အစ္စရေး ಪ್ರಧಾನമಂತ್ರಿ ဘೆಂဂျမင် နက်တန်ယာဟူက ဒီတပတ် واشنطن ဒီစီ ခရီးစဉ်အတွင်း သမ္မတ ထရမ့်ကို ထူးခြားတဲ့ လက်ဆောင်တစ်ခု ပေးခဲ့ပါတယ် – ဒါကတော့ ရွှေချိတ်ထားတဲ့ ပေဂျာတစ်လုံးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလက်ဆောင်ဟာ အစ္စရေးရဲ့ Mossad ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီက ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်မှာ လက်ဘနွန်နဲ့ ဆီးရီးယားတွေမှာ ပေဂျာထောင်ပေါင်းများစွာ၊ နှစ်လမ်းသွား စကားပြောစက်တွေနဲ့ ခေါ်ဆိုပစ္စည်းတွေ တပြိုင်နက် ပေါက်ကွဲခဲ့တဲ့ လုပ်ကြံမှုကို ညွှန်းဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
နက်တန်ယာဟူရဲ့ရုံးရဲ့ Digital ကို ပေးပို့တဲ့ ကြေညာချက်မှာ “ ပေဂျာဟာ စစ်ပွဲမှာ လှည့်ပြောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်လာစေတဲ့ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို သင်္ကေတပြုတာဖြစ်ပြီး Hezbollah ရဲ့ ဗျူဟာကျကျ ပြိုလဲမှု စတင်ခဲ့တာပါ” လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
“ ဒီဗျူဟာမြောက် စစ်ဆင်ရေးဟာ အစ္စရေးရဲ့ တန်ခိုး၊ နည်းပညာ သာလွန်မှုနဲ့ ဗျူဟာမြောက် တီထွင်ဆန်းသစ်မှုတွေကို ထင်ဟပ်ပြသတာပါ”
Digital က ရရှိခဲ့တဲ့ ပုံတစ်ပုံမှာ သစ်သားပြားပေါ်မှာ တပ်ဆင်ထားတဲ့ ပေဂျာကို ပြသထားပြီး စက်ပစ္စည်းပေါ်မှာ “ လက်နှစ်ဖက်နဲ့ နှိပ်ပါ” ဆိုတဲ့ စာတန်းနဲ့အတူ အောက်ကို ညွှန်တဲ့ ඊතලနှစ်ခုပါရှိပြီး စက်ပစ္စည်းတွေ ပေါက်ကွဲခါနီးမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ စာတန်းအတိုင်းပါပဲ။
ဒီသစ်သားပြားမှာ ထရမ့်ကို “ အစ္စရေးရဲ့ အကြီးမြတ်ဆုံး မိတ်ဆွေနဲ့ မဟာမိတ်” လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ စာတမ်းလည်း ပါရှိပါတယ်။
ဒီကြေညာချက်ဟာ နွေရာသီက တရားမဝင် အဖွဲ့အစည်းကို တိုက်ခိုက်မှုအကြောင်း Digital က ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ Hezbollah တရားမဝင် လုပ်သားတွေကို ပစ်မှတ်ထားတာ ဖြစ်ပေမယ့် ပေါက်ကွဲမှုတွေကြောင့် ကလေးနှစ်ဦးအပါအဝင် ပြည်သူတွေ ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး သေဆုံးခဲ့ကြပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်နာမြင့်ရဲ့ရုံး (OHCHR) ရဲ့ သတင်းအရ စုစုပေါင်း လူ ၃၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၃၂၅၀ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဒီစစ်ဆင်ရေးကို ကန့်ကွက်ခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေရဲ့ ရွေးချယ်မှုမရှိတဲ့ သဘောသဘာဝဟာ “ စစ်ရာဇဝတ်မှု” နဲ့ ညီမျှတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ သားကောင်တွေက တခြားသူတွေအတွက် အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှု ချက်ချင်းရှိတယ်ဆိုတဲ့ လက္ခဏာ ဘာမှ မရှိဘဲ လူ့အသက်အိုးအိမ် လွတ်လပ်ခွင့်ကို ချိုးဖောက်တာပါ” လို့ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ ဒီလို တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ တရားမျှတမှုကို တည်ဆောက်ပြီး လူသတ်မှု ကျူးလွန်မှုအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိစေဖို့ ချက်ချင်း လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု လိုအပ်ပါတယ်”
ကျယ်ပြန့်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ သေဆုံးတဲ့ တရားမဝင် လုပ်သား အရေအတွက် ကန့်သတ်ထားပေမယ့် အစ္စရေး တာဝန်ရှိသူတွေက ဒီစစ်ဆင်ရေးကို Hezbollah အတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှု အောင်မြင်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုအဖြစ် ချီးမွမ်းခဲ့ကြပါတယ်။
အစ္စရေးဟာ တိုက်ခိုက်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်တယ်လို့ ချက်ချင်း သံသယရှိခဲ့ပေမယ့် ယေရုရှလင်က တရားဝင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
သို့သော် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ အစ္စရေး သတင်းများက ကက်ဘိနက် အစည်းအဝေးမှ လျှို့ဝှက် ပြောဆိုမှုတွေကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး နက်တန်ယာဟူက “ ပေဂျာ စစ်ဆင်ရေးနဲ့ [Hezbollah ခေါင်းဆောင် Hassan] Nasrallah ကို ဖယ်ရှားခြင်းဟာ ကာကွယ်ရေး ဌာနအကြီးအကဲတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးအဆင့်မှာ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ ကန့်ကွက်မှုတွေ ရှိနေပေမယ့် လုပ်ဆောင်ခဲ့တာပါ” လို့ ကိုးကားဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
ဒီဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ သုံးသပ်ချက်ဟာ စစ်ပွဲနဲ့ Hezbollah အပေါ် သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် သူ့ကို တိုက်ခိုက်မှု တိုက်ခိုက်မှု ကြိုတင် သတိပေးချက်တွေ အနည်းငယ်အကြာမှာ ထုတ်ပယ်ခဲ့တဲ့ ယခင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Yoav Gallant ကို ထိုးနှက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
White House နဲ့ ကုလသမဂ္ဂက Digital ရဲ့ မှတ်ချက် တောင်းခံမှုကို ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
Yael Rotem-Kuriel က ဒီသတင်းမှာ ပါဝင် ပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါတယ်။