ထရန့်က ရဲရင့်သည့် အဇာဘိုင်ဂျန်-အာမေးနီးယား သဘောတူစာချုပ်ဖြင့် အီရန်အစိုးရအား မဟာဗျူဟာမြောက် ထိုးနှက်ချက်ပေးခဲ့

(SeaPRwire) –   တောင်ပိုင်းကာကာဆပ်စ်ဒေသရှိ သမ္မတ၏ သဘောတူညီချက်အသစ်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာမြင့်ခဲ့သော ပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး အီရန်၏ မြောက်ပိုင်းနယ်စပ်တွင် ဝါရှင်တန်အား ရှားပါးသော မဟာဗျူဟာမြောက် ခြေကုပ်ယူခွင့် ပေးခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

အာမေးနီးယားနှင့် အဇာဘိုင်ဂျန်တို့အကြား ယခုလအစောပိုင်းတွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော သဘောတူညီချက်သည် အမေရိကန်အား Zangezur Corridor ပေါ်တွင် ၉၉ နှစ် ငှားရမ်းခွင့် ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဥရောပသို့ အရေးကြီးသော ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စွမ်းအင်လမ်းကြောင်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ပြီး တီဟီရန်ကို လုံးဝရှောင်ကွင်းမည်ဖြစ်သည်။ အီရန်-အမေရိကန် သတင်းသမားနှင့် ဆန့်ကျင်သူ Banafsheh Zand က Digital သို့ ပြောကြားရာတွင် ဤလုပ်ရပ်သည် “ အမေရိကန်အတွက် အံ့သြဖွယ် အောင်မြင်မှု” ဖြစ်ပြီး တီဟီရန်ရှိ အစိုးရအား “ မျက်နှာကို ရိုက်ချလိုက်သလို” လည်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ဤစင်္ကြံသည် ကာလကြာရှည်စွာ ဗဟိုချက်တွင် ရှိနေခဲ့ရာ လူသောင်းပေါင်းများစွာကို အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ဆယ်စုနှစ်သုံးခုကြာ မတည်ငြိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ Trump ၏ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုကြောင့် နှစ်ဖက်စလုံး ဆွေးနွေးပွဲစားပွဲသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး လေ့လာသူများက ကက်စ်ပီယံမြစ်ဝှမ်းမှ ဥရောပသို့ ဆက်သွယ်ပေးမည့် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး အသက်သွေးကြောအသစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့ပြီး အီရန်ကို လုံးဝရှောင်ကွင်းသွားစေသည်ဟု ဆိုသည်။

Trump Route for Peace & Prosperity (TRIPP) ဟု လူသိများသော ဤသဘောတူညီချက်သည် စီးပွားရေးအရ ဝါရှင်တန်အား ကက်စ်ပီယံဒေသမှ ဟိုက်ဒရိုကာဗွန်များ ဥရောပသို့ စီးဆင်းမှုကို တိုက်ရိုက်ကြီးကြပ်နိုင်မည့် အခန်းကဏ္ဍကို အာမခံသည်။ အမေရိကန်သည် ဤစင်္ကြံတစ်လျှောက် ဖြတ်သန်းသွားမည့် ရထားလမ်းနှင့် ကားလမ်း အခြေခံအဆောက်အအုံများ၊ တယ်လီကွန်းကွန်ရက်များနှင့် စွမ်းအင်ပိုက်လိုင်းများကို စီမံခန့်ခွဲမည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများအား ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် ဒေသတွင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ဦးစီးအခန်းကဏ္ဍကို ပေးသည်။ ဤအဓိကလမ်းကြောင်းကို ထိန်းချုပ်ခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သည် အနာဂတ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများမှ ဘီလီယံနှင့်ချီသော ဝင်ငွေများ ရရှိစေရုံသာမက ဥရောပကို ရုရှားနှင့် အီရန် နှစ်ခုစလုံးအပေါ် မှီခိုမှုကို လျှော့ချမည့် အခြားရွေးချယ်စရာ ထောက်ပံ့ရေးလမ်းကြောင်းများတွင် ချည်နှောင်ထားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

