ဥရုဂွေးနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း၊ သူပုန်သင်္ကေတနှင့် ဆေးခြောက်ပြုပြင်ပြောင်းလဲသူ Jose Mujica သည် အသက် ၈၉ နှစ်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။

(SeaPRwire) –   ဂျိုဆေး မူဂျီကာသည် တစ်ချိန်က ပြောက်ကျားတပ်သားဟောင်းဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သမ္မတဖြစ်လာသူဖြစ်သည်။ သူသည် ပျက်စီးနေသော VW Beetle ကားကို မောင်းနှင်ခဲ့ပြီး တောင်အမေရိကကို ကျော်လွန်၍ ကျော်ကြားခဲ့သော တိုးတက်သော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အသက် ၈၉ နှစ်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။

ဥရုဂွေးလူမျိုးများစွာက “ ပေပေ” ဟု ချစ်စနိုးခေါ်ကြသော ရိုးရိုးသားသားပြောတတ်သည့် မူဂျီကာသည် သူ၏အစွန်းရောက်သော အတိတ်သည် ပြီးဆုံးသွားပြီဟု မဲဆန္ဒရှင်များကို ယုံကြည်အောင် ဆွဲဆောင်နိုင်ပြီးနောက် ၂၀၁၀ မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ လယ်ယာစိုက်ပျိုးသည့်နိုင်ငံငယ်လေး၏ လက်ဝဲအစိုးရကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

“ ကျွန်ုပ်တို့၏ ရဲဘော် ပေပေ မူဂျီကာ ကွယ်လွန်သွားကြောင်းကို ဝမ်းနည်းစွာ ကြေညာအပ်ပါသည်။” ဟု သမ္မတ ယာမန်ဒူ အော်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ သင်ပေးခဲ့သမျှနှင့် သင်၏ပြည်သူများအပေါ် သင်၏နက်ရှိုင်းသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာအတွက် ကျေးဇူးတင်ပါသည်။”

သမ္မတအနေဖြင့် မူဂျီကာသည် လူ့အခွင့်အရေးနှင့်ပတ်သက်သော ကိစ္စရပ်များတွင် ရှေ့ဆောင်လမ်းပြဖြစ်သည့် လစ်ဘရယ်အမြင်ကို လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သည်။ သူသည် လိင်တူချင်း လက်ထပ်ခွင့်နှင့် ကိုယ်ဝန်အစောပိုင်း ဖျက်ချခွင့်ကို ခွင့်ပြုသည့် ဥပဒေကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး မာရီဂျူအာနာ ရောင်းချခြင်းကို တရားဝင်ခွင့်ပြုရန် အဆိုပြုချက်ကို ထောက်ခံခဲ့သည်။ လိင်တူချင်း လက်ထပ်ခွင့်နှင့် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခွင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ကက်သလစ်ဘာသာဝင်များသော လက်တင်အမေရိကအတွက် ကြီးမားသောပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပြီး မာရီဂျူအာနာနှင့်ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ထိုအချိန်က ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် မကြုံစဖူးနီးပါး ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဘရာဇီး၊ ချီလီရှိ လက်ဝဲသမ္မတများအပါအဝင် ဒေသတွင်းခေါင်းဆောင်များသည် မူဂျီကာ ကွယ်လွန်ခြင်းအတွက် ဝမ်းနည်းကြပြီး သူ၏ပုံသက်သေကို ချီးကျူးခဲ့ကြသည်။

“ သူသည် အခြားသူအနည်းငယ်ကဲ့သို့ပင် ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ခဲ့သည်။ လူမှုရေးတရားမျှတမှုနှင့် မညီမျှမှုအားလုံးကို အဆုံးသတ်ရန် သူသည် ဘယ်သောအခါမှ မရပ်တန့်ခဲ့ပါ” ဟု ဘရာဇီးသမ္မတ လူးဝစ် အင်နာစီယို လူလာ ဒါ ဆေးလ်ဗားက ပြောကြားခဲ့သည်။ မူဂျီကာ၏ “ ကြီးမြတ်မှုသည် ဥရုဂွေးနယ်နိမိတ်များနှင့် သူ၏ သမ္မတသက်တမ်းကို ကျော်လွန်သွားခဲ့သည်” ဟု သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သူ၏ သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း မူဂျီကာသည် သမ္မတအိမ်တော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး မြို့တော် မွန်တီဗီဒီယို၏ ဆင်ခြေဖုံးတွင်ရှိသော ပန်းခြံငယ်တစ်ခုကို ထားရှိသည့် သူ၏ရိုးရှင်းသော အိမ်တွင်သာ နေထိုင်ခဲ့သည်။

