တူရကီနိုင်ငံက အမေရိကန်အား ထောက်ခံသော ဆီးရီးယားကုဒ်များကို တိုက်ထုတ်ရှင်းလင်းရန် ကြိုးပမ်း “ `

ယေရုရှလင် — သြစီးရီးယားရှိ ဣစလာမ်နိုင်ငံတော်နှင့် တိုက်ပွဲအကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနာရီပိုင်းအကြာတွင် တူရကီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ เป้าหมายမှာ အမေရိကန်နှင့်အတူ ISIS ကို အနိုင်ရရှိခဲ့သော ဆီးရီးယားကုရ်ဒ်တပ်ဖွဲ့၏ ዋናတိုက်ပွဲရှင်များကို ဖျက်သိမ်းရန်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခြင်းဖြင့် ၀ါရှင်တန်အား ထိတ်လန့်ဖွယ် သတင်းစကားပေးပို့ခဲ့သည်။

, နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Hakan Fidan သည် NTV တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှုတွင် “ YPG ကို ဖျက်သိမ်းခြင်းသည် [တူရကီ၏] ဗျူဟာမြောက် เป้าหมายဖြစ်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံ၏ကုရ်ဒ်များကို ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း သူက ထောက်ပြခဲ့သည်။

Fidan ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ မေးမြန်းရာတွင် နိုင်ငံတော်ဌာနသည် တူရကီတွင် Blinken နှင့် Fidan တွေ့ဆုံပြီးနောက် သောကြာနေ့တွင် စောစောပိုင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သော ထုတ်ပြန်ချက်များကို ကိုးကားခဲ့သည်။ 

ထိုထုတ်ပြန်ချက်တွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် “ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Blinken သည် ဆီးရီးယားရှိ ISIS ကို တိုက်ဖျက်ရေး ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အမေရိကန်-တူရကီ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ အရေးပါမှုကို အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အမေရိကန်သည် ဆီးရီးယားရှိ ဆီးရီးယားကုရ်ဒ်စစ်တပ်အဖွဲ့အစည်းနှင့် ကြာရှည်စွာ စစ်ရေးမဟာမိတ်အဖြစ် ရှိခဲ့သည်။ YPG သည် ဆီးရီးယားဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဖွဲ့များ (SDF) အဖြစ် လူသိများသော ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဖွဲ့အစည်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး ဆီးရီးယားရှိ ဣစလာမ်နိုင်ငံတော်ကို ဖြိုခွင်းရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။

တူရကီသမ္မတ Recep Tayyip Erdoğan သည် ဆီးရီးယားအာဏာရှင် Bashar Assad ၏ အုပ်ချုပ်မှု ပြိုကွဲခြင်းကို အခွင့်ကောင်းယူကာ အမေရိကန်အား ထောက်ခံသော ဆီးရီးယားကုရ်ဒ်များ ထိန်းချုပ်ထားသော နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် ဣစလာမ်နိုင်ငံတော် ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ရရှိထားသော အောင်မြင်မှုများကို ခြိမ်းခြောက်နေသည်။

Erdoğan ၏ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ SDF ကို ဖယ်ရှားရေး စစ်ပွဲသည် ဣစလာမ်နိုင်ငံတော် (ISIS) နှင့် တိုက်ပွဲတွင် အန္တရာယ်ရှိသော လုံခြုံရေးအခြေအနေကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်ဟု SDF ၏ တပ်မှူးချုပ် Gen. Mazloum Abdi က ပြောကြားခဲ့သည်။

သောကြာနေ့က သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် “ ကျွန်တော်တို့ဟာ တူရကီစစ်တပ်နဲ့ တူရကီက ထောက်ခံထားတဲ့ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ (SNA) က ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခံနေရတုန်းပါ။ တူရကီစစ်တပ်က တစ်နေ့ကို ဒရုန်း ၈၀ တိုက်ခိုက်တယ်။ လက်နက်ကြီးတွေ အထူးပစ်ခတ်တယ်။ ဒီအခြေအနေက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တရားမဲ့ တိုက်ခိုက်ရေး လုပ်ငန်းကို ပိုပြီး ပုံမှန်မလုပ်နိုင်အောင် ဖိအားပေးထားတယ်”  ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ 

SDF က ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ တပ်စခန်းတွေမှာ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဣစလာမ်နိုင်ငံတော် လူတွေဟာ တူရကီက ထောက်ခံထားတဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ SDF ကို တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လွတ်မြောက်သွားနိုင်ပါတယ်။ SDF ဟာ တူရကီက ထောက်ခံထားတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်ဖို့ ၎င်းတို့ရဲ့ စွမ်းအားနဲ့ ပစ္စည်းတွေ အများစုကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ရပါတယ်။ 

