ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို ယခုအသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် အနာဂတ်ငြိမ်းချမ်းရေးကြိုးပမ်းမှုများကို ရှုပ်ထွေးစေမည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများ သတိပေး

(SeaPRwire) –   ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာ အငတ်ဘေးဆိုက်နေပြီဆိုတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သတင်းခေါင်းစဉ်တွေ ထွက်ပေါ်နေချိန်မှာ ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်နဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံတွေအပြင် တခြားနိုင်ငံအချို့ကလည်း နှစ်နှစ်နီးပါးကြာမြင့်နေတဲ့ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ဖို့အတွက် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုဖို့ ရည်ရွယ်ထားကြောင်း ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အဆိုပါကြေညာချက်တွေဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာသတင်းခေါင်းစဉ်တွေနဲ့ တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားဖွယ် ဓာတ်ပုံတွေအပေါ် တိုက်ရိုက်တုံ့ပြန်မှုဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရက ဂါဇာမှာ စစ်ဆင်ရေးကို တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် အဓိပ္ပာယ်မရှိတဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ Hamas ကို အနိုင်ယူပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့အတွက် စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံအများအပြားက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုမှုဟာ လာမယ့်လမှာကျင်းပမယ့် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှာ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Hamas က ဂါဇာမှာ ရှိနေသေးပြီး ဓားစာခံ ၅၀ ဦးထက်မနည်းကို ဖမ်းဆီးထားဆဲဖြစ်သလို အနောက်ဘက်ကမ်းက ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ကလည်း အားနည်းပြီး အဂတိလိုက်စားမှုတွေရှိနေတာကြောင့် အသိအမှတ်ပြုမှုဟာ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီကြာမြင့်နေတဲ့ ပြဿနာကို ရေတိုရော ရေရှည်ပါ ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသလား။

“ ဒီမှာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ၊ ပြည်တွင်းရေးရာ နိုင်ငံရေးနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ ပေါင်းစပ်ပါဝင်တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံဟာ ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းဖို့ မှန်ကန်တဲ့နည်းလမ်းဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ наивная belief အပေါ်မှာ အခြေခံထားပါတယ်” လို့ အစ္စရေးရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေးဟောင်း Misgav Institute for National Security ရဲ့ အကြီးအကဲ Meir Ben Shabbat က Digital ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီကို ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ Ben Shabbat က သူရဲ့အမြင်အရ “ အကြောင်းအရာ ဒါမှမဟုတ် အောင်မြင်နိုင်ခြေမဟုတ်ဘဲ အစပျိုးမှုက အရေးကြီးပါတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ ပါလက်စတိုင်းစခန်းထဲမှာတောင် ဒီအကျိုးဆက်တွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားသလားဆိုတာ သံသယဖြစ်စရာပါပဲ” လို့ Ben Shabbat က ဆိုပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ကာတာနိုင်ငံအခြေစိုက် Hamas နိုင်ငံရေးဗျူရိုအရာရှိ Ghazi Hamad က Qatari သတင်းဌာန Al Jazeera ကို ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုတာဟာ “ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဘာကြောင့် ဒီနိုင်ငံတွေအားလုံးက ပါလက်စတိုင်းကို အသိအမှတ်ပြုနေကြတာလဲ” လို့ သူက က အာရဗီဘာသာကနေ ပြန်ဆိုထားတဲ့အဆိုအရ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်ရဲ့ အလုံးစုံရလဒ်က ကမ္ဘာကို ပါလက်စတိုင်းအရေးကို မျက်စိဖွင့်ပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆောင်ရွက်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ပါတယ်။ (သူတို့က အခုမှ အသိအမှတ်ပြုတာ) ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးတွေဟာ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံနဲ့ ထိုက်တန်တယ်ဆိုတာကိုပါပဲ။”

အစ္စရေးခေါင်းဆောင်တွေက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို ဒီအခြေအနေမှာ အသိအမှတ်ပြုတာဟာ အကြမ်းဖက်မှုကို ပေးတဲ့ဆုတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဂတိလိုက်စားမှုတွေနဲ့ စွပ်စွဲခံထားရပြီး နှစ် ၂၀ ကြာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲတွေ မကျင်းပပေးခဲ့တဲ့ ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌရဲ့ ရပ်တည်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုတာဟာ ဂါဇာဒါမှမဟုတ် အနောက်ဘက်ကမ်းက မြေပြင်အခြေအနေတွေကို ပြောင်းလဲနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ နှစ်နိုင်ငံအဖြေရှာရေးအတွက် မူလအစီအစဉ်တွေကို အော်စလိုသဘောတူညီချက်ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် လွန်ခဲ့တဲ့ ၃၂ နှစ်က ရေးဆွဲခဲ့ကတည်းက ဒေသနှစ်ခုစလုံးဟာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ လူဦးရေအရ ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။

“ လက်တွေ့မှာတော့ တစ်ဖက်သတ်အသိအမှတ်ပြုမှုရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေက အကန့်အသတ်ရှိပါတယ်” လို့ Ben Shabbat က ပြောပါတယ်။ “ အသိအမှတ်ပြုမှုက နယ်နိမိတ်တွေကို မဖြေရှင်းပေးနိုင်ပါဘူး။ တကယ်တော့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ကုလသမဂ္ဂ လေ့လာစောင့်ကြည့်အဖွဲ့အဖြစ် လက်ခံခဲ့ကတည်းက အသိအမှတ်ပြုပြီးသားပါ။”