ပုံမှန်ဝတ်စုံနှင့် လည်စည်းကို ရှောင်ရှားပြီး သူသည် သူ၏ Beetle ကားကို မောင်းနှင်ကာ ရုံးဝန်ထမ်းများ နေ့လည်စာစားသည့် မြို့လယ်စားသောက်ဆိုင်များတွင် စားနေသည်ကို တွေ့ရလေ့ရှိသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလတွင် Reuters သတင်းဌာနနှင့် မူဂျီကာသည် ဇနီးဖြစ်သူ ဆီးနိတ်တာဟောင်း လူးစီယာ တိုပိုလန်စကီနှင့်အတူ နေထိုင်သည့် သွပ်မိုးအိမ်တွင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ရာ သူသည် Beetle ကားအဟောင်းကို သိမ်းထားဆဲဖြစ်ပြီး ယခုထိ “ အံ့မခန်း” အခြေအနေတွင် ရှိနေသေးကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ကားထက် ထွန်စက်ပေါ်တွင် စီးရသည်ကို ပိုနှစ်သက်ကြောင်း၊ ထွန်စက်သည် ကားထက် “ ပိုပျော်စရာကောင်းပြီး” “ စဉ်းစားရန်အချိန်ရသည့်” နေရာဖြစ်ကြောင်း သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ဝေဖန်သူများက မူဂျီကာ၏ ရိုးရာဓလေ့များကို ချိုးဖောက်သည့်အပေါ် မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြပြီး သူ၏ပွင့်လင်းပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ရိုင်းပျသော ပြောဆိုမှုများသည် ပြိုင်ဘက်များနှင့် နိုင်ငံရေးမဟာမိတ်များ၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့် သူ့ကိုယ်သူ ရှင်းပြရန် အခက်တွေ့စေခဲ့သည်။

သို့သော် သူ၏ရိုးရှင်းသောပုံစံနှင့် တိုးတက်သော အတွေးအမြင်များသည် ဥရုဂွေးလူမျိုးများစွာကို သူ့အား ချစ်ခင်စေခဲ့သည်။

မူဂျီကာက ၂၀၂၄ ခုနှစ် အင်တာဗျူးတွင် “ ပြဿနာက ကမ္ဘာကို အသက်ကြီးသူတွေက အုပ်ချုပ်နေတာ၊ သူတို့ ငယ်ငယ်တုန်းက ဘယ်လိုလဲဆိုတာ မေ့သွားကြတာပဲ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

မူဂျီကာကိုယ်တိုင်ပင် သမ္မတဖြစ်ချိန်တွင် အသက် ၇၄ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၆၀ နှင့် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်များအတွင်းက တူပါမာရို ပြောက်ကျားအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည့် သူ၏အသက်အရွယ်နှင့် အတိတ်ကို စိုးရိမ်သော မဲဆန္ဒရှင်အချို့ရှိသော်လည်း မဲ ၅၂% ဖြင့် ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသည်။

လူးစီယာ တိုပိုလန်စကီသည် တူပါမာရိုခေတ်ကတည်းက မူဂျီကာ၏ရေရှည်လက်တွဲဖော်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့စုံတွဲသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၇-၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ရာထူးမှထွက်ပြီးနောက် ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံရေးတွင် တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့ကြပြီး လက်တင်အမေရိကသမ္မတများ၏ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားများကို ပုံမှန်တက်ရောက်ကာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လတွင် ရာထူးရယူခဲ့သော အော်စီအပါအဝင် ဥရုဂွေးရှိ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအတွက် အရေးပါသောအကူအညီများပေးခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ လယ်ယာမြေငယ်ပေါ်တွင် ပန်းများစိုက်ပျိုးခြင်းကို ရပ်တန့်ခဲ့သော်လည်း တိုပိုလန်စကီသည် ရာသီအလိုက် အချဉ်တည်ထားသည့် ခရမ်းချဉ်သီးများအပါအဝင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ စိုက်ပျိုးခြင်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

အချုပ်ခန်းနောက်ကွယ်

ဂျိုဆေး မူဂျီကာ၏ မွေးစာရင်းတွင် ၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ထားသော်လည်း အမှန်တကယ်တွင် တစ်နှစ်စော၍ မွေးဖွားခဲ့ကြောင်း သူက ပြောကြားခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏ ငယ်ဘဝကို “ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော ဆင်းရဲမွဲတေမှု” ဟု တစ်ချိန်က ဖော်ပြခဲ့သည်။

မူဂျီကာ အသက် ၉ နှစ် သို့မဟုတ် ၁၀ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ဖခင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး သူသည် ငယ်စဉ်က မိခင်ဖြစ်သူအား ပန်းများစိုက်ပျိုးကာ ကြက်များနှင့် နွားအနည်းငယ်ကို ထိန်းသိမ်းသည့် လယ်ယာကို ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီခဲ့သည်။

မူဂျီကာ နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားလာချိန်တွင် ဥရုဂွေး၏ လက်ဝဲသည် အားနည်းပြီး ကွဲပြားနေသောကြောင့် သူသည် အလယ်အလတ်-ညာ အမျိုးသားပါတီ၏ တိုးတက်သော အဖွဲ့ခွဲတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေးဘဝကို စတင်ခဲ့သည်။

၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် သူသည် ဥရုဂွေး၏ ရှေးရိုးစွဲအစိုးရကို ဓားပြတိုက်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးလူပြန်ပေးဆွဲခြင်းနှင့် ဗုံးဖောက်ခွဲခြင်းများဖြင့် အားနည်းစေရန် ကြိုးပမ်းသည့် မာ့ခ်စ်ဝါဒီ တူပါမာရို ပြောက်ကျားလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

မူဂျီကာက သူသည် မည်သူ့ကိုမျှ မသတ်ခဲ့ဖူးသော်လည်း ရဲနှင့် စစ်သားများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများစွာတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး တစ်ကြိမ်တွင် ခြောက်ချက် ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းချိန်၌ တူပါမာရိုများအပေါ် ဥရုဂွေး၏လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက အသာစီးရခဲ့ပြီး လူ ၂၀၀ ခန့်ကို ပြန်ပေးဆွဲသတ်ဖြတ်ကာ ထောင်နှင့်ချီ၍ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခဲ့သည့် ၁၂ နှစ်တာ အာဏာရှင်စနစ်၏အစကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။

မူဂျီကာသည် နှစ်ပေါင်း ၁၅ နှစ်နီးပါး အချုပ်ခန်းများတွင် နေထိုင်ခဲ့ရပြီး အများစုမှာ တစ်ကိုယ်တော်အကျဉ်းကျခံခဲ့ရကာ ပုရွက်ဆိတ်များသာ အဖော်ဖြစ်သည့် မြင်းဇောင်းဟောင်းတစ်ခု၏အောက်ခြေတွင် လှဲလျောင်းနေခဲ့ရသည်။ သူသည် အနီးအနားရှိအိမ်တစ်ခုသို့ လှိုဏ်ခေါင်းတူးကာ နှစ်ကြိမ်တိတိ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ သူ၏ အသက် ၉၀ နီးကပ်လာချိန်တွင် အကြီးမားဆုံး “ အကျင့်ဆိုး” မှာ သူကိုယ်တိုင်နှင့် စကားပြောနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့ပြီး အထီးကျန်နေချိန်ကို ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။

လူဦးရေ ၃ သန်းခန့်ရှိသော လယ်ယာစိုက်ပျိုးသည့်နိုင်ငံတွင် ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထွန်းကားလာသောအခါ မူဂျီကာ လွတ်မြောက်လာပြီး နိုင်ငံရေးသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့ကာ လက်ဝဲတွင် ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။

သူသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ သူ့နောက်ဆက်ခံမည့် သမ္မတ တာဘာရေ ဗက်စ်ကွက်ဇ်၏ အလယ်အလတ်-လက်ဝဲ ညွန့်ပေါင်းအစိုးရတွင် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

မူဂျီကာ၏ ထောက်ခံမှုသည် လက်ဝဲတွင်ရှိသော်လည်း သူသည် အလယ်အလတ်-ညာအတွင်းရှိ ပြိုင်ဘက်များနှင့် ပွင့်လင်းသော ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အား သူ၏နေအိမ်တွင် ရိုးရာ ဘာဘီကျူးပွဲများသို့ ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။

သူက “ အရာရာကို သဘောတူညီရန် ကျွန်ုပ်တို့ ဟန်ဆောင်၍မရပါ။ ကျွန်ုပ်တို့နှစ်သက်သည့်အရာနှင့် မဟုတ်ဘဲ ရှိသည့်အရာနှင့် သဘောတူရမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

သူသည် မူးယစ်ဆေးဝါးများကို “ တင်းကျပ်သောနိုင်ငံတော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင်” တရားဝင်ခွင့်ပြုသင့်ပြီး စွဲလမ်းမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသင့်သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော် မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲမှုကို မကာကွယ်ပါ။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် (ပိတ်ပင်မှုကို) မကာကွယ်နိုင်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခု ကျွန်တော်တို့မှာ ပြဿနာနှစ်ခုရှိနေလို့ပါ။ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ မူးယစ်ဆေးစွဲခြင်းနဲ့ ပိုဆိုးတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်ခြင်းတို့ပါ” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။

အငြိမ်းစားယူပြီးနောက် သူသည် အကောင်းမြင်စိတ်အပြည့်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

ကင်ဆာရောဂါကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိပြီးနောက် “ ကျွန်တော် လူငယ်တွေအားလုံးကို ဘဝဟာ လှပပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ပင်ပန်းပြီး သင်လဲကျသွားလိမ့်မယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ အရေးကြီးတာက သင်လဲကျတိုင်း ပြန်စဖို့ပါပဲ။ ဒေါသရှိရင်လည်း မျှော်လင့်ချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲပစ်လိုက်ပါ” ။