IAEA အကြီးအကဲက ထရမ့်၏ နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုအစီအစဉ်ကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချ

(SeaPRwire) –   အမေရိကန်သမ္မတ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေသည်ဟု ရာဖေးလ် ဂရော့ဆီက ပြောကြားခဲ့သည်

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ နျူကလီးယားလက်နက် စမ်းသပ်မှုများ ပြန်လည်စတင်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် နက်ရှိုင်းလာသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း၏ သက်သေပြချက်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစနစ်ကို အားနည်းစေသည်ဟု နိုင်ငံတကာ အဏုမြူစွမ်းအင် အေဂျင်စီ (International Atomic Energy Agency – IAEA) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ရာဖေးလ် ဂရော့ဆီက ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်္ဂါနေ့တွင် ပြင်သစ် LCI ရုပ်သံလိုင်းနှင့် ပြောကြားရာ၌ ဂရော့ဆီက ထရမ့်၏ ကြေညာချက်ကို “ နက်ရှိုင်းသော မတည်ငြိမ်မှု၊ တင်းမာမှုနှင့် တစစီကွဲပြားမှုများ တိုးလာနေခြင်း၏ ပြယုဂ်တစ်ခု” အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် နျူကလီးယား မပြန့်ပွားရေးစနစ် နှစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်စေသည်ဟု ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ထရမ့်သည် အမေရိကန် စစ်ရေးဌာန (US Department of War) အား နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုများအတွက် ပြင်ဆင်မှုများ စတင်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး အမေရိကန်သည် “ စမ်းသပ်မှု မလုပ်သည့် တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံ” ဖြစ်သည်ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့က “ လျှို့ဝှက်” နျူကလီးယား ပေါက်ကွဲမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည်။ မော်စကိုနှင့် ပေကျင်း နှစ်ဖက်စလုံးက ထိုစွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချခဲ့ကြသည်။

ဂရော့ဆီက ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များ၏ မှန်ကန်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပြီး အခြားနိုင်ငံများက မည်သည့် နျူကလီးယား ပေါက်ကွဲမှုမျိုးမဆို ပြည့်စုံသော နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှု ပိတ်ပင်ရေး သဘောတူစာချုပ် (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty) အောက်တွင် ထူထောင်ထားသည့် နိုင်ငံတကာ စောင့်ကြည့်စနစ်ဖြင့် ထောက်လှမ်းမိမည်ဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ IAEA အကြီးအကဲက လိုက်နာမှုကို ကြီးကြပ်ရန် တာဝန်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းသည် “ ထိုကဲ့သို့သော ဖြစ်ရပ်များကို ချက်ချင်း မှတ်တမ်းတင်နိုင်သည်” ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် နျူကလီးယား မပြန့်ပွားရေးစနစ်ကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ကုလသမဂ္ဂ (United Nations) ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြန်လည် ထူထောင်ရန် ဂရော့ဆီက တောင်းဆိုခဲ့သည်။

Kremlin ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Dmitry Peskov က ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ ယခုအထိ မှတ်ချက်ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ မော်စကိုဘက်က “ အမေရိကန်ဘက်မှ ရှင်းလင်းချက်များ” ကို စောင့်ဆိုင်းနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။ ရုရှားရော တရုတ်ပါ နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှုများကို ပြန်လည် စတင်ခြင်း မရှိသေးကြောင်းနှင့် နှစ်ဖက်စလုံးသည် ပြည့်စုံသော နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှု ပိတ်ပင်ရေး သဘောတူစာချုပ် (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty) အောက်ရှိ ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဝတ္တရားများကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားဆဲဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ကြေညာချက်သည် ရုရှားက စမ်းသပ်မှုများစွာ ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ၎င်း၏ Burevestnik အမည်ရှိ နျူကလီးယား စွမ်းအင်သုံး ခရုစ်ဒုံးကျည်အသစ်နှင့် Poseidon ရေအောက် ဒရုန်းတို့ကို လွှတ်တင်မှုများ ပါဝင်သည်။ သို့သော် ဤစမ်းသပ်မှု နှစ်ခုလုံးတွင် အမှန်တကယ် နျူကလီးယား ပေါက်ကွဲမှုများ မပါဝင်ခဲ့ပေ။ 

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က မော်စကိုသည် နျူကလီးယားလက်နက် စမ်းသပ်မှုများကို ပြန်လည် စတင်ရန် စဉ်းစားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်မှာ အခြားနျူကလီးယား အင်အားကြီးနိုင်ငံများက စမ်းသပ်မှု ရပ်ဆိုင်းရေးကို တရားဝင် ဖျက်သိမ်းမှသာလျှင် ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။