မဟာမိတ်များအတွက် ဤစင်္ကြံသည် ကက်စ်ပီယံဒေသမှ စွမ်းအင်ကို ပိုမိုသက်သာစွာနှင့် ပိုမိုလုံခြုံစွာ ရရှိနိုင်စေသည်။ တီဟီရန်အတွက်မူ ၎င်းသည် ဝင်ငွေဆုံးရှုံးမှု၊ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ဆုံးရှုံးမှုနှင့် အရှေ့-အနောက် ကုန်သွယ်ရေးအတွက် မဖြစ်မနေ စောင့်ကြပ်သူအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်း၏ အဆုံးသတ်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။

Zand က ဤသဘောတူညီချက်သည် ဝါရှင်တန်အတွက် တိုက်ရိုက်အောင်ပွဲလည်း ဖြစ်သည်ဟု ပြောသည်။ “ ၎င်းသည် အမေရိကန်အတွက် အံ့သြဖွယ် အောင်မြင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်” ဟု သူမက ပြောသည်။ “ အမေရိကန် ကန်ထရိုက်တာများသည် ကက်စ်ပီယံမြစ်ဝှမ်းမှ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များကို Zangezur နှင့် တူရကီမှတစ်ဆင့် ဥရောပသို့ ရောက်ရှိစေရန် ကြီးကြပ်မည်ဖြစ်သည်။ အမြတ်အစွန်းများက ကြီးမားပြီး ၎င်းအားလုံးသည် NATO ၏ ပံ့ပိုးမှုအောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်သည်” ။

Zand က အလားအလာသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည်ဟု ပြောသည်။ “ ဘယ်သူမှ မပြောသေးပေမယ့်၊ အဲဒီမှာ အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက်စခန်းတွေ ရှိလာတာကို မြင်တွေ့ရတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ မထင်ပါဘူး” ဟု သူမက ပြောသည်။ “ အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်လာပါက ခါမေနီအစိုးရနှင့် ရုရှားကို ‘ချက်ကင်း’ လုပ်လိုက်တာပါပဲ” ။

အီရန်အတွက်၊ ဤစင်္ကြံသည် Zand က အိပ်မက်ဆိုးအခြေအနေဟု ခေါ်ဆိုသည့်အရာကို ကိုယ်စားပြုသည်။ တီဟီရန်သည် ၎င်း၏ ပထဝီဝင်အနေအထားကို စွမ်းအင်နှင့် ကုန်သွယ်စီးဆင်းမှုများကို ပုံဖော်ရန် ကာလကြာရှည်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ အမေရိကန်ကို ဒေသတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် ဤသဘောတူညီချက်အသစ်သည် အီရန်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိရောက်စွာ ဖယ်ရှားလိုက်သည်။ Zand က ၎င်းကို ပြတ်သားသော စကားလုံးများဖြင့် ပြောသည်- “ အီရန်သည် ကြောင်တစ်ကောင်၊ ထိုင်နေသော ကြောင်တစ်ကောင်ကဲ့သို့ ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ ဤစင်္ကြံသည် စာသားအတိုင်း ထိုကြောင်၏ နားရွက်များအပေါ်မှ ဖြတ်သွားသည်။ ၎င်းသည် အီရန်ကို ကျော်လွှားပြီး အစိုးရထံမှ ငွေများကို ဖယ်ရှားကာ ၎င်းတို့ကို အအေးဒဏ်ထဲသို့ တွန်းပို့လိုက်သည်” ။

Foundation for Defense of Democracies Iran Program ၏ အကြီးတန်းဒါရိုက်တာ Behnam Ben Taleblu က ဤစင်္ကြံသည် ကာကာဆပ်စ်ဒေသတွင် အီရန် မည်မျှ ထိခိုက်လွယ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဖော်ထုတ်ပြသသည်ဟု ပြောသည်။ “ အာမေးနီးယားသည် အဇာဘိုင်ဂျန်နှင့် နောက်ဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့သော စစ်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ခြင်းနှင့်အတူ မော်စကိုနှင့် ယေရေဗန်တို့အကြား ယနေ့ဖြစ်ပွားနေသော နိုင်ငံရေးပြဿနာများသည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ အနေဖြင့် အာမေးနီးယားနှင့် ၎င်းတို့၏ ရိုးရာစီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးဆက်ဆံရေးမှ အမှန်တကယ် အကျိုးအမြတ်ရရှိရန် ပိုမိုခက်ခဲစေသည်” ဟု ၎င်းက Digital သို့ ပြောသည်။

