ကနေဒါနိုင်ငံရဲ့ ၀န်ကြီးချုပ် တရုဒေါးဟာ တနင်္လာနေ့မှာ နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီဟာ ထောက်ခံမှု ကျဆင်းနေတာနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ နီးစပ်လာတာကြောင့် ပွက်လောရိုက်နေပါတယ်။
လူများ မကြိုက်တဲ့ အစိုးရပါတီမှာ ခေါင်းဆောင် တာဝန်ယူမယ့် သူဟာ နောက်တစ်ယောက် ၀န်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီသူဟာ ကြီးမြတ်လာတဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ၊ လူဝင်မှုကြီးမြတ်တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေနဲ့ သမ္မတရွေးချယ်ခံ ထရမ့်ရဲ့ စီးပွားရေးပိုင်း ဖိအားပေးမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမှာ ဖြစ်ပြီး နောက်ထပ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကနေဒါရဲ့ တက်ကြွလာတဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ် ပါတီရဲ့ စိန်ခေါ်မှုကိုလည်း ကြုံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီရွေးကောက်ပွဲကို အောက်တိုဘာလ နောက်ဆုံးထားပြီး ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ထပ် လစ်ဘရယ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်ကို နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်မှု ယှဉ်ပြိုင်မှုမှာ ရွေးချယ်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပါတီဥက္ကဋ္ဌ Sachit Mehra က တနင်္လာနေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သူက ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်သစ်ကို ရွေးချယ်ဖို့အတွက် တစ်နိုင်ငံလုံး ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဉ်ကို စတင်ဖို့ “ဒီတပတ်မှာ ကျင်းပမယ့် အစည်းအဝေးတစ်ခုကို ခေါ်ယူမယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
တရုဒေါးရဲ့ လက်ရှိ ၀န်ကြီးတွေနဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီရဲ့ ယခင် ပုဂ္ဂိုလ်တွေက သူ့နေရာကို လာရောက် အစားထိုးဖို့ ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။ ထိပ်တန်း ယှဉ်ပြိုင်သူတွေကို အကျဉ်းချုပ် ကြည့်ရအောင် –
ယခင် ဘဏ္ဍာရေး ၀န်ကြီး Chrystia Freeland ဟာ တရုဒေါးရဲ့ ၁၁ နှစ်ကြာ ပါတီအာဏာကို ကုန်ဆုံးစေခဲ့တဲ့အခါ သူမက သူ့ရဲ့ အာဏာအကြီးဆုံးနဲ့ သစ္စာရှိတဲ့ ၀န်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ သူမ ပြီးခဲ့တဲ့ လက ၀န်ကြီးအဖွဲ့ကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒုတိယ ၀န်ကြီးချုပ် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ Freeland က သူမဟာ တရုဒေါးရဲ့ စီးပွားရေး မူဝါဒတွေနဲ့ “မတူညီဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမူဝါဒတွေထဲမှာ နှစ်လကြာ ရောင်းချခွန် အားလပ်ရက်နဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေကို ကနေဒါဒေါ်လာ ၂၅၀ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇၅) စစ်ဆေးမှုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ သူမက အဲဒီ အစီအစဉ်တွေကို ထရမ့်ရဲ့ ကနေဒါ တင်ပို့ပစ္စည်းတွေအပေါ် ၂၅% ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တင်မယ့် အခွန်ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကြုံရတဲ့အချိန်မှာ ကနေဒါ “မတတ်နိုင်ဘူး” လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့တဲ့ “ကုန်ကျစရိတ်ကြီးမားတဲ့ နိုင်ငံရေး လှည့်ကွက်” တွေလို့ သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။
အမှုထမ်းဟောင်း အမှတ် ၂ အရာရှိအနေနဲ့ Freeland ဟာ ခေါင်းဆောင် တာဝန်ယူဖို့ အလားအလာ အကောင်းဆုံး ဖြစ်ပေမယ့် သူမဟာ နောက်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လစ်ဘရယ်ပါတီကို အောင်မြင်အောင် ဦးဆောင်ဖို့အတွက် တရုဒေါးနဲ့ သူ့ရဲ့ မူဝါဒတွေနဲ့ လွန်းလွန်းကြီး နီးစပ်နေနိုင်ပါတယ်။ သူမကို ထရမ့်ကလည်း မကြိုက်ဘဲ “လုံးဝ ကြောက်စရာကောင်းတယ်” နဲ့ “သဘောတူညီမှုတွေ လုပ်ဖို့အတွက် လုံးဝ မသင့်တော်ဘူး” လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကနေဒါ သတင်းထောက်ဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ရဲ့ ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Freeland ရဲ့ နောက်ခံနဲ့ ကမ္ဘာ့အမြင်ဟာ ထရမ့်နဲ့ သူ့ရဲ့ ဦးစားပေးတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ဆန့်ကျင်နေပုံရပါတယ်။