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် Digital သည် Erdoğan ၏ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်း ကျူးကျော်မှုကြောင့် လူအများအပြား လွတ်မြောက်လာနိုင်ကြောင်း သတင်းပို့ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် တူရကီထောက်ခံသော ဆီးရီးယားအမျိုးသားတပ်မတော် (SNA)၊ ဆီးရီးယားတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ (TSO) နှင့် SDF တို့အကြား တိုက်ပွဲရပ်စဲရေးကို ကြားဝင်ညှိနှိုင်းပေးခဲ့သည်။

အမေရိကန်တွင် ဆီးရီးယားအရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တပ်စွဲထားသော တပ်သား ၉၀၀ ခန့်ရှိပြီး ဆီးရီးယားကုရ်ဒ်များအပေါ် တူရကီ၏ တိုက်ခိုက်မှုသစ်များပြီးနောက် ဣစလာမ်နိုင်ငံတော် ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကို ကာကွယ်ရန် SDF နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြသည်။

Sen. Lindsey Graham, R-S.C. သည် X တွင် တူရကီများအား သတိပေးပြောကြားခဲ့ပြီး “ ယခင်က ကျွန်တော်ဟာ သမ္မတ Trump က ISIS ကို ဖျက်ဆီးဖို့ ကူညီခဲ့တဲ့ ကုရ်ဒ်တပ်ဖွဲ့တွေကို စစ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် တူရကီကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ဒဏ်ခတ်မှုတွေ ချမှတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို ပြည်တွင်းပြည်ပ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ပေါင်းပြီး ထပ်လုပ်ဖို့ ကျွန်တော် အသင့်ရှိပါတယ်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ဟာ သမ္မတ Trump လက်ထက်မှာ ISIS ကို ဖျက်ဆီးဖို့ ကူညီခဲ့တဲ့ ကုရ်ဒ်တပ်ဖွဲ့တွေကို တူရကီ ဒါမှမဟုတ် ဆီးရီးယားကို သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ လွတ်လပ်ရေးရှိ ဣစလာမ်အစွန်းရောက်တွေက ခြိမ်းခြောက်ခွင့် မပေးသင့်ပါဘူး။”

Digital သည် ၀ါရှင်တန်နှင့် တယ်အာဗီရှိ သံရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူများနှင့် နယူးယောက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂရုံးတို့အပါအဝင် တူရကီအရာရှိများစွာနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။

“ ကျွန်တော်တို့ဟာ တူရကီလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ PKK/YPG လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းက ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို တကြိမ်ထက်မက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်” ဟု တူရကီသံတမန်များက ယခင်က Digital သို့ ကုရ်ဒ်စစ်တပ်ဖွဲ့များဖြစ်သော PKK နှင့် YPG အကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ PKK သည် ကုရ်ဒ်လုပ်သားပါတီအတိုကောက်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်က လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ 

ဣသရေလနိုင်ငံရှိ Bar-Ilan တက္ကသိုလ်၏ သမိုင်းဌာနမှ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး တူရကီဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဆောင်သူ Efrat Aviv က Digital သို့ “ တူရကီ၏ ဆီးရီးယားတွင် လုပ်ဆောင်မှုများသည် အခြေအနေကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးစေပြီး ပြဿနာကို ပြည့်စုံစွာ ဖြေရှင်းရန် နိုင်ငံတကာကြိုးပမ်းမှုများကို ဟန့်တားသည်။ တူရကီတပ်များ ဒေသမှ ထွက်ခွာခြင်းနှင့် ကုရ်ဒ်များနှင့် ပဋိပက္ခများ ရပ်စဲခြင်းသည် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုကို တိုးတက်စေပြီး ISIS ခြိမ်းခြောက်မှုကို ပြီးဆုံးရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ကူညီနိုင်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ တူရကီ၏ ဆီးရီးယားတွင် စစ်ရေးလုပ်ဆောင်ချက်များသည် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုကို ခြိမ်းခြောက်ပြီး ISIS ခြိမ်းခြောက်မှုကို ပြီးဆုံးရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ထိခိုက်စေသည်။ တူရကီ၏ တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကုရ်ဒ်များကိုသာမက ဒေသတွင်း လူသားချင်းစာနာမှု အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေပြီး လူဦးရေ ပြောင်းရွှေ့မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

