ဒီအားလပ်ရက်ရာသီမှာ နိုင်ငံခြားဘာသာစကားတွေနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတတ်အောင် သင်ယူခြင်းအားဖြင့် ပျော်ရွှင်မှုတွေ ပြန့်ပွားစေနိုင်ပါတယ်။
သင်ရဲ့မိတ်ဆွေတစ်ယောက်ကို သူတို့ရဲ့မွေးရပ်မြေဘာသာစကားနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ဆုတောင်းပေးခြင်းအားဖြင့် ဒီအားလပ်ရက်ရာသီမှာ သူတို့ရဲ့အိမ်ကို တစိတ်တပိုင်း ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ အပြင်မှာ အားလပ်ရက်ကို ဖြတ်သန်းမယ်ဆိုရင် “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ကို ဒေသခံဘာသာစကားနဲ့ ပြောတတ်အောင် သင်ယူခြင်းအားဖြင့် အားလပ်ရက်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ပြန့်ပွားစေနိုင်ပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ ကွဲပြားခြားနားတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ကျင်းပကြပေမယ့် တူညီတဲ့နည်းနဲ့ မကျင်းပကြပါဘူး။ ဒီအခမ်းအနားကို ကျင်းပဖို့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုစီမှာ သူတို့ရဲ့ထူးခြားတဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေ ရှိပါတယ်။
ဘာသာစကားအမျိုးမျိုးနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ဘယ်လိုပြောရမယ်ဆိုတာနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ အားလပ်ရက်ရာသီကို ဘယ်လိုကျင်းပကြလဲဆိုတာ ဆက်လက်ဖတ်ရှုပါ။
“ ¡Feliz Navidad!” က စပိန်ဘာသာနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတဲ့ နည်းပါ။
ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး ဘာသာစကားတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ စပိန်ဘာသာနဲ့ ဒါဟာ ကျယ်ပြန့်စွာ လူသိများတဲ့ စကားစုတစ်ခုပါ။
စပိန်မပြောတတ်သူတွေကြားမှာလည်း ကျယ်ပြန့်စွာ လူသိများပါတယ်။
စပိန်မှာ Lotería de Navidad လို့ခေါ်တဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းအများအပြားနဲ့ အားလပ်ရက်ရာသီကို ကျင်းပကြပါတယ်။
ဒီလော်တီရီဟာ ၁၈၁၂ ခုနှစ်ကတည်းက ရှိခဲ့တာပါ။ သမိုင်းဝင်လော်တီရီအတွက် သူတို့ရဲ့ အခွင့်အလမ်းကို တိုးမြှင့်ဖို့ လူတွေက ပိုက်ဆံတွေ ပေါင်းထည့်ပြီး လက်မှတ်ဝယ်ကြပါတယ်။
နှစ်စဉ် ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့မှာ အနိုင်ရ နံပါတ်တွေကို ကျောင်းသားတွေက တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှုမှာ သီဆိုကြပါတယ်။
Nochebuena က မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ အတူ ကြီးမားတဲ့ ညစာစားပွဲ ဖြစ်ပြီး စပိန်မှာ ကျယ်ပြန့်စွာ လိုက်နာကြတဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတစ်ခုပါ။
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ စပိန်မှာ ကလေးတွေဟာ ဆန်တာကလောက်စ်ဆီက လက်ဆောင်တွေကို မျှော်လင့်နေတာမဟုတ်ဘဲ Los Reyes Magos (သုံးပွင့်ဆိုင်) ဆီက ချိုချဉ်လက်ဆောင်တွေကို ရရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ကြပါတယ်။
ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်ညမှာ Los Reyes Magos က ကလေးတွေကို ချိုချဉ်လက်ဆောင်တွေ ပေးတဲ့ ပွဲလမ်းတွေ ကျင်းပကြပါတယ်။
ပေါ်တူဂီဘာသာမှာ “ Feliz Natal!” က “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတဲ့ နည်းပါ။
ပေါ်တူဂီမှာ ခရစ္စမတ်နေ့ထက် ခရစ္စမတ် ည က ပွဲလမ်းတွေ အများစု ကျင်းပတဲ့နေ့ပါ။
ခရစ္စမတ် ညမှာ ချစ်ခင်ရတဲ့သူတွေဟာ bacalhau လို့ခေါ်တဲ့ ဆားငန် cod နဲ့ အဓိက ပါဝင်တဲ့ ညစာကြီးစားပြီး တွေ့ဆုံကြပါတယ်။
ခရစ္စမတ် ညမှာလည်း မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေက လက်ဆောင်တွေ လဲလှယ်ကြပါတယ်။
ထို့အပြင် ကက်သလစ် ဘာသာဝင်တွေဟာ ခရစ္စမတ် ညမှာ Missa do Galo လို့ခေါ်တဲ့ သန်းခေါင်အချိန် ဘုရားရှိခိုးပွဲကို တက်ရောက်ကြပါတယ်။
သင်မှာ ပြင်သစ်မိတ်ဆွေရှိရင် “ Joyeux Noël!” လို့ပြောခြင်းအားဖြင့် “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” လို့ ဆိုလိုတာဖြစ်ပြီး ဒီအားလပ်ရက်ရာသီမှာ သင်အံ့အားသင့်စေနိုင်ပါတယ်။
အ্যাဒဗန့် ကာလင်ဒါတွေကို ကလေးတွေကို အားလပ်ရက်ရှေ့ ပေးကြပါတယ်။
ပြင်သစ်က ကလေးတွေဟာ ခရစ္စမတ် ညမှာ Père Noël” (ဖခင်ခရစ္စမတ်) ရောက်လာမှာကို စိတ်အားထက်သန်စွာ စောင့်မျှော်နေကြပါတယ်။
ခရစ္စမတ် ညမှာ ချစ်ခင်ရတဲ့သူတွေဟာ Le Réveillon လို့ခေါ်တဲ့ ကြီးမားတဲ့ စားပွဲကြီးစားဖို့ တွေ့ဆုံကြပါတယ်။
သန်းခေါင်အချိန် ဘုရားရှိခိုးပွဲဟာ ပြင်သစ်မှာ ကျယ်ပြန့်စွာ လိုက်နာကြတဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး Nativity scenes တွေလည်း ပေါများပါတယ်။
“ Buon Natale!” က အီတလီဘာသာနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတဲ့ နည်းပါ။
အားလပ်ရက်ရာသီတစ်လျှောက်မှာ အီတလီမှာ ချစ်ခင်ရတဲ့သူတွေအတွက် ထူးခြားတဲ့ လက်ဆောင်တွေ ဝယ်ဖို့ ခရစ္စမတ်ဈေးတွေ အများအပြား ဖွင့်လှစ်ထားပါတယ်။
သန်းခေါင်အချိန် ဘုရားရှိခိုးပွဲ အပါအဝင် ဘာသာရေး ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေ အများအပြား ကျင်းပကြပါတယ်။
အီတလီမှာ အားလပ်ရက်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့၊ Epiphany လို့ ခေါ်တဲ့ နှစ်သစ်ကူးအထိ တည်ရှိနေပါတယ်။
ဒီနေ့ညမှာ ကလေးတွေဟာ See Italy လို့ခေါ်တဲ့ website အရ La Befana ဆီက လက်ဆောင်တွေကို လက်ခံရရှိကြပါတယ်။ အီတလီဓလေ့ထုံးတမ်းအရ “ ကောင်းမွန်တဲ့ လျှို့ဝှက်သူ” ဟာ တုတ်တံပေါ်မှာ စီးနင်းပြီး Epiphany ရှေ့မှာ ကလေးတွေကို လက်ဆောင်တွေ ပေးပါတယ်။
အိုက်စလန်ဘာသာမှာ “ Gleðileg Jól!” က “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတဲ့ နည်းပါ။
သင်ဟာ ဆီးဖြူခရစ္စမတ်ကို ฝันတောင်းနေတယ်ဆိုရင် အိုက်စလန်မှာ ဖြတ်သန်းတဲ့ အားလပ်ရက်ဟာ သင်ရဲ့ဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းပေးမှာ သေချာပါတယ်။