လစ်ဘရယ်တွေအတွက် နောက်ထပ် ထိပ်တန်း လောင်းကြေးသမား – နဲ့ New York Times က တရုဒေါးရဲ့ အကြိုက်ဆုံးလို့ ဖော်ပြထားတဲ့ – က ကနေဒါဘဏ်ရဲ့ ယခင် ဘဏ်ချုပ် Mark Carney ဖြစ်ပါတယ်။ Carney ဟာ ခေါင်းဆောင် တာဝန်ယူဖို့ ကြိုတင်ပြီး လစ်ဘရယ် လွှတ်တော်အမတ်တွေနဲ့ ဆက်သွယ်ထားတယ်လို့ Toronto Star က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ လေးစားခြင်း ခံရတဲ့ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး ၁၆၉၄ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ 잉글랜드 은행 ကတည်းက ဘဏ်ချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားသား ဖြစ်ပါတယ်။ Carney ကို ၂၀၀၈ ကမ္ဘာ့ ဘဏ္ဍာရေး အကျပ်အတည်းကနေ ကနေဒါ လျင်မြန်စွာ ပြန်လည် ထူထောင်ရေးမှာ ကူညီခဲ့တာနဲ့ ယူကေရဲ့ Brexit ကို စီမံခန့်ခွဲရေးမှာ ကူညီခဲ့တာအတွက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ချီးကျူးခံရပါတယ်။
သို့သော် သူဟာ ရွေးကောက်ခံ တာဝန်မယူဖူးသေးဘဲ ကွန်ဆာဗေးတစ် သတင်းထောက်တွေက သူ့ကို တရုဒေါးရဲ့ ပုံတူလို့ သတ်မှတ်ဖို့ စတင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
Freeland နုတ်ထွက်ပြီးနောက် သူမရဲ့နေရာကို ဆက်ခံခဲ့တဲ့ ဘဏ္ဍာရေး ၀န်ကြီး Dominic LeBlanc ဟာ ထိပ်တန်း လောင်းကြေးသမား တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ယခင် လုံခြုံရေး ၀န်ကြီး ဖြစ်ခဲ့တဲ့ LeBlanc ဟာ တရုဒေါးရဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ သူငယ်ချင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦး ငယ်ငယ်တုန်းက တရုဒေါးရဲ့ ကလေးထိန်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ သူဟာ တရုဒေါးရဲ့ “ပြင်ဆင်သူ” အဖြစ် လုပ်ကိုင်ပြီး တခြားသူတွေ ပျက်ကွက်ခဲ့တဲ့ မူဝါဒ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို လွှဲပြောင်း လုပ်ကိုင်ပေးပါတယ် – ယခင် ၀န်ကြီး Marco Mendicino ဟာ Freedom Convoy ကို ကိုင်တွယ်မှုအတွက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဝေဖန်ခံခဲ့ရပြီးနောက် LeBlanc ဟာ လုံခြုံရေး ၀န်ကြီး ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ Canada’s National Observer က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
LeBlanc ဟာ မကြာသေးခင်က တရုဒေါးနဲ့အတူ Mar-a-Lago ကို သွားရောက်ပြီး ထရမ့်နဲ့ အခွန်ဆွေးနွေးပွဲ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ တတ်ကျွမ်းတဲ့ ဆက်သွယ်ရေး ပညာရှင်အဖြစ် ချီးမွမ်းခံရပေမယ့် တရုဒေါးနဲ့ သူ့ရဲ့ နီးစပ်မှုဟာ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လစ်ဘရယ်တွေအတွက် အားနည်းချက် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး Mélanie Joly ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ လက ထရမ့်ရဲ့ လာမယ့် “နယ်စပ် စား” Tom Homan နဲ့ အမေရိကန်-ကနေဒါ နယ်စပ် လုံခြုံရေး စီမံကိန်းတွေ ဆွေးနွေးဖို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။
Joly ဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ထရမ့် အနိုင်ရပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ တရုဒေါးရဲ့ ၀န်ကြီးအဖွဲ့ရဲ့ အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး ကော်မတီမှာ ပါဝင်တဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီရဲ့ တက်ကြွလာတဲ့ ကြယ်တစ်ပွင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ကနေဒါရဲ့ ထိပ်တန်း သံတမန်အနေနဲ့ သူမဟာ ရုရှားရဲ့ ယူကရိန်း ကျူးကျော်မှုကြောင့် စမ်းသပ်ခံခဲ့ရပြီး တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ဆက်ဆံရေး ပိုမို တိုးတက်လာမှုနဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေ သတ်ဖြတ်ခံရတယ်လို့ စွပ်စွဲခံရတဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကိစ္စရပ်တွေ အပါအဝင် ကနေဒါနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ကိစ္စရပ်တွေကို ကိုင်တွယ်ခဲ့တယ်လို့ New York Times က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
