အီရန် အားနည်းလာမှုကြောင့် တရားမဝင် လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများကို ထိန်းချုပ်ရန် အီရတ်ကြိုးပမ်း “ `

အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အီရန်၏ อิทธิพล လျော့ကျလာသောကြောင့် အီရတ်သည် နိုင်ငံအတွင်းရှိ တီဟီရန်ထောက်ခံသော စွန့်စွန့် extremist တပ်ဖွဲ့များကို ထိန်းချုပ်ရန် လိုလားလျက်ရှိသည်။ အီရန်ထောက်ခံသော အီရတ်အစ္စလာမ္မစ် ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့ (IRI) အတွင်းရှိ တပ်ဖွဲ့များအပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် လက်နက်ချကာ နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များတွင် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် သို့မဟုတ် နိုင်ငံတော်အသိအမှတ်ပြု လူထုအရေးတော်ပုံ တပ်ဖွဲ့များ (PMF) တွင် ပူးပေါင်းရန် လိုလားလျက်ရှိသည်။

အီရတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Fuad Hussein က gần đây Reuters သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားရာတွင် အီရတ်နိုင်ငံအတွင်း လည်ပတ်နေသော နိုင်ငံတော်ထိန်းချုပ်မှုမရှိသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် လက်မခံနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များစွာ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများစွာက ဆွေးနွေးမှုများ စတင်ခဲ့ပြီး ကျွန်တော်တို့က ဒီအဖွဲ့တွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို လက်နက်ချဖို့ သွေးဆောင်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ပြီးရင် အစိုးရရဲ့ တာဝန်ခံမှုအောက်က လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေမှာ ပါဝင်လာနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု Hussein က Reuters သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဒါ့အပြင် ဒေသတွင်းမှာလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ နဲ့ Gaza မှာ ပျက်စီးသွားတဲ့ Hamas နဲ့ Lebanon မှာ Hezbollah တို့က ကျန်ခဲ့တဲ့ လွှမ်းမိုးမှုအချင်းချင်း ကြောင့် အီရတ်က နောက်တစ်ခု ပြိုလဲသွားနိုင်တယ်လို့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

Foundation for the Defense of Democracies ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Jonathan Schanzer က Digital သို့ ပြောကြားရာတွင် Assad အစိုးရ ပြိုကျခြင်းသည် အီရတ်အစိုးရအနေဖြင့် အီရန်စစ်တပ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် လုပ်ဆောင်ရန် အကြောင်းရင်း ဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

“ အခုချိန်မှာ အီရတ်တွေက သူတို့က နောက်တစ်ယောက်ဖြစ်မလားလို့ တွေးနေကြပြီး လူတိုင်းက အီရန်ရဲ့ အဆိပ်သင့်တဲ့ လွှမ်းမိုးမှုနဲ့ ပျက်စီးစေတဲ့ သဘောသဘာဝကို ကြောက်နေကြတယ်” ဟု Schanzer က ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Hussein က Reuters သို့ အီရတ်သည် နောက်ထပ် ပြိုလဲသွားမည့် နိုင်ငံမဟုတ်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

IRI သည် အီရန်ထောက်ခံသော “ ခုခံရေးအချက်အချာ” အောက်ရှိ လက်နက်ကိုင် အစ္စလာမ်ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များဖြစ်သည်။ ဤအဖွဲ့များသည် အီရတ်အစိုးရအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန် အခက်ခဲဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် သုံးဦး သေဆုံးရခြင်းအတွက် တာဝန်ရှိသည်။ IRI သည် အီရန်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားပြီး အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှစ၍ အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များကို လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည်။

အီရတ်တွင် လူထုအရေးတော်ပုံတပ်ဖွဲ့များ (PMF) လည်း လည်ပတ်နေသည်။ PMF သည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် အီရတ်ရှိ Shia ဘုန်းကြီး Grand Ayatollah Ali al-Sistani က အီရတ်လူမျိုးများအား ISIS ကို တိုက်ခိုက်ရန် ထကြွရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကာကွယ်ရေး ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီအရ တီဟီရန်က ISIS ကို တိုက်ခိုက်ရန် PMF သို့ IRGC အကြံပေးများ၊ လက်နက်များနှင့် စစ်ရေးထောက်ပံ့မှုများ ပေးပို့ခဲ့သည်။ 

PMF သည် အီရတ်နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ တရားဝင်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားပြီး ၀န်ကြီးချုပ်ထံသို့ တိုက်ရိုက် တာဝန်ခံသည်။

“ လက်ရှိဆွေးနွေးမှုများသည် အစ္စလာမ်ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များဟု ခေါ်ဆိုသော အဖွဲ့များကို မည်သို့ထိရောက်စွာ စီမံခန့်ခွဲမည်ကို လှည့်စားနေကြပြီး အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှစ၍ အီရတ်အစ္စလာမ်ခုခံရေးအဖြစ် လက်နက်ကိုင် လုပ်ဆောင်မှုများ ပြုလုပ်နေခြင်းကြောင့် သတင်းမီဒီယာတွင် ထင်ရှားလာခဲ့သည်” ဟု King’s College London တွင် PMF ကို လေ့လာသူ Inna Rudolf က Digital သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Rudolf က ဤခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များစွာသည် နိုင်ငံတော်အသိအမှတ်ပြု PMF ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့အောက်တွင် တပ်များကို စာရင်းသွင်းထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

“ ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူများအတွက် မေးခွန်းမှာ ဤအချက်များကို မည်သို့ ပယ်ဖျက်မည်နှင့် PMF နှင့် အီရတ်နိုင်ငံတော် နှစ်ခုစလုံးကို ကာလမသင့်တော်သော နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုသို့ ဆွဲခေါ်ခြင်း၏ အန္တရာယ်ကို မည်သို့လျှော့ချမည်ဆိုသည် ဖြစ်သည်” ဟု Rudolf က ပြောကြားခဲ့သည်။

Rudolf က အီရန်၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် သိသိသာသာ လျော့နည်းသွားသော်လည်း အစ္စရေးသည် အီရတ်အတွင်းရှိ အီရန်အဖွဲ့များကို တုံ့ပြန်နိုင်သည်ဟု ဆိုသော သတင်းများကြောင့် ဖိအားတိုးလာကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။ 

ဒေသ၏ လေ့လာသူများစွာက အချိန်ဤအချိန်တွင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို ထိန်းချုပ်ရန် အီရတ်၏ ကြိုးပမ်းမှုသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အီရန်၏ နေရာ လျော့နည်းလာခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

“ လူထုအရေးတော်ပုံတပ်ဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်သော လုံခြုံရေး ကဏ္ဍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု အဓိက ပြုလုပ်နေခြင်းသည် နိုင်ငံတွင်းရှိ အီရန်၏ လွှမ်းမိုးမှု လျော့နည်းလာခြင်းနှင့် ပိုမိုလျှော့ချသော တပ်ဖွဲ့များအပြင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဤအခွင့်အရေးကို သိမ်းယူကာ လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်ပေါ်စေရန် လိုအပ်ချက်ဖြစ်သည်” ဟု New Lines Institute ၏ လွှမ်းမိုးမှုအချင်းချင်း စီမံကိန်း ကြီးမှူး ကြီးမြတ်သူ ခေါင်းဆောင် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသူ Caroline Rose က Digital သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရတ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲများကို ယခုနွေဦးတွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားပြီး ၀န်ကြီးချုပ် Sudani သည် အမေရိကန်နှင့် နှစ်နိုင်ငံ လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လက်ခံနိုင်သော ပုံစံတစ်ခုကို ညှိနှိုင်းနေပြီး နိုင်ငံအတွင်းရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ၏ สถานะ ပါဝင်သည်။ အမေရိကန်သည် ISIS တိုက်ဖျက်ရေး Operation Inherent Resolve လုပ်ငန်းစဉ်တွင် အီရတ်တွင် တပ်သား ၂,၅၀၀ ခန့် တပ်စွဲထားသည်။

ဒေသလေ့လာသူများက အီရတ်သည် ၀န်ကြီးချုပ်ကို တိုက်ခိုက်သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို ပြသနိုင်ခြင်းမရှိပါက အထူးသဖြင့် သမ္မတ Donald Trump လက်ထက်တွင် အမေရိကန်နှင့် လုံခြုံရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

“ `