၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ပူတင်ရဲ့ ဝေဖန်ရှုတ်ချသူ Alexei Navalny ကနေ အစ္စရေးရဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ရန်သူကြီးတွေအထိ နိုင်ငံတကာက ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များစွာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။
ဒီနှစ်အတွင်း သေဆုံးသွားတဲ့ ထိပ်တန်း ပုဂ္ဂိုလ် ငါးဦးကို ဖော်ပြပါမယ်။
ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin ရဲ့ ကြမ်းတမ်းတဲ့ ဝေဖန်ရှုတ်ချသူ Alexei Navalny ဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆ ရက်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ရုရှားအရာရှိတွေက Navalny ဟာ လမ်းလျှောက်ပြီးနောက် ကျန်းမာရေး မကောင်းဘူးလို့ ပြောပြီး သတိလစ်ကာ သေဆုံးသွားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
Navalny ဟာ နိုင်ငံရဲ့ အခက်ခဲဆုံး ထောင်တစ်ခုလို့ သတ်မှတ်ရတဲ့ Kharp မြို့က IK-3 ထောင် (Polar Wolf လို့လည်း လူသိများ) မှာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရပါတယ်။ ၄၇ နှစ်အရွယ် Navalny ဟာ …
Navalny ဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ Novichok ဓာတုလက်နက်နဲ့ လုပ်ကြံခံရတယ်လို့ ယူဆရတဲ့ လုပ်ကြံမှု ကြိုးစားမှု တစ်ခုရဲ့ 희생양 ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
သြဂုတ်လမှာ Navalny ရဲ့ မိန်းမက သူဟာ မမှန်မကန် နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ ရောဂါအမျိုးမျိုးပေါင်းစပ်လို့ သေဆုံးတယ်လို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေက ပြောတာကို “ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အလွန် စိတ်မကောင်းစရာ ကြိုးစားမှုပါ – လူသတ်မှုပါ” လို့ ခေါ်ပါတယ်။
အီရန်သမ္မတ Ebrahim Raisi၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Hossein Amir-Abdollahian နဲ့ အခြားအရာရှိတွေဟာ နိုင်ငံရဲ့ တောင်တန်းဒေသမှာ သူတို့ လေယာဉ်တိမ်းမှောက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၆၃ နှစ်အရွယ် Raisi ဟာ ပထမ Trump ကာလမှာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်က အီရန်နိုင်ငံရေး လူ ၅၀၀၀ သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က အီရန် ဆန္ဒပြသူ ၁၅၀၀ သတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့လို့ ဒဏ်ခတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
လေယာဉ်တိမ်းမှောက်မှုအတွက် တရားဝင် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုက ရာသီဥတုနဲ့ လေထုအခြေအနေ ခက်ခဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်း စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Hamas ရဲ့ နိုင်ငံရေးရုံးကို ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ ၆၂ နှစ်အရွယ် Ismail Haniyeh ဟာ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့မှာ အီရန်သမ္မတသစ်ရဲ့ တာဝန်စတင်ပွဲ တက်ရောက်ပြီးနောက် Tehran မှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
ဘယ်သူကမှ တာဝန်ယူတယ်လို့ ချက်ချင်း မပြောပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံကို အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှု အပြီးမှာ Haniyeh နဲ့ Hamas ခေါင်းဆောင်တွေကို သတ်မယ်လို့ ကတိပေးပြီးနောက် …
Haniyeh ဟာ Hamas အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့အတွက် ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် ကျခံခဲ့ရပြီး ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ Hamas အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေနဲ့ တည်ထောင်သူတွေနဲ့အတူ လက်ဘနွန်ကို နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ကြား ၁၉၉၃ ခုနှစ် ယာယီ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်တွေ လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးနောက် Gaza Strip ကို ပြန်လာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက အမေရိကန်က Haniyeh ကို စစ်သွေးကြွလို့ သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး Hamas ရဲ့ စစ်ရေး တပ်ဖွဲ့နဲ့ နီးစပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လက်ဘနွန် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Hezbollah ရဲ့ ခေါင်းဆောင် ဟာ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့မှာ Beirut မှာ အစ္စရေးလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၆၄ နှစ်အရွယ် …
IDF က Nasrallah ဟာ ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှာ Hezbollah ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး “ အစ္စရေးနိုင်ငံသားတွေ၊ ယုဒလူမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းတွေနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လူတွေအပေါ် စစ်သွေးကြွတိုက်ခိုက်မှု ထောင်ပေါင်းများစွာကို စတင်၊ စီစဉ် နဲ့ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“ သူ့ ဦးဆောင်မှုအောက်မှာ လက်ဘနွန်ဟာ အစ္စရေးနဲ့ ဒေသတစ်ခုလုံးကို ရည်ရွယ်ထားတဲ့ အကွာအဝေး အမျိုးမျိုးရှိ တိကျတဲ့ လက်နက်တွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် အခြေစိုက်စခန်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်” လို့ ထပ်ပြောပါတယ်။
Yahya Sinwar ဟာ အောက်တိုဘာ ၁၆ ရက်နေ့မှာ Gaza Strip အတွင်း အစ္စရေး စစ်ရေး လုပ်ဆောင်မှု အတွင်း သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
Hamas ခေါင်းဆောင် Sinwar ဟာ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က Hamas စစ်သွေးကြွ ထောင်ပေါင်းများစွာက အစ္စရေး လူနေများကို သတ်ဖြတ်မှု နောက်ကွယ်မှာ ရှိနေတယ်လို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ယူဆကြပါတယ်။
၆၁ နှစ်အရွယ် ဟာ သူ့ရန်သူတွေ (အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်း နှစ်ဖက်စလုံး) ကို ကြမ်းတမ်း ရက်စက်တဲ့ နှိပ်စက်မှု နည်းလမ်းတွေ အသုံးပြုခဲ့လို့ “ Khan Younis ရဲ့ သတ်သမား” လို့ လူသိများပါတယ်။
အစ္စရေး ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့က Sinwar ကို ကြာရှည် ပစ်မှတ်ထားခဲ့ပြီး “ သေသူလျှောက်” လို့ ခေါ်ပါတယ်။ လအတန်ကြာ အစ္စရေးနဲ့ Hamas စစ်ပွဲ အတွင်း Gaza Strip မှာ ซ่อนตัวနေခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် Benjamin Netanyahu က Sinwar ဟာ သေဆုံးခြင်းမပြုမီ …လို့ ပြောပါတယ်။
‘ Landon Mion, Benjamin Weinthal, Morgan Phillips နဲ့
“ `