Oxford တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင် ဥပဒေပညာရှင်နဲ့ ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Joly ဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်လာပြီးနောက် လစ်ဘရယ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်မှု အဆင့်တွေကို လျင်မြန်စွာ တက်လာခဲ့ပါတယ်။ သူမက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ကာကွယ်ဖို့ “လက်တွေ့ကျတဲ့ သံတမန်ရေး” ကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
British Columbia ရဲ့ ယခင် ၀န်ကြီးချုပ် Christy Clark ဟာ လစ်ဘရယ်ပါတီကို ဦးဆောင်ဖို့ ပြည်သူ့ရှေ့မှာ စိတ်ဝင်စားမှု ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလက လွှတ်တော်အမတ်တွေ အများအပြားက တရုဒေါးရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့တဲ့ အချိန်မှာ သူမက “လစ်ဘရယ်ပါတီနဲ့ နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ် ဦးတည်ချက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်ချင်ပါတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့မှာ တရုဒေါး နုတ်ထွက်ပြီးနောက် သူမက လူမှုကွန်ရက်မှာ ထွက်ခွာသွားတဲ့ ၀န်ကြီးချုပ်ကို သူ့ရဲ့ တာဝန် ထမ်းဆောင်မှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပို့စ်တင်ခဲ့ပါတယ်။
“တစ်သက်လုံး လစ်ဘရယ် တစ်ယောက်အနေနဲ့ ကျွန်မဟာ ကနေဒါနိုင်ငံသား သောင်းချီရဲ့အတူ ကျွန်မတို့ရဲ့ နောက်ထပ် ခေါင်းဆောင်ကို ရွေးချယ်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” လို့ သူမက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ဒါဟာ ကျွန်မတို့ ပါတီကို ကြီးထွားစေဖို့နဲ့ နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်ကို စိုးရိမ်နေတဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေ အပါအဝင် လစ်ဘရယ်သစ်တွေကို ကြိုဆိုဖို့ ဆယ်နှစ်ကျော် အခွင့်အရေး အကြီးမားဆုံး ဖြစ်ပါတယ် – ဒါကို ကျွန်မတို့ သိမ်းပိုက်ကြရအောင်”
ကနေဒါ သုံးသပ်သူတွေက Clark ဟာ သူမရဲ့ အပြင်သား အခြေအနေနဲ့ တရုဒေါး အစိုးရနဲ့ ကွာခြားမှုကြောင့် လစ်ဘရယ်တွေအတွက် အားကောင်းတဲ့ ရွေးချယ်မှု တစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သတိပြုမိကြပါတယ်။
Montreal လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် Frank Baylis ဟာ လုပ်သားပါတီ ခေါင်းဆောင်အတွက် သူ့ရဲ့ လောင်းကြေး ကို ပထမဆုံး ကြေညာခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။
“ကျွန်တော် ယှဉ်ပြိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော် စိတ်ကူးထားပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် စည်းကမ်းချက်တွေ ထွက်လာတဲ့အခါ တရားဝင် ကြေညာမယ်” လို့ Baylis က The Hill Times နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ဒါပေမယ့် ဟုတ်ပါတယ်၊ ကျွန်တော် ယှဉ်ပြိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော် ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ ကျွန်တော် ယှဉ်ပြိုင်နေပါတယ်”
Baylis ဟာ ၂၀၁၅ ကနေ ၂၀၁၉ ထိ လွှတ်တော်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ လျှပ်စစ် วิศวกร တစ်ဦးဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာ Baylis Medical Technologies ရဲ့ အမှုဆောင် ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှာ ပါတီတွေနဲ့ စာချုပ် ညှိနှိုင်းခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ထွန်းကားမှုက ထရမ့်နဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ အကောင်းဆုံး သူ ဖြစ်စေတယ်လို့ ငြင်းခုံခဲ့ပါတယ်။
“တကယ်တော့ ပညာရှင်မဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးသမား တစ်ယောက် လိုအပ်နေပါတယ်” လို့ သူက The Hill Times ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ `