပါမယ်။ အဲဒီစွမ်းဆောင်ရည်က လျော့နည်းသွားရင်တောင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရပါမယ်” လို့ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Modern War Institute မှ မြို့ပြစစ်ပွဲလေ့လာရေးဥက္ကဋ္ဌ John Spencer က အစီအစဉ်ကို လုံးဝဖျက်ဆီးမပစ်ခဲ့ဘူးလို့ ဝေဖန်သူတွေက ပိုကြီးတဲ့ပုံရိပ်ကို လွဲချော်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ အရာအားလုံးကို နောက်ဆုံးမှာ ပြန်တည်ဆောက်နိုင်မလား။ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစီအစဉ်ကို နှစ်ပေါင်းများစွာမဟုတ်ရင်တောင် ပြန်လှန်ပစ်လိုက်တာမှာ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါဘူး” လို့ Spencer က Digital ကိုပြောပါတယ်။ “ လူတွေက ယူရေနီယမ်ဘယ်နှစ်ပေါင် ပျောက်နေလဲဆိုတာကို အာရုံစိုက်နေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗုံးတစ်လုံးတည်ဆောက်ဖို့ ပစ္စည်းတွေထက် အများကြီးပိုလိုအပ်ပါတယ်။ ပြောင်းလဲခြင်း၊ သတ္တုဗေဒ၊ ပို့ဆောင်ရေးစနစ်တွေအားလုံးလိုအပ်ပြီး အဲဒါတွေကိုထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။”

ဟီဘရူးတက္ကသိုလ်မှ နျူကလီးယားပြန့်ပွားမှုပညာရှင်နှင့် Stanford တက္ကသိုလ်မှ ဧည့်ပါမောက္ခ Dr. Or Rabinowitz က မသိရသေးတာတွေ အများကြီးကျန်နေသေးတယ်လို့ မှတ်ချက်ချပါတယ်။

“၆၀% သန့်စင်ထားတဲ့ ယူရေနီယမ်ကို ဘာဖြစ်သွားလဲဆိုတာကို သေချာအတည်ပြုထားတဲ့ အဖြေမရှိသေးဘူး။ ဒါမှမဟုတ် ၂၀% သို့မဟုတ် ၃.၅% ရှိတဲ့ တခြားကုန်ကြမ်းတွေကိုလည်း မသိရသေးဘူး” လို့ Rabinowitz ကပြောပါတယ်။ “ အီရန်ဟာ ခေတ်မီတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးစက်တွေကို အသုံးပြုခွင့်ရမယ်ဆိုရင် လက်နက်အဆင့်အထိ ပြန်လည်သန့်စင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးစက်ဘယ်နှစ်လုံး ဘယ်လိုအခြေအနေနဲ့ ကျန်ရစ်ခဲ့လဲဆိုတာကို မသိရသေးပါဘူး။”

သူမက ကုန်ကြမ်းတွေကို ထိန်းသိမ်းထားရင်တောင် ယူရေနီယမ်ဓာတ်ငွေ့ကို ဗုံးအတွက် သတ္တုအဖြစ်ပြောင်းဖို့အတွက် အထူးပြုစက်ရုံတစ်ခု လိုအပ်ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ “ကျွန်တော်တို့သိထားသလောက်ဆိုရင် Isfahan မှာရှိတဲ့ ပြောင်းလဲရေးစက်ရုံကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါမရှိရင် အီရန်ဟာ အခက်အခဲကြီးတစ်ခုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မယ်” လို့ သူမကပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နျူကလီးယားလက်နက်နည်းပညာက မလွန်ဆန်နိုင်ဘူးလို့ သူမက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ “ ဒါက ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွေက သိပ္ပံပါ။ မြောက်ကိုရီးယားလုပ်နိုင်ရင် အီရန်ကလည်း နောက်ဆုံးမှာ လုပ်နိုင်ပါတယ်” လို့ သူမကဆိုပါတယ်။

ISIS ၏ အစီရင်ခံစာအရ ယူရေနီယမ်သတ္တုပြောင်းလဲရေးစက်ရုံများ၊ လောင်စာထုတ်လုပ်ရေးစင်တာများနှင့် IR-40 Arak လေးလံရေအဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖိုများအပါအဝင် အီရန်၏ အဓိကနျူကလီးယားနှင့် ဒုံးကျည်စက်ရုံများအားလုံးနီးပါးတွင် “ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများစွာ” ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများသည် မြေအောက်စခန်းများထဲသို့ နက်ရှိုင်းစွာ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်သွားကြောင်းကို ဖော်ပြသော မြင့်မားသောရုပ်ပုံပါဝင်သည့် ဂြိုလ်တုမှ ရိုက်ကူးထားသောပုံရိပ်များကို ကိုးကား၍ “Fordow site ကိုအသုံးမပြုနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်” ဟု အစီရင်ခံစာက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

Rabinowitz က ထောက်လှမ်းရေးရုပ်ပုံသည် လက်တွေ့တွင် တဖြည်းဖြည်းတိုးတက်ပြောင်းလဲနေဆဲဖြစ်ကြောင်း အလေးအနက်ပြောကြားခဲ့သည်။ “ အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်တွေဟာ တတ်နိုင်သမျှ တိကျမှန်ကန်တဲ့ ထောက်လှမ်းရေးပုံရိပ်ကို ရရှိနိုင်ဖို့ အလုပ်တွေကြိုးစားလုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်” လို့ သူမကပြောပါတယ်။ “ Mossad မှာ ကိုယ်ပိုင်သတင်းရင်းမြစ်တွေမရှိဘဲ အစ္စရေးတွေဟာ အီရန်တွေ ဘာတွေနားလည်လဲဆိုတာကို ရှာဖွေဖို့အတွက် အီရန်ပြည်တွင်းဆက်သွယ်ရေးကို စောင့်ကြည့်နေတယ်ဆိုတာကို ကျွန်မအာမခံနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ပိုသိလာလေလေ အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်တို့လည်း ပိုသိလာလေလေပါပဲ။”

အီရန်၏နျူကလီးယားရည်မှန်းချက်များကို အပြီးတိုင်ဖျက်ဆီးရန် တိုက်ခိုက်မှုများသည် လုံလောက်မှုရှိမရှိနှင့်ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် လေ့လာသုံးသပ်သူများက အချက်တစ်ချက်ကို သဘောတူညီကြသည်မှာ အီရန်သည် မည်သည့်အကျိုးဆက်မှမရှိဘဲ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ဟူသော ယူဆချက်သည် ပျောက်ကွယ်သွားပြီဖြစ်သည်။

သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုအတွင်း သောကြာနေ့တွင် Trump ကို အီရန်၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ပြန်လည်စတင်ပါက နောက်တဖန် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မလားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။ သူက သတင်းထောက်တွေကို “ သေချာတာပေါ့၊ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါဘူး” လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။

“ `