“ သူတို့တွင် ဆက်ဆံရေးများ ရှိနေသေးပြီး အစိုးရသည် အတွေးအခေါ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သလောက် အခွင့်အရေးသမား အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ဤသဘောတူညီချက်ကို အနှောင့်အယှက်ပေးရန် သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင် အလျှော့အတင်းများ ရယူရန် နည်းလမ်းရှိပါက ၎င်းတို့ ကြိုးစားကြမည်ဖြစ်သည်။”

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် မဟာဗျူဟာမြောက် အခြေအနေသည် ရှင်းလင်းသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ “ အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ဤလမ်းကြောင်းမှ အခြေခံအားဖြင့် ဖယ်ထုတ်ခံထားရသည်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ “ ၎င်းသည် တောင်ပိုင်းကာကာဆပ်စ်ဒေသသို့ တည်ငြိမ်မှုနှင့် ပါဝင်ပတ်သက်သော နိုင်ငံအားလုံးအတွက် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုတို့ကို ယူဆောင်လာနိုင်သည့် အရေးပါသော စင်္ကြံတစ်ခုမျှသာမက၊ အစိုးရသည် အီရန်၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို အလွန်ညံ့ဖျင်းစွာ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခဲ့သောကြောင့် အီရန်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏နယ်စပ်အပေါ်ဘက်ရှိ အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းကြီးမှ ဖယ်ထုတ်ခံခဲ့ရသည်ဟူသော အချက်ကိုပါ အလေးပေးဖော်ပြသည်” ။

အချိန်အခါသည် အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ပိုမိုကြီးမားစေသည်ဟု Zand က ထောက်ပြပြောဆိုသည်။ သူမသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့မှစ၍ အီရန်၏ အားနည်းလာသော အခြေအနေနှင့် အစ္စရေး၏ တီဟီရန်နှင့် မကြာသေးမီက ၁၂ ရက်ကြာ စစ်ပွဲကို ထောက်ပြခဲ့သည်။ “ အစိုးရသည် ဟားမတ်စ် သို့မဟုတ် ဟစ်ဇ်ဘိုလာကို ကယ်တင်ရန် မစွမ်းနိုင်သောအခါ ကိုယ်တိုင် အထီးကျန်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အီရတ်ရှိ ရှီအာများက ၎င်းတို့ ထိန်းချုပ်ခံရလိုခြင်းမရှိကြောင်း ပြောဆိုနေကြပြီး ဆီးရီးယားလည်း ထွက်သွားပြီဖြစ်ကာ ဟစ်ဇ်ဘိုလာလည်း အင်အားဆုတ်ယုတ်သွားခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ်များစွာ အစိုးရကို စောင့်ကြည့်ခဲ့သူများအတွက်မူ ၎င်းသည် စက္ကူကျားတစ်ကောင်မျှသာဖြစ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ အမြဲတမ်း သိခဲ့ကြသည်။ ထိုစစ်ပွဲက ကမ္ဘာကို ဖော်ထုတ်ပြသခဲ့သည်” ။

အကြီးတန်း IRGC (အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်) တပ်မှူးများနှင့် နျူကလီးယားသိပ္ပံပညာရှင်များ အသတ်ခံရခြင်းသည် တီဟီရန်အတွင်း ထိခိုက်လွယ်မှု ခံစားချက်ကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေခဲ့သည်။ “ သူတို့ အိမ်ကို ဖြိုချပစ်မယ်လို့ ဟန်ဆောင်နိုင်ပေမယ့် အမှန်တကယ်တော့ အစိုးရခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ အခုဆိုရင် ကြောက်ရွံ့မှုတွေ အများကြီး ရှိနေပြီ” ဟု Zand က ပြောသည်။ “ ခါမေနီပင်လျှင် ထပ်မံပုန်းအောင်းနေရပြီဖြစ်သည်။”