“ ဒီကြေညာချက်တွေရဲ့ အဓိကသက်ရောက်မှုက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုပါ။ သူတို့ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ တွန်းအားနဲ့ အနာဂတ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို တည်ဆောက်ပေးခြင်းပါပဲ” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ဂျေရုဆလင်ဟီဘရူးတက္ကသိုလ်မှ အစ္စရေးခေတ်ရေစီးကြောင်းနဲ့ ပြည်သူ့ဆန္ဒအပေါ် ကျွမ်းကျင်သူ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပညာရှင် Gayil Talshir က ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာတွေဟာ “ အလကားကြေညာချက်တွေ” သာဖြစ်ပြီး အခြေအနေကို “ ပိုဆိုးသွားစေနိုင်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

“ ဒါဟာ သံတမန်ရေးနဲ့ အမှန်တကယ်ပြောင်းလဲမှုကို ဘယ်လိုဖန်တီးရမလဲဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်အကြောင်း မစဉ်းစားဘဲ ပုံရိပ်တွေကို တုံ့ပြန်နေတာပါ” လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။

ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနဲ့ အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်က ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ “ New York Declaration” ဟာ Hamas ကို ဓားစာခံအားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့၊ လက်နက်ချဖို့နဲ့ ဂါဇာကို အုပ်ချုပ်တာကို အဆုံးသတ်ဖို့ တောင်းဆိုထားပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့ ပိုပြီးမျှော်လင့်စရာကောင်းတဲ့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုကို ဖော်ဆောင်နေတယ်လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။

“ Hamas ဟာ အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ အစိတ်အပိုင်းမဖြစ်သင့်ဘူး ဒါမှမဟုတ် လုံးဝအဂတိလိုက်စားနေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ဟာ အဲဒီရဲ့ အစိတ်အပိုင်းမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ မပြောရင် ပြင်သစ်က ပါလက်စတိုင်းကို ထောက်ခံကြောင်း ကြေညာချက်ရဲ့နောက်ကွယ်မှာ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစိတ်ကူးရှိနေတာလဲ” လို့ Talshir က ပြောပါတယ်။

“ ကြေညာချက်တစ်ခုဟာ ပြင်သစ်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေအတွက် ဖြောင့်မတ်မှန်ကန်တယ်လို့ ခံစားရပေမယ့် အခြေအနေကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးစေပြီး အနာဂတ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ရွေးချယ်စရာတစ်ခုကိုတောင် ဝေးကွာသွားစေနိုင်ပါတယ်” လို့ သူမက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ ဂါဇာအပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာစောင့်ကြည့်မှုရှိပြီး သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေအပေါ်မှာလည်း စောင့်ကြည့်မှုရှိနေပြီး ပါလက်စတိုင်းတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်နိုင်စွမ်းတွေကို တဖြည်းဖြည်း တည်ဆောက်မယ့်အစား သူတို့ဟာ အစ္စရေးကို ဆန့်ကျင်ပြီး Hamas နဲ့ ရပ်တည်နေကြတာပါ” ။

ပါလက်စတိုင်းတွေကြားမှာလည်း နိုင်ငံတော်ထူထောင်ဖို့ဆိုတဲ့ အကြံအစည်ကို ကြိုဆိုပေမယ့် လက်လှမ်းမမီနိုင်ဘူးလို့ ခံစားနေကြပါတယ်။

“ လက်တွေ့ပြောရရင် ဒါကို မကြာခင်ဖြစ်လာမယ်လို့ ကျွန်တော်မမြင်နိုင်ပါဘူး။ ရေရှည်ညှိနှိုင်းမှုတွေကနေတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာရပါမယ်” လို့ ပါလက်စတိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ရေး လှုပ်ရှားသူ Huda Abu Arqoub က ဖြစ်ပေါ်လာမယ့်အကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ ဂါဇာမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို ကြည့်နေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေအတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့အတွင်းစိတ်မှာ တစ်ခုခုသေဆုံးသွားပါပြီ။ အဲဒီလို မျှော်လင့်ချက်မဲ့တဲ့အခြေအနေမျိုးမှာ နောက်ရက် ဒါမှမဟုတ် နှစ်နိုင်ငံအဖြေရှာရေးအကြောင်းကို စဉ်းစားဖို့ ကျွန်တော်တို့မှာ အခွင့်အရေးမရှိပါဘူး။

“ ဒီစစ်ပွဲက အပြီးသတ်သွားတာနဲ့ ကျွန်တော်တို့ အသက်ရှူနိုင်မယ်၊ ပြန်လည်စုစည်းနိုင်မယ်၊ အော်စလိုအခြေပြုအဖြေရှာရေးအစား တခြားအဖြေရှာရေးတွေကို လက်ခံနိုင်လောက်အောင် ပွင့်လင်းလာနိုင်မယ်” လို့ ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗျအပါအဝင် အာရပ်နိုင်ငံအချို့ကို ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေတဲ့ Abu Arqoub က ဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ “ ဘက်လိုက်နေမယ့်အစား” ပါလက်စတိုင်းတွေအနေနဲ့ စနစ်အပေါ်မှာရော နှစ်နိုင်ငံအဖြေရှာရေးအပေါ်မှာပါ ယုံကြည်မှုကို ပြန်လည်ရရှိဖို့အတွက် သဘောထားကူးပြောင်းတဲ့ကာလတစ်ခုရှိရမယ်။ ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ချင်လား၊ မဖြစ်ချင်ဘူးလားဆိုတာကို ရွေးချယ်ခွင့်ပေးရမယ်” လို့ သူမက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ `