အော့တဝါ၊ အွန်တေရီယို – ကနေဒါဗဟိုဘဏ်ရဲ့အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်း Mark Carney ဟာ တနင်္ဂနွေညမှာ လစ်ဘရယ်ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်ရွေးပွဲမှာ အနိုင်ရပြီးနောက် ကနေဒါရဲ့နောက်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ Carney က အားပေးထောက်ခံသူတွေကို “ ကနေဒါဟာ ဘယ်နည်းနဲ့မှ အမေရိကန်ရဲ့အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Carney ဟာ မဲပေးခွင့်ရှိသူ ပါတီဝင် ၄၀၀,၀၀၀ နီးပါးမှ ပေးပို့တဲ့ ၁၅၁,၈၉၉ မဲထဲက ၁၃၁,၇၆၄ မဲ သို့မဟုတ် ၈၆% ရရှိခဲ့ပါတယ်။
လစ်ဘရယ်ခေါင်းဆောင်သစ်က ပါတီဝင်တွေကို သူတို့အနေနဲ့ “ ကျွန်တော်တို့ဘဝရဲ့ အရေးအကြီးဆုံးရွေးကောက်ပွဲ” အတွက် ပြင်ဆင်ထားသင့်ပြီး “ စွန့်စားရမယ့်အရာတွေဟာ ဘယ်တုန်းကမှ ဒီလောက်မမြင့်မားခဲ့ဖူးဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
သူက ကနေဒါဟာ “ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကောင်းဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အခု ကျွန်တော်တို့ရဲ့အိမ်နီးချင်းတွေက ကျွန်တော်တို့ကို သိမ်းပိုက်ချင်နေတယ်။ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ U.S. က ကနေဒါကို “ ၅၁ ခုမြောက်ပြည်နယ်” အဖြစ် သိမ်းသွင်းဖို့ မကြာခဏဆန္ဒရှိနေတာကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လက Trump က ကနေဒါအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်မှုတွေ ကြေညာတဲ့အခါ Carney က “ ကနေဒါဟာ အနိုင်ကျင့်သူကို ဘယ်တော့မှ ဦးညွှတ်မှာမဟုတ်ဘူး။ တရားမဝင်တဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အခွန်စည်းကြပ်မှုတွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့အလုပ်သမားတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့မိသားစုတွေကို ထိခိုက်နာကျင်စေမယ့်အရာကို ကျွန်တော်တို့ ငုံ့ခံနေမှာမဟုတ်ဘူး။ ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ ဒီစိန်ခေါ်မှုကို ညီညွတ်တဲ့အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့အနေနဲ့ ရင်ဆိုင်ဖို့လိုတယ်” လို့ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလမှာ ထွက်ခွာတော့မယ့် Trudeau က Carney ကို ကနေဒါဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ ချဉ်းကပ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပြီး ရာထူးလက်ရှိဖြစ်တဲ့ Chrystia Freeland က ဝန်ကြီးအဖွဲ့ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး သူမနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်တို့ဟာ “ ကနေဒါအတွက် အကောင်းဆုံးလမ်းကြောင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး [သူတို့ကိုယ်သူတို့] သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေရှိတယ်” လို့ ရေးသားထားတဲ့ သူမရဲ့နုတ်ထွက်စာကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
တစ်လမပြည့်ခင်မှာပဲ Trudeau က လစ်ဘရယ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ ရည်ရွယ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး သူက “ ပြည်တွင်းတိုက်ပွဲတွေကို တိုက်ခိုက်နေရမယ်ဆိုရင် [သူဟာ] အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ အကောင်းဆုံးရွေးချယ်စရာတစ်ခု မဖြစ်နိုင်ဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အောက်တိုဘာ ၂၀ ရက်ထက် နောက်မကျစေဘဲ ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အတိုက်အခံပါတီတွေက မတ်လ ၂၄ ရက်မှာ ပါလီမန်ပြန်လည်စတင်တဲ့အခါ လစ်ဘရယ်အစိုးရအဖွဲ့ကို အယုံအကြည်မရှိအဆိုတင်သွင်းပြီး စောလျင်စွာ အမျိုးသားရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပစေဖို့ ကြိုးစားသွားမယ်လို့ ကတိပြုထားပါတယ်။
စနေနေ့မှာ Canada ရဲ့ Globe and Mail သတင်းစာက Carney ဟာ မတ်လ ၂၄ ရက်မှာ ပါလီမန်ပြန်လည်စတင်ဖို့ တစ်ပတ်အလိုမှာ ရုတ်တရက်ရွေးကောက်ပွဲကို ခေါ်ယူဖို့များပြီး ဧပြီ ၂၈ ရက် ဒါမှမဟုတ် မေလ ၅ ရက်မှာ မဲပေးရက်ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