Ben Taleblu က ဝါရှင်တန်သည် ဤပြောင်းလဲမှုများကို အီရန်၏ အားနည်းချက်ကို အခွင့်အလမ်းအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် အသုံးပြုနေသည်ဟု ထပ်လောင်းပြောသည်။ “ အစိုးရ အားနည်းသည့်နေရာတိုင်းတွင် စစ်ရေးအရဖြစ်စေ၊ စီးပွားရေးအရဖြစ်စေ ပြန်လည်တွန်းလှန်မှုများကို ဖိတ်ခေါ်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ “ အမေရိကန်သည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံကို အစ္စရေး၏ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုနောက်တွင် ၎င်း၏ နျူကလီးယားစခန်းများအား တိုက်ခိုက်မှုများဖြင့် လိုက်ပါဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ အဇာဘိုင်ဂျန်၏ စစ်မြေပြင်အောင်မြင်မှုနောက်တွင် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင် နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအောင်မြင်မှုဖြင့် လိုက်ပါဆောင်ရွက်နေသည်။ ဤစင်္ကြံသည် တီဟီရန် အထိခိုက်လွယ်ဆုံးအချိန်တွင် အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခြင်း၏ နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။”

ဖခင်ဖြစ်သူသည် အစိုးရက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သော ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် အီရန်သတင်းစာဆရာနှင့် ပညာတတ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် Zand က ထရန့်၏ တိုက်ရိုက်ပါဝင်ပတ်သက်မှုသည် စင်္ကြံ၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်သည်ဟု သူမက ပြောသည်။ “ ထရန့်ဖြစ်နေလို့ အရာရာ ကွာခြားသွားတာပါ” ဟု သူမက ပြောသည်။ “ ထရန့်သည် လူတို့၏ ခံစားချက်များကို ထိခိုက်စေခြင်းရှိမရှိ ဂရုမစိုက်ပါ။ သူသည် လူတို့၏ လုပ်ရပ်အပေါ် တုံ့ပြန်တတ်သည်။ ဤလုပ်ရပ်ဖြင့် သူသည် အီရန်အပေါ် လင်းတတစ်ကောင်ကဲ့သို့ – ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းစွာ၊ စောင့်ကြည့်လျက်၊ အသင့်အနေအထားဖြင့် ထိုင်နေသည်” ။

Zand ကဲ့သို့သော ဆန့်ကျင်သူများအတွက် ဤစင်္ကြံသည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းတစ်ခုထက် ပိုသည်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။ “ ကျွန်ုပ်တို့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ဤအရာအတွက် ဆုတောင်းခဲ့ကြသည်” ဟု သူမက ပြောသည်။ “ အစိုးရ မရှိတော့မချင်း အီရန်ပြည်သူများသည် ထပ်မံထကြွရန် အလွန်ကြောက်ရွံ့နေကြမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤစင်္ကြံသည် ကောင်းကျိုးတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းက အစိုးရသည် ဝိုင်းရံခံထားရပြီး ၎င်း၏အချိန်များ နည်းနေပြီဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်” ။

ဤသဘောတူညီချက်ကို NATO ၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ရရှိခဲ့ပြီး လေ့လာသူအချို့က သမိုင်းဝင်ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ Zand က ၎င်း၏ အရေးပါမှုသည် နှစ် ၃၀ ကြာ ပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ရုံသာမက ကာကာဆပ်စ်ဒေသရှိ အမေရိကန်၏ တည်ရှိမှုကို အမြဲတမ်းအခြေအနေတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးရာတွင်လည်း တည်ရှိသည်ဟု ယုံကြည်သည်။ “ အစိုးရက အခြေအနေက ပြောင်းလဲသွားပြီဆိုတာ သိနေပါပြီ” ။