အိုက်စလန်ဟာ ဆီးဖြူနေရုံသာမက ခရစ္စမတ်ရာသီမှာ တောက်ပတဲ့ ညကောင်းကင်ကို ပြသပြီး ထိုအချိန်မှာ မြောက်ဘက်ရောင်ခြည်တွေကို မကြာခဏ မြင်တွေ့ရပါတယ်။
အိုက်စလန်မှာ ခရစ္စမတ်ကို မိသားစု၊ စားစရာနဲ့ လက်ဆောင်ပေးခြင်းတွေနဲ့ ဖြတ်သန်းကြပါတယ်။
Guide to Iceland website အရ အိုက်စလန်မှာ အားလပ်ရက်ကို ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်ကနေ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်အထိ ၂၆ ရက်ကြာ ကျင်းပပါတယ်။
အိုက်စလန်မှာ Yule Lads လို့ ခေါ်တဲ့ ဆန်တာကလောက်စ် ၁၃ ယောက်ရှိပြီး ခရစ္စမတ်ရှေ့ ၁၃ ရက်အတွင်း ကလေးတွေကို လက်ဆောင်တွေ ပေးပါတယ်။
အိုက်စလန်ဟာ Reykjavík Excursions website အရ ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်မှာ Boxing Day ကိုလည်း သတ်မှတ်ထားပြီး “ ခရစ္စမတ်ရဲ့ ဒုတိယနေ့” လို့ ယူဆကြပါတယ်။
ဒီနေ့ဟာ ခရစ္စမတ်လို မတရားတဲ့နေ့မဟုတ်ပေမယ့် ခရစ္စမတ်နေ့မှာ မတွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေကို တွေ့ဆုံဖို့ အသုံးပြုတဲ့ အချိန်ပါ။
ဆွီဒင်နဲ့ နော်ဝေ နှစ်ခုစလုံးမှာ “ God Jul!” က “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” လို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။
ဆွီဒင် ပွဲတော်တွေရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းက Visit Sweden website အရ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်မှာ ကျင်းပတဲ့ ဆောင်းရာသီ solstice ကို သတ်မှတ်တဲ့ Saint Lucia’s Day ပါ။
ယဉ်ကျေးမှုအများအပြားလိုပဲ ခရစ္စမတ် ညက Julbord လို့ခေါ်တဲ့ buffet-style စားပွဲကြီး ပတ်ပတ်လည်မှာ အဓိက အခမ်းအနား ဖြစ်ပါတယ်။
ဆွီဒင်မှာ Santa သို့မဟုတ် Jultomten က ကလေးတွေအိပ်ပျော်နေချိန်မှာ မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လက်ဆောင်တွေ ပေးတဲ့အတွက် ကလေးတွေအတွက် လျှို့ဝှက်မှု နည်းပါတယ်။
ဆွီဒင်နဲ့ ဆင်တူတဲ့ နော်ဝေရဲ့ ခရစ္စမတ် ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေမှာ Oslo.com အရ ခရစ္စမတ် ည ညစာ စားပွဲပါဝင်ပြီး ribbe, ၀က်သား သို့မဟုတ် ၀က်သား ဗိုက်ကို မကြာခဏ ပြုလုပ်ကြပါတယ်။
กรีก ဘာသာမှာ “ Καλά Χριστούγεννα! (Kalá Christoúgenna!)” က “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” လို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။
Greek Reporter အရ သင်္ဘောတွေကို တန်ဆာဆင်ခြင်း အပါအဝင် ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေ အများအပြား ရှိပေမယ့် သစ်ပင်တွေကို တန်ဆာဆင်ခြင်းဟာ အိမ်အများစုမှာ လက်ခံထားတဲ့ ဓလေ့တစ်ခု ဖြစ်လာပါပြီ။
กรีก မှာ ကလေးတွေ အများအပြားဟာ အားလပ်ရက်ရာသီမှာ သီချင်းဆိုခြင်းမှာ ပါဝင်ကြပါတယ်။
ထို့အပြင် The Simple Greek အရ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှာ St. Basil Day အထိ လက်ဆောင်တွေ လဲလှယ်တာ မဟုတ်ပေမယ့် မိသားစုတွေက ခရစ္စမတ်မှာ လက်ဆောင်တွေ ပေးတာလည်း မဆန်းပါဘူး။
“ Sretan Božić!” က ခရိုအေးရှားဘာသာနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” ပြောတဲ့ နည်းပါ။
ခရိုအေးရှားမှာ ခရစ္စမတ်ပွဲတော်တွေဟာ ဒီဇင်ဘာ ၂၅ ရက်ရှေ့ တစ်ပတ်ကျော်ကတည်းက စတင်ပါတယ်။
ခရိုအေးရှားမှာ ရာသီစတင်တဲ့အခါ Advent wreath ပြုလုပ်တာ ပုံမှန်ပါ။
ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်က ခရိုအေးရှားမှာ St. Nicholas’ Day ဖြစ်ပြီး St. Lucia’s Day က ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်မှာ လိုက်ပါတယ်။
ခရစ္စမတ် ညနဲ့ ခရစ္စမတ် နောက်မှာ ခရိုအေးရှားမှာရှိသူတွေဟာ ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်မှာ ကျင်းပတဲ့ St. Stephen’s Day လို့ခေါ်တဲ့ ချစ်ခင်ရတဲ့သူတွေနဲ့ ထပ်တွေ့ဆုံဖို့ နောက်ထပ်နေ့ရှိပါတယ်။
ပိုလန်ဘာသာမှာ “ Wesołych Świąt!” က “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” လို့ ဆိုလိုပါတယ်။
ပိုလန်မှာ Wigilia က ခရစ္စမတ် ည စားပွဲပါ။
မိသားစုတွေဟာ ပွဲတော်ရှေ့မှာ အများအားဖြင့် ကြာကြာအစာရှောင်ကြပါတယ်။
ထို့အပြင် ဒီပွဲတော်မှာ မိသားစုတွေဟာ opłatek လို့ခေါ်တဲ့ ပါးလွှာတဲ့ wafer ကို ခွဲဝေစားသုံးကြပါတယ်။
Carp က ပွဲတော်မှာ အဓိက ပါဝင်ပါတယ်။
“ Frohe Weihnachten!” က ဂျာမန်ဘာသာနဲ့ “ မယ်ရီကရစ်စမတ်” လို့ ဆိုလိုပါတယ်။
ဂျာမနီမှာ ဘာသာရေးနဲ့ မသက်ဆိုင်သူတွေတောင် ခရစ္စမတ်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ ကျင်းပကြပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ဂျာမန်တွေရဲ့ ၈၁% က ဒီအခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။
ဂျာမနီမှာ ခရစ္စမတ်သစ်ပင် စိုက်ပြီး လက်ဆောင်ပေးတာတွေဟာ ဓလေ့ထုံးတမ်းပါ။
ထို့အပြင် U.S. Army website အရ adventskranz သို့မဟုတ် Advent wreaths တွေဟာ ဂျာမနီမှာ ပုံမှန်ပါ။
ဒီ wreaths တွေမှာ အားလပ်ရက်ရှေ့ တနင်္ဂနွေ လေးပါးကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ တိုင်တွေ လေးတိုင် ပါဝင်ပါတယ်။
Advent calendars တွေဟာ ဂျာမနီမှာ လူကြိုက်များပြီး ကလေးတွေဟာ ခရစ္စမတ် ညအထိ နေ့ရက်တွေကို တွက်ချက်နိုင်ပါတယ်။
နောက်ထပ်နေ့တစ်နေ့က ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်ဖြစ်ပြီး Saint Nikolaus Day ပါ။
ဒီနေ့ညမှာ ကလေးတွေဟာ U.S. Army website အရ Saint Nikolaus ဆီက လက်ဆောင်တွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ သူတို့ရဲ့ ဖိနပ်တွေကို တံခါးဘေးမှာ ထားကြပါတယ်။
ဂျာမနီမှာ အားလပ်ရက်ရာသီအတွင်း လက်ဆောင်ပစ္စည်းနဲ့ ချိုချဉ်လက်ဆောင်တွေ ရောင်းချတဲ့ ဈေးသည်တွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ ခရစ္စမတ်ဈေးတွေ အများအပြား ရှိပါတယ်။