တူရကီမွေး နိုင်ငံရေး လေ့လာသူ Uzay Bulut က Digital သို့ “ Erdoğan ၏ ဆီးရီးယားတွင် တိုက်ခိုက်ရေး စိတ်ကူးများ မပြောင်းလဲပါ။ နယ်မြေသိမ်းပိုက်ခြင်းနှင့် လူဦးရေပြောင်းလဲမှုသည် ဆီးရီးယားတွင် တူရကီ၏ စီမံကိန်းအမြဲဖြစ်ခဲ့သည်။ ဆီးရီးယားအပေါ် တူရကီ၏ စစ်ရေး စစ်ပွဲများသည် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုမရှိခြင်းနှင့် လူနည်းစုများကို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်စက်ခြင်းမှလွဲ၍ အခြားဘာမျှ မဖြစ်ပေါ်စေပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ခရစ်ယာန်၊ ကုရ်ဒ်နှင့် ယာဇီဒီများအပေါ် ထပ်မံ ပြုကျင့်သော ပြစ်မှုများ၊ သတ်ဖြတ်မှုများ သို့မဟုတ် လူဦးရေ ပြောင်းရွှေ့မှုများကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ဒေသတွင်း ဂျီဟတ်များ ပျံ့နှံ့ခြင်းကို ရပ်တန့်ရန် Trump အစိုးရသည် ဆီးရီးယားရှိ ဘာသာရေးနှင့် လူမျိုးရေး လူနည်းစုများ၊ အထူးသဖြင့် ကာကွယ်ရန် ခက်ခဲသော ခရစ်ယာန်များကို ကာကွယ်ရန် သံတမန်ရေးအရ ပါဝင်သင့်သည်”  ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ 

ဆီးရီးယားရှိ ခရစ်ယာန်လူဦးရေသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းစစ်စတင်ခြင်းမပြုမီ ၁၀% မှ ၂.၅% အထိ လျော့ကျသွားနိုင်သည်။ ခရစ်ယာန်နှင့် အခြား လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေး လူနည်းစုများသည် လွတ်လပ်ရေးရှိ ဣစလာမ်အစွန်းရောက် Sunni လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ Hayat Tahrir al-Sham (HTS) နှင့် ၎င်း၏ အစွန်းရောက်မဟာမိတ်များထံမှ နှိပ်စက်ခြင်းကို ခံရသည်။ 

“ ဆီးရီးယားကုရ်ဒ်နှင့် ခရစ်ယာန်များအပေါ် ဆက်လက် တိုက်ခိုက်နေသော ဂျီဟတ်များသည် al Qaeda ၏ လက်အောက်ခံ HTS က ဦးဆောင်သည်” ဟု Bulut က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ HTS တပ်ဖွဲ့များကို တူရကီအစိုးရက ထောက်ခံပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှစ၍ Idlib ရှိ ဘာသာရေး လူနည်းစုအသိုင်းအဝိုင်းများကို ကြမ်းတမ်းစွာ နှိပ်စက်ပြီး နေရာရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။ HTS သည် ဆီးရီးယားတွင် ဣစလာမ်အုပ်ချုပ်မှု တည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်” ဟု ဆိုသည်။

Trump သမ္မတအဖွဲ့သည် Digital သတင်းမီဒီယာ၏ မေးမြန်းချက်များကို တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိပါ။

Digital က အမေရိကန်က တူရကီကို ဒဏ်ခတ်မှု ချမှတ်ဖို့ စဉ်းစားနေလား ဟု မေးမြန်းရာတွင် နိုင်ငံတော်ဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက “ အားလုံးအတွက် ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒဏ်ခတ်မှုတွေကို ကြိုတင်မပြောပါဘူး” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

သောကြာနေ့က ဒေသတွင်းခရီးစဉ်တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken သည် ၎င်း၏ တူရကီအမှုထမ်းနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နှစ်ဦးစလုံးသည် ဒေသတွင်း နောက်ဆုံးဖြစ်ပေါ်မှုများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ 

၎င်းတို့၏ တွေ့ဆုံပွဲ၏ အကြောင်းကြားချက်တွင် Blinken က “ ဆီးရီးယားရှိ လူအားလုံး၊ လူနည်းစုများအပါအဝင် လူအားလုံး၏ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်အခြေခံများကို လေးစားရန်နှင့် ဆီးရီးယားကို ကြောက်ရွံ့ဖွယ် လုပ်ရပ်များအတွက် အခြေခံအဖြစ် အသုံးမပြုရန် သရုပ်ဆောင်အားလုံးကို ထပ်မံတောင်းဆိုခဲ့သည်” ဟု တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။

“ `