လစ်ဘရယ်ခေါင်းဆောင်သစ်ဟာ Carney နဲ့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ကို သောကြာနေ့မှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုနိုင်ဖို့အတွက် အသွင်ကူးပြောင်းရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တနင်္လာနေ့မှာ Trudeau နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လစ်ဘရယ်တွေမှာ စစ်တမ်းတွေအရ အရှိန်အဟုန်ကောင်းနေတဲ့ ခေါင်းဆောင်သစ်တစ်ဦးရှိနေပေမဲ့ Canada ရဲ့ Conservatives ဟာ သူတို့ရဲ့ခေါင်းဆောင်အောက်မှာ “ ပြောင်းလဲမှုရွေးကောက်ပွဲ” အတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီလို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ဖက်ဒရယ်ရွေးကောက်ပွဲအတွင်း Conservative Party ရဲ့ ဒုတိယအမျိုးသားစည်းရုံးရေးမန်နေဂျာအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ Laura Kurkimaki က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ကျွန်တော်တို့မှာ ၁၀ နှစ်ကြာ လစ်ဘရယ်အစိုးရရှိခဲ့ပြီး ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေက ငြီးငွေ့နေကြပြီ” လို့ Kurkimaki က ပြောကြားခဲ့ပြီး သူဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ လူကြိုက်များတဲ့မဲတွေကို အနိုင်ရခဲ့ပေမဲ့ လွှတ်တော်အမတ်နေရာတွေကို အလုံအလောက်မရရှိခဲ့တဲ့ အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်ဟောင်း Erin O’Toole ရဲ့ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
ထို့အပြင် လစ်ဘရယ်ခေါင်းဆောင်သစ်ဟာ “ Trudeau ရဲ့ မှတ်တမ်း” နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာဖြစ်ပြီး Carney ဟာ ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး မဟုတ်ပေမဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီက Trudeau အတွက် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ အထူးအဖွဲ့ကို ပြီးခဲ့တဲ့စက်တင်ဘာလက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။
“ နောက်ရွေးကောက်ပွဲဟာ ဘယ်သူက ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေအတွက် ဘဝကို ပိုမိုတတ်နိုင်အောင် လုပ်ပေးမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပါလိမ့်မယ်” လို့ Kurkimaki က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ U.S. မှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အရာက အဲဒါကို သက်ရောက်မှုရှိပြီး ကနေဒါမှာ စီးပွားရေးမသေချာမရေရာမှုတွေကို ဖန်တီးပေးပါတယ်”
သူမက Carney က ရွေးကောက်ပွဲကို ခေါ်ယူဖို့ ကြာလေ Conservatives တွေက သူ့ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ကြော်ငြာတွေကို စတင်ထုတ်လွှင့်ဖို့ အချိန်ပိုရလေဖြစ်တယ်လို့ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲအတွင်းမှာ ပါတီတွေဟာ သုံးစွဲမှုကန့်သတ်ချက်တွေကို ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကာလကို စတင်ဖို့အတွက် အမိန့်စာမထုတ်ပြန်ခင်မှာ ပါတီတွေဟာ ကြော်ငြာတွေမှာ သူတို့လိုသလောက် သုံးစွဲနိုင်ပြီး Conservatives တွေက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ဒေါ်လာ ၂၉ သန်းခန့် (လစ်ဘရယ်တွေထက် နှစ်ဆပိုများပါတယ်) ရရှိခဲ့ပြီး လစ်ဘရယ်တွေက ဒေါ်လာ ၁၁ သန်းခန့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။
Trump နဲ့ပြုလုပ်တဲ့ အင်တာဗျူးတစ်ခုမှာ Trump က Conservative ပါတီခေါင်းဆောင်နဲ့ပတ်သက်ပြီး Poilievre ရဲ့ “ အကြီးမားဆုံးပြဿနာက သူဟာ MAGA လူမဟုတ်ဘူး။ … သူဟာ Trump ကို အားပေးသူတစ်ဦး လုံးဝမဟုတ်ဘူး” လို့ မှတ်ချက်ပြုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကနေဒါ Conservative ခေါင်းဆောင်က “ သမ္မတကြီးခင်ဗျာ၊ ဒါဟာအမှန်ပါပဲ။ ကျွန်တော်ဟာ MAGA မဟုတ်ပါဘူး။”
“ ကျွန်တော်ဟာ ကနေဒါကို ဦးစားပေးသူပါ။ အမြဲတမ်းပါ” လို့ Poilievre က တင်ခဲ့ပါတယ်။ “ ကနေဒါဟာ အမေရိကန်ရဲ့ အကောင်းဆုံးမိတ်ဆွေနဲ့ မဟာမိတ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ၅၁ ခုမြောက်ပြည်နယ် ဘယ်တော့